Το «ίδρυμα Κλούνεϊ για την Δικαιοσύνη» του γνωστού ηθοποιού Τζορτζ Κλούνεϊ και της επιφανούς δικηγόρου Αμάλ Κλούνεϊ έχει μία πρόταση που δυσαρεστεί τα απανταχού δίκτυα αρχαιοκαπηλίας που ανθούν κυρίως σε εμπόλεμες ζώνες: Όσοι πωλούν αρχαιότητες από εμπόλεμες ζώνες να διώκονται για συνέργεια σε εγκλήματα πολέμου και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Το Ίδρυμα Κλούνεϊ για τη Δικαιοσύνη» δημοσιοποίησε σήμερα την πρότασή του με την νομική διευθύντρια τού να επισημαίνει το εξής απλό και ευνόητο: «Το παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων δεν είναι ένα έγκλημα χωρίς θύματα».
Το εμπόριο αρχαιοκαπηλίας συχνά ελέγχεται από ένοπλες οργανώσεις, όπως για παράδειγμα από το «Ισλαμικό Κράτος» ή από το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Βόρεια Συρία «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ» καθώς τους επιτρέπει με τα έσοδα διαφόρων «επιφανών συλλεκτών» που κινούνται σε διάφορα κοσμικά σαλόνια διασημοτήτων να αγοράζουν όπλα και να χρηματοδοτούν τις επιθέσεις τους.
Οι τζιχαντιστές τρομοκράτες του «Ισλαμικού Κράτους» την εποχή που είχαν υπό τον έλεγχό του πολλά εδάφη της Συρίας και του Ιράκ (2011-16) είχαν ιδρύσει και ένα «υφυπουργείο» αρχαιοκαπηλίας που χορηγούσε άδειες σε άτομα που λεηλατούσαν αρχαιολογικούς χώρους και στη συνέχεια επέβαλε φόρους στην πώληση των αντικειμένων.
Τα κλεμμένα αντικείμενα περνούσαν συχνά από την Τουρκία, τον Λίβανο, την ανατολική Ευρώπη ή και την Ταϊλάνδη για να καταλήξουν σε εμπόρους έργων τέχνης ή να πουληθούν διαδικτυακά, με ιδιωτικές αγοραπωλησίες. Η αρχαιοκαπηλία θεωρείται έγκλημα πολέμου από τις Συμβάσεις της Γενεύης για την προστασία των θυμάτων πολέμου, από το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Τα περισσότερα από τα αντικείμενα που εντοπίζονται και κατάσχονται επιστρέφονται τελικά στις χώρες όπου ανήκουν. Οι μεταπωλητές όμως δεν διώκονται για τις πράξεις τους, δεν θεωρούνται εγκληματίες πολέμου, σύμφωνα με το «Ίδρυμα Κλούνεϊ για την Δικαιοσύνη».
Επομένως οι ποινικές διώξεις είναι «ένα θεμελιώδες στοιχείο για να σπάσει ο κύκλος» του λαθρεμπορίου και να διασφαλιστεί ότι θα εξαρθρωθούν τα κυκλώματα, για να σταματήσει η λεηλασία.
Πρόσφατα οι γαλλικές αρχές ξεκίνησαν προκαταρκτική έρευνα σε βάρος του Ζαν-Λυκ Μαρτινέ, του πρώην διευθυντή του Λούβρου, για διακίνηση αρχαιοτήτων που προέρχονταν από τη Μέση ή την Εγγύς Ανατολή. Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής κατασχέθηκαν από την αμερικανική δικαιοσύνη πέντε αιγυπτιακές αρχαιότητες που ήταν στην κατοχή του Μητροπολιτικού Μουσείο της Νέας Υόρκης αλλά πιθανότατα προέρχονταν από αρχαιοκαπηλία.
