Ακόμη μία φορά η ισπανική συμμαχική κυβέρνηση των Σοσιαλιστών του Πέδρο Σάντσεθ και των Unidas Podemos χρειάσθηκε να περάσει το ζωτικής σημασίας διάταγμα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης διά πυρός και σιδήρου από τη Βουλή, διακυβεύοντας έως την ύστατη στιγμή την τύχη του διατάγματος για να μετριασθούν οι οικονομικές επιπτώσεις σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Αν και τούτη τη φορά το θρίλερ δεν εξελίχθηκε με εκείνο το σοκαριστικό σασπένς, όπως στην περίπτωση της εργασιακής μεταρρύθμισης, εντούτοις για άλλη μία φορά αποκάλυψε την τρωτή ισορροπία των σχέσεων της εκτελεστικής εξουσίας με τα εξωκυβερνητικά ερείσματά της και το πόσο είναι έρμαιο των συσχετισμών που αναγκαστικά δημιουργούνται λόγω των περιστάσεων και της αποβλεπτικότητας μικρότερων κομμάτων.
Στην προκειμένη περίπτωση η κυβέρνηση Σάντσεθ, προκειμένου να εξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία των 176 ψήφων για να επικυρώσει το διάταγμα για την ανακούφιση από την ενεργειακή και πληθωριστική κρίση, αναγκάσθηκε να στηριχθεί στον «πραγματισμό» των Βάσκων αυτονομιστών, του PNV και ιδίως του κατηγορούμενου ως διαδόχου της ΕΤΑ ακραίου κόμματος EH Bildu. Γεγονός που άνοιξε πάλι το κουτί της πολιτικής Πανδώρας στις σχέσεις με την αντιπολίτευση, που για μία φορά ακόμη βρήκε την ευκαιρία να ελεεινολογήσει την κυβέρνηση για την ενδοτικότητά της στις αποσχιστικές και διχαστικές δυνάμεις.
Η άρνηση από τον κύριο και προτιμώμενο εταίρο της κυβέρνησης, το καταλανικό κεντροαριστερό Esquerra Republicana, να κυρώσει το διάταγμα, επικαλούμενο την απόδοση ευθυνών και δικαιοσύνης στο σκάνδαλο της υπόθεσης Pegasus (για την παρακολούθηση των ηγετών του αυτονομιστικού κινήματος στην Καταλονία), παρολίγο να έχει ολέθριες συνέπειες για την κυβερνητική πρωτοβουλία. Η οποία διασώθηκε χάρις στον «πραγματισμό» της Bildu, που δημιούργησε κι έναν δευτερεύοντα ανταγωνισμό ανάμεσα στα αυτονομιστικά κόμματα, με την ERC να κατηγορεί τους Βάσκους ότι έχουν δική τους ατζέντα, μολονότι κι εκείνη έπεσαν θύματα της κυβερνητικής παρακολούθησης.
Πράγμα που αποκαλύπτει περίτρανα το πόσο ευκαιριακά (κι εξ ου προβληματικά) είναι και τα κίνητρα στη συνεργασία με τα μικρότερα κόμματα που στηρίζουν έναντι ανταλλαγμάτων για τις περιφέρειές τους την κυβέρνηση κι ιδίως η πλήρης και βαθιά αντίθεση ανάμεσα στον πολιτικό καιροσκοπισμό και την τήρηση του κράτους δικαίου και της ισονομίας. Η ετεροβαρής σχέση που δημιουργεί η ανάγκη για συμμαχίες που έχει η κυβέρνηση μειοψηφίας, οι παραχωρήσεις κι υποχωρήσεις , επιτείνουν την καχυποψία και τον καιροσκοπισμό, με αποτέλεσμα να θίγονται στο τέλος σημαντικά σημεία των νομοσχεδίων και να πλήττονται κοινωνικά στρώματα.
Η καταψήφιση του κρίσιμου διατάγματος από το ERC με πάτημα την άσκηση πίεσης στην κυβέρνηση να ξεδιαλύνει την υπόθεση Pegasus, δεν ήταν και η καλλίτερη εικόνα που μπορούσε να προβάλει η κεντροαριστερή πλειοψηφία στο αυτονομιστικό στρατόπεδο κι ανέδειξε γι’ άλλη μία φορά τον ανταγωνισμό της τοπικής Govern στην Καταλονία με την κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη. Πλέον, η κυβέρνηση Σάντσεθ θα πρέπει να ανασυνταχθεί και να επανασχεδιάσει την πολιτική της συνεργασίας της, υπό το κράτος της πίεσης, με τους Καταλανούς του ERC, αλλά με τρόπο ώστε να μη φαίνεται πως υποχρεώνεται σε παραχωρήσεις.
Εάν η παρακυβερνητική και κοινοβουλευτική προσέγγιση των δύο πλευρών είχε δημιουργήσει ένα άνοιγμα για περισσότερες ελευθερίες και σεβασμό στις δημοκρατικές αξίες και τα δικαιώματα της Καταλονίας, το νέο αυτό επεισόδιο είναι μοιραίο να παράξει και νέες αναταράξεις. Όχι μόνον μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και αυτονομιστών, αλλά και στη συγκρουσιακή σχέση με την δεξιά αντιπολίτευση, που δράττεται της οιασδήποτε ευκαιρίας για να αποσπάσει, μέσω της εθνικιστικής ρητορείας, ακόμη μεγαλύτερο μέρος από το συντηρητικό ακροατήριο, που για χάρη της σημαίας αδιαφορεί για τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Ο ίδιος ο ηγέτης του ακροδεξιού Vox Σαντιάγο Αμπασκάλ σήμανε πανστρατιά, ζητώντας να τεθούν εκτός νόμου τα αυτονομιστικά κόμματα για να παρακολουθούνται νόμιμα(!!!!) και ζητεί από το συντηρητικό ΡΡ συστράτευση για να ανατραπεί (sic) ο Σάντσεθ. Η ακροδεξιά παρέκκλιση της ισπανικής κοινωνίας βρίσκεται προ των πυλών και δεν εκπορεύεται μόνον από το Vox,αλλά -και τούτο είναι ακόμη πιο ανησυχητικό- από τη ριζοσπαστικοποίηση του ίδιου του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ). Μία ριζοσπαστικοποίηση που εγκαινιάσθηκε επί Πάβλο Κασάδο -κι υπό την πίεση του Vox- και συνεχίζεται αναλλοίωτη κι επί προεδρίας του Φεϊχόο. Ριζοσπαστικοποίηση που έχει μεταφρασθεί και σε ηγεμονική επικράτηση σε αυτοδιοικητικό και περιφερειακό επίπεδο, με άμεσες συνεργασίες του ΡΡ με το Vox, όπως αποδεικνύουν οι τοπικές κυβερνήσεις συνεργασίας στη Μαδρίτη, την Ανδαλουσία, την Καστίλια υ Λεόν και σε πολλούς δήμους, με προεξάρχουσα τη Μαδρίτη και που ο σχεδιασμός του κόμματος προβλέπει να επεκταθεί ακόμη περισσότερο.
Η Πύρρειος νίκη της περασμένης Πέμπτης για την κυβέρνηση μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για την δεξιά αντιπολίτευση και σε κάθε περίπτωση αποτελεί διπλή νίκη για τους Ρεπουμπλικανούς Καταλανούς, οι οποίοι αφενός παρουσιάζονται ως σημαιοφόροι στον αγώνα για τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων και για τον σεβασμό των δημοκρατικών αξιών κι από την άλλη αποδεικνύουν στην κυβέρνηση Σάντσεθ πως εκείνοι αποτελούν τα ζωτικά γάγγλιά της εάν θέλει να κυβερνήσει και θα πρέπει, προκειμένου ν’ αποφευχθούν άλλες τέτοιες ανεπιθύμητες συγκινήσεις, να της δοθούν ακόμη περισσότερες εγγυήσεις και περιθώρια πολιτικής πρωτοβουλίας. Η ψηφοφορία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής και κοινωνικο-οικονομικής κρίσης κατέδειξε πλέον την εγγενή αδυναμία της κυβέρνησης Σάντσεθ να πείσει τους συμμάχους της να συνταχθούν στο στρατόπεδο της άμυνας του κοινού καλού, παραμερίζοντας τις αντιπαλότητες.
Από την άλλη, η υπόθεση Pegasus αποκάλυψε τη βαθιά αντίθεση που υπάρχει στην Ισπανία ανάμεσα στην επίφαση του κράτος δικαίου που υποτίθεται ότι ισχύει. Η παράνομη παρακολούθηση των Καταλανών ηγετών της αυτονομίας από τις μυστικές υπηρεσίες (CNI) δείχνει το πόσο εύθραυστη είναι η προσωρινή «ειρήνευση» που έχει κατορθώσει να εγκαθιδρύσει η κυβέρνηση Σάντσεθ/Podemos με τις Αυτόνομες Περιοχές. Η Pegasus ξεσκέπασε πόσο το «αστυνομικό κράτος» κι η «δικαστοκρατία» του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με όπλο το παρωχημένο Σύνταγμα, προσπερνούν την όποια έννοια δοθεί, είτε ως θετικό, είτε ως φυσικό, στον ορισμό του κράτους δικαίου.
Η υπόθεση Pegasus προβιβάζει τους Καταλανούς Ρεπουμπλικανούς σε τιμητές της εξουσίας και προασπιστές των θεμελιωδών αξιών και ταυτόχρονα αδυνατίζει την κυβέρνηση Σάντσεθ, η οποία αποδεικνύεται, είτε πως δεν μπορεί να ελέγξει τους μηχανισμούς του κράτους, είτε πως ασκεί διπρόσωπη πολιτική απέναντι στους αυτονομιστές. Ότι δηλαδή αφενός τους καλεί και τους ευνοεί για να τη στηρίξουν κι αφετέρου τους υπονομεύει και τους κατασκοπεύει.
Μολονότι οι γέφυρες διαλόγου ακόμη υπάρχουν, η κυβέρνηση Σάντσεθ θα χρειασθεί κάθε δυνατή συνδρομή για να δρομολογήσει τα μέτρα που στο μέλλον είναι ορατό πως θα χρειασθεί να ληφθούν για ν’ αντιμετωπισθεί η φθοροποιός ενεργειακή κρίση. Ήδη τα σύννεφα μίας διπλωματικής κι ενεργειακής εμπλοκής με τον κύριο πάροχο ενέργειας Αλγερία είναι ορατά στον ορίζοντα, εξαιτίας της προσέγγισης της Μαδρίτης με το Μαρόκο και την έγκριση να χρησιμοποιεί το Ραμπάτ τον αγωγό με την Ισπανία για την τροφοδοσία του με αλγερινό φυσικό αέριο. Η αλλαγή στάσης της Ισπανίας απέναντι στη Δυτική Σαχάρα και το Κίνημα Πολισάριο, έχει δημιουργήσει τριβές με το Αλγέρι, που απειλεί να σταματήσει τη ροή ενέργειας εάν οι αγωγοί με την Ισπανία χρησιμοποιηθούν ενάντια στις ρήτρες που προβλέπουν οι διμερείς συμφωνίες.
Η αντιπολίτευση ήδη εξαπολύει μύδρους κι ονειδίζει την κυβέρνηση Σάντσεθ για την ολιγωρία της απέναντι στην Αλγερία και στις κινήσεις προσεταιρισμού της από την Ιταλία και τα μέτρα για την ανακούφιση από την κρίση στην Ουκρανία αξιώνουν και μία επαρκή τροφοδοσία σε ενέργεια για να λειτουργήσουν.
