Εβδομήντα δύο περιστατικά ρατσιστικής βίας, τα 36 εξ αυτών κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και τα 28 κατά προσφύγων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο, κατέγραψε το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2021 το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας στην Ελλάδα. Το Δίκτυο παρουσίασε χθες Πέμπτη (26/5) τη δέκατη ετήσια έκθεσή του στην οποία αποτυπώνονται οι ποσοτικές και ποιοτικές τάσεις του τοπίου της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα.
Κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2021, το Δίκτυο κατέγραψε, μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα, 72 περιστατικά ρατσιστικής βίας. Συγκεκριμένα:
Σε 28 περιστατικά στοχοποιήθηκαν μετανάστες, πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο, λόγω εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή/και χρώματος, καθώς και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων λόγω της σύνδεσής τους με πρόσφυγες και μετανάστες. Σε ένα εκ των περιστατικών στοχοποιήθηκαν ταυτόχρονα πρόσφυγες λόγω εθνικής καταγωγής και ένας ανήλικος Έλληνας πολίτης λόγω εθνοτικής καταγωγής.
Σε 5 περιστατικά στοχοποιήθηκαν Έλληνες πολίτες λόγω εθνοτικής καταγωγής.
Σε 2 περιστατικά στοχοποιήθηκαν εβραϊκοί ιεροί χώροι.
Σε 36 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI+ άτομα καθώς και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων λόγω της σύνδεσής τους με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Σε τρία από τα εν λόγω περιστατικά στοχοποιήθηκαν πρόσφυγες λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.
Σε 1 περιστατικό η στοχοποίηση αφορά στην αναπηρία.
Σε 19 περιστατικά, τα θύματα δήλωσαν ότι έχουν βιώσει ξανά ρατσιστική βία, ενώ σε 39 περιστατικά η επίθεση τελέστηκε από ομάδα (τουλάχιστον 2 ατόμων).
Αναφορικά δε με το προφίλ των δραστών καταγράφηκε ότι:
Σε 43 περιστατικά συμμετείχαν πολίτες.
Σε 7 περιστατικά οι δράστες ήταν δημόσιοι λειτουργοί.
Σε 20 περιστατικά οι θύτες ήταν ένστολοι.
Σε 1 περιστατικό ο θύτης ήταν εργοδότης σε αγροτικές εργασίες και, με βάση τη μαρτυρία του θύματος, αστυνομικός στο επάγγελμα.
Σε 1 περιστατικό, που φαίνεται να κατέληξε σε άτυπη αναγκαστική επιστροφή στα θαλάσσια σύνορα της χώρας, τα θύματα δέχτηκαν επίθεση με την άφιξή τους στη στεριά από oμάδα κουκουλοφόρων που επέβαιναν σε αυτοκίνητα και μηχανάκια.
Από τα περιστατικά που κατέγραψε το Δίκτυο, η πρόσβαση στην καταγγελία των θυμάτων διαμορφώνεται ως εξής:
Για 1 περιστατικό είχε γίνει καταγγελία στην αστυνομία κατά την καταγραφή του.
Για 1 περιστατικό είχε γίνει αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη.
Για 5 περιστατικά είχε κινηθεί η ποινική διαδικασία.
Σε 8 περιστατικά το θύμα δήλωσε κατά την καταγραφή ότι δεν είχε καταγγείλει ακόμα το περιστατικό, αλλά θα ήθελε να προβεί σε καταγγελία.
Σε 46 περιστατικά, το θύμα δήλωσε ότι δεν ήθελε να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες λόγω φόβου, έλλειψης εμπιστοσύνης προς τις Αρχές ή λόγω της γραφειοκρατίας.
Με βάση τις καταγραφές του Δικτύου για το 2021, αξιοσημείωτη είναι η μείωση των περιστατικών οργανωμένης ρατσιστικής βίας, στην οποία σίγουρα συνέβαλε η δικαστική απόφαση καταδίκης της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης στα τέλη του 2020. Ωστόσο, επειδή το συγκεκριμένο μοτίβο επιθέσεων φαίνεται να βρίσκει εφαρμογή σε άλλα πλαίσια στοχοποίησης, όπως εντός σχολικού περιβάλλοντος, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη διαρκούς εγρήγορσης από τις αρμόδιες Αρχές, ώστε να εστιάσουν σε πολιτικές αποτελεσματικής πρόληψης και καταπολέμησης οποιασδήποτε σχετικής τάσης οργανωμένης βίας.
Χαρακτηριστική είναι επίσης η τάση για το 2021 της άσκησης βίας κατά προσφύγων και μεταναστών από ένστολους. Το φαινόμενο της αστυνομικής βίας με ρατσιστικό κίνητρο παρουσιάζει αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια (2018-2021) με βάση τις καταγραφές του Δικτύου, και δη εντός της περιόδου της πανδημίας.
Η αποστροφή για τη διαφορετικότητα και η ανάπτυξη μίας υπεραπλουστευμένης αντίληψης για τους δεσμούς αίματος μεταξύ των πολιτών ενός Κράτους αποτυπώθηκε σε περιστατικά κατά ατόμων που θεωρούνται «λιγότερο» Έλληνες, με εμβληματική υπόθεση αστυνομικής βίας κατά Έλληνα Ρομά πολίτη που οδήγησε σε ανθρωποκτονία, ενώ συνεχίστηκαν τα περιστατικά βανδαλισμού σε εβραϊκό ιερό χώρο.
Για μια ακόμη χρονιά, το Δίκτυο διαπίστωσε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα γίνονται στόχος μίας ευρείας κατηγορίας δραστών, η οποία περιλαμβάνει απλούς πολίτες, δημόσιους υπαλλήλους και ένστολους, ακόμα και μέλη της οικογένειάς τους. Η στοχοποίηση αυτή εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας με κυρίαρχα τα μοτίβα της ενδοοικογενειακής βίας αλλά και παρενοχλητικών συμπεριφορών κατά τον έλεγχο μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας.
Την εκδήλωση του Δικτύου άνοιξαν η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη και η Αντιπρόσωπος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, Maria Clara Martin. Τα βασικά συμπεράσματα της Έκθεσης παρουσίασε η Βοηθός Συντονίστρια του Δικτύου, Γαρυφαλλιά Αναστασοπούλου, ενώ ακολούθησε συζήτηση, την οποία συντόνισε ο Γιώργος Τσαρμπόπουλος, μέλος της ιδρυτικής ομάδας του Δικτύου και πρώην Επικεφαλής του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, με θέμα την πρόσβαση των θυμάτων ρατσιστικής βίας στη Δικαιοσύνη. Παρουσιάστηκε επίσης βιντεοσκοπημένη τοποθέτηση του Διευθυντή του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, Γιουνούς Μοχαμαντί.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των μελών του Δικτύου – ο Κωστής Παπαϊωάννου από το Σημείο για τη μελέτη και την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς, η Αλεξάνδρα Καραγιάννη από την ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, η Άννα Απέργη, Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών – καθώς και ο επιστημονικός συνεργάτης του Παντείου Πανεπιστημίου και του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ), Θανάσης Θεοφιλόπουλος, αναδείχθηκαν τόσο οι εξελίξεις όσο και οι προκλήσεις των τελευταίων δέκα ετών σχετικά με την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας αλλά και την υποστήριξη των θυμάτων με στόχο την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη.
Κατά τη διάρκεια των τοποθετήσεων, αναγνωρίστηκε η πρόοδος που έχει επιτευχθεί την τελευταία δεκαετία ως προς την ανάδειξη και την τεκμηρίωση των περιστατικών βίας με ρατσιστικό κίνητρο, καθώς και ο σημαντικός ρόλος του Δικτύου σε αυτή την κατεύθυνση. Επισημάνθηκε, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού και ότι είναι ανάγκη να προτεραιοποιηθεί από την πλευρά των αρμόδιων Αρχών η προώθηση ενός αποτελεσματικού συστήματος υποστήριξης και προστασίας των θυμάτων εγκλημάτων ευρύτερα, αλλά και των θυμάτων με ιδιαίτερες ευαλωτότητες όπως στις περιπτώσεις ρατσιστικής ή έμφυλης βίας, ανεξάρτητα από την καταγγελία ή όχι του περιστατικού βίας.
Την Ετήσια Έκθεση του Δικτύου για το 2021 μπορείτε να τη βρείτε εδώ.
