Πριν από δύο μήνες θα ήταν αδιανόητο. Σήμερα είναι ίσως όχι το πιο πιθανό, αλλά πάντως δυνατό. Μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Οικολογικής και Κοινωνικής Αριστεράς (NUPES) υπό την ηγεσία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν.
Πριν από δύο μήνες, η Μαρίν Λεπέν ήταν η αντίπαλος του Μακρόν. Σήμερα στη θέση αυτή βρίσκεται ο ηγέτης της γαλλικής Αριστεράς.
Ακόμα κι αν δεν αποσπάσει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, το ρεύμα υπέρ της Αριστεράς που διαπιστώνουν οι δημοσκοπήσεις, δείχνει ότι τίποτα δεν λύθηκε με τις προεδρικές εκλογές του περασμένου Απριλίου και ότι, επομένως, η Γαλλία – κατ’ επέκτασιν και όλη η Ε.Ε. – ετοιμάζεται για νέες μεγάλες κρίσεις.
Απευθυνθήκαμε σε δύο Γάλλους φίλους για να μας μεταφέρουν κάπως το κλίμα των αυριανών εκλογών στη χώρα, όπως το ζουν τώρα. O πρώτος από τους δύο υπήρξε στο παρελθόν ανώτερο ηγετικό στέλεχος της γαλλικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CGT) και του ΚΚΓ και μας έδωσε την εξής πρόβλεψη (υπό τον όρο να μη δημοσιεύσουμε το όνομά του):
Η Αριστερά μπορεί να κερδίσει
«Είναι δύσκολο να κάνει κανείς πρόβλεψη. Εντούτοις αν λάβουμε υπόψη μας α) τη λύσσα των μέσων ενημέρωσης του Μακρόν και των πολιτικών που τους ακολουθούν εναντίον του Μελανσόν, β) τα αποτελέσματα των Γάλλων στο εξωτερικό (σ.σ. έγιναν νωρίτερα από τις εκλογές στη Γαλλία) όπου η Αριστερά σημειώνει πολύ μεγάλες προόδους εις βάρος των μακρονικών και γ) ότι ο ίδιος ο πρώην Πρωθυπουργός του Μακρόν, ο Βαλς, έχασε ήδη από τον πρώτο γύρο των Γάλλων του εξωτερικού, τότε πρέπει να θεωρήσουμε δυνατό ότι η NUPES (σ.σ. Νέα Οικολογική και Κοινωνική Λαϊκή Ενότητα, ονομασία που συνιστά έμμεση αναφορά στο Λαϊκό Μέτωπο του 1936) μπορεί να έρθει πρώτη σε αριθμό ψήφων στον πρώτο γύρο.
Αν η NUPES έρθει πρώτη στον πρώτο γύρο μετά θα έχουμε τον δεύτερο. Αν η NUPES κινητοποιήσει τότε, ακόμα περισσότερο, το κόμμα της αποχής, μπορεί να κερδίσει. Ορισμένες δημοσκοπήσεις τη δίνουν επικεφαλής, άλλες μια αναπνοή πίσω από τους μακρονιστές. ‘Ισως μπορεί να γίνει γιατί η απόρριψη του Μακρόν είναι ισχυρή και ορισμένοι εκλογείς, κατ’ εξοχήν τα Κίτρινα Γιλέκα, θέλουν να τακτοποιήσουν τους λογαρισμούς τους με τους μακρονικούς (LREM) βουλευτές».
Να ετοιμάσουμε τη γενική Απεργία!
Ο Bruno Drwevski, στέλεχος της (εξωκομματικής) κομμουνιστικής αριστεράς και Καθηγητής στο Ινστιτούτο Γλωσσών και Πολιτισμών της Ανατολής μας είπε:
«Τελικά ο Μελανσόν κατέστη στην προεκλογική εκστρατεία ο κύριος αντίπαλος του Μακρόν, απωθώντας στην τρίτη γραμμή τη Λεπέν. Βεβαίως δεν μπορεί να αποκλεισθεί ότι ο Μακρόν θα πάρει τελικά μια απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο λόγω της διαίρεσης των εκλογικών περιφερειών, όμως δεν υπάρχει βεβαιότητα για κάτι τέτοιο και το ότι δεν υπάρχει έχει αλλάξει ήδη το κλίμα. (σ.σ. το γαλλικό εκλογικό σύστημα είναι ένα εξωφρενικά αυθαίρετο, πλειοψηφικό και καλπονοθευτικό σύστημα δύο γύρων. Η χάραξη των εκλογικών περιφερειών ευνοεί και αυξάνει το βάρος των ψηφοφόρων των μικρών επαρχιών, ιδίως κατοικούμενων από αγρότες και την κατεστραμμένη από την αποβιομηχάνιση πρώην εργατική τάξη, όπου η δείσδυση της Αριστεράς είναι περιορισμένη).
Grosso modo αυτή τη στιγμή το εκλογικό σώμα είναι κομμένο στα τέσσερα: Αριστερά, Δεξιά, Άκρα Δεξιά, Αποχή. (1)
Η ενότητα της Αριστεράς και η συμπεριφορά του Μελανσόν θέτουν αρκετά προβλήματα σε αυτούς που θα τον ψηφίσουν. Ο ηγεμονισμός του προκαλεί παντού αντιδράσεις και η εξέλιξη των θέσεών του για την Ουκρανία, προκειμένου να ικανοποιήσει τη δεξιά πτέρυγα, δεν ικανοποίησε την αριστερή. Ορισμένοι τον επικρίνουν για τις παραχωρήσεις που έκανε στους Πράσινους και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Επίσης στο Κομμουνιστικό Κόμμα έχουν παράπονα για τις βουλευτικές υποψηφιότητες και ιδίως για τους Κομμουνιστές δημάρχους που θα μπορούσαν να είναι υποψήφιοι στις βουλευτικές αλλά τελικά τους παραμέρισαν. Το ΚΚ όμως είναι σε δεινή θέση μετά την απόφασή του να κατεβάσει δικό του υποψήφιο στις προεδρικές και τα έδωσε όλα στις διαπραγματεύσεις με τον Μελανσόν, ζητώντας μόνο να διατηρήσει τους απερχόμενους βουλευτές του. Αξιοθρήνητος εκλογικός μινιμαλισμός. Ο Μελανσόν είναι αλεπού και τον εκμεταλλεύτηκε.
Σε κάθε περίπτωση και παρόλα αυτά, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, οι εκλογείς της Αριστεράς θα ξαναβρεθούν μαζί αυτή την Κυριακή, οι διαφωνίες θα ξαναπαρουσιαστούν πιθανώς μετά τις εκλογές, όταν θα έχουμε μαζικούς κοινωνικούς αγώνες που δεν θα διακοπούν από εκλογικές αναμετρήσεις.
Η αντισυστημική δυσφορία είναι ήδη πολύ ισχυρή. Υπάρχουν επίσης πολύ ισχυρές εντάσεις στη Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας (CGT) ενόψει του προσεχούς συνεδρίου. Η αριστερή πτέρυγα έχει πιθανότητες να ενωθεί και να πάρει τη διεύθυνση του συνδικάτου, αλλά οπωσδήποτε η δεξιά πτέρυγα θα επιφυλάξει στην πορεία πολλά χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ακόμα και μια διάσπαση της CGT. Τα συνδικάτα θα αναγκαστούν να τρέχουν πίσω από τη δυσαρέσκεια των μαζών. Και το ίδιο θα συμβεί και με τα κόμματα και τους βουλευτές της Αριστεράς…
Στους κύκλους της Αριστεράς τους πιο κινητοποιημένους στους κοινωνικούς αγώνες, τα συνδικάτα και τους φοιτητές, το κλίμα είναι «να ψηφίσουμε Αριστερά και να ετοιμάσουμε από την επομένη τη Γενική Απεργία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος».
Καμιά εμπιστοσύνη στις ηγεσίες της Αριστεράς
Διαβάζοντας την άποψη του Bruno τον ρώτησα ποια είναι η γνώμη του. Πρέπει να χαιρετίσουμε μια έστω και μερική νίκη της Αριστεράς, ή πρέπει κανείς μάλλον να προειδοποιήσει για τους κινδύνους μιας Αριστεράς που έρχεται στην εξουσία χωρίς να διαθέτει ένα εντελώς σαφές πρόγραμμα, ένα συγκροτημένο κόμμα «της πρωτοπορίας» και χωρίς ένα μεγάλο μαζικό κίνημα από πίσω;
Ο Bruno μου απάντησε ότι αυτός είναι και ο προβληματισμός, η ατμόσφαιρα που κυριαρχεί στη Γαλλία, στους κύκλους της αριστερής ή και απλά της λαϊκής βάσης, χωρίς κάποια κομματική ή ιδεολογική ένταξη. Κανένας δεν έχει εμπιστοσύνη ούτε στον Μελανσόν, ούτε σε καμιά από τις πολιτικές οργανώσεις της Αριστεράς (όχι μόνο το Σοσιαλιστικό Κόμμα που είναι εντελώς απαξιωμένο, αλλά και όλους τους βλέπουν με υποψίες, την Ανυπότακτη Γαλλία, το ΚΚ, τους Πράσινους, το (τροτσκιστικό) Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (NPA) κλ.π.
Διαβάζω τώρα, λέει ο Bruno, ένα άρθρο που θυμίζει ότι η πληρωμένη άδεια δεν κερδήθηκε το 1936 γιατί είχαμε κυβέρνηση Λαϊκού Μετώπου, αλλά γιατί οι εργαζόμενοι πήγαν σε γενική απεργία.
Η ιδέα της γενικής απεργίας κερδίζει τώρα έδαφος, μας λέει ο Drwesvski, παρόλο που οι οργανώσεις βάσης των κομμάτων της «ριζοσπαστικής αριστεράς» και τα συνδικάτα είναι ασύγκριτα πιο αδύνατα από ότι το 1936 και θα έχουν αντίστοιχα μεγαλύτερη δυσκολία να μεταφέρουν προς τα πάνω τη λαϊκή πίεση αν ξεσπάσει ένα μαζικό κίνημα… Πάντως, η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι: να μη δώσουμε «λευκή επιταγή» στην Αριστερά, να διατηρήσουμε μέσα πίεσης.
Από την πλευρά τους, γνωρίζω ότι οι κύκλοι της εξουσίας γύρω από τον Μακρόν φοβούνται πάρα πολύ μια καινούρια έκρηξη τύπου Κίτρινων Γιλέκων, γεγονός που εξηγεί γιατί ο Μακρόν έσπευσε να αυξήσει κατά 4% τις συντάξεις παρόλο που θέλει να τις μειώσει. Κάνει προληπτική πυρόσβεση, προτού καν ανάψει η φωτιά.
Η προσωπική μου προτίμηση, λέει ο Bruno, θα ήταν ο Μακρόν να κερδίσει μια σχετική, αλλά όχι μια απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ώστε να τίθενται η δεξιά και η άκρα δεξιά ενώπιον των ευθυνών τους και από την άλλη η NUPES να έχει αρκετούς βουλευτές ώστε να συγκροτήσει μια ορατή και δυναμική ομάδα αντιπολιτευτικής κοινοβουλευτικής επέμβασης που θα μπορεί να μεταφέρει στην Εθνοσυνέλευση τα απεργιακά και τα κινήματα διαμαρτυρίας της βάσης.
Συνοψίζοντας, μας λέει, «νομίζω ότι το καλύτερο αποτέλεσμα είναι»:
- μια αδύναμη κυβέρνηση Μακρόν
- μια πολυάριθμη Αριστερά στην αντιπολίτευση που δεν θα μπορεί να μην μεταφέρει τις λαϊκές διαμαρτυρίες
- ισχυρά και επιτυχή μαζικά κινήματα
- μια Δεξιά και μια Άκρα Δεξιά που θα πρέπει να αποκαλύπτεται σε κάθε ψηφοφορία και να έχει να διαλέξει ανάμεσα στην υποστήριξη στον Μακρόν και προοδευτικά κοινωνικά κινήματα».
Ήδη πάντως, προσθέτει, πρέπει να θεωρήσουμε πολύ θετικό ότι ο Ζεμούρ έχει περιθωριοποιηθεί και ότι η Λεπέν δεν μοιάζει πλέον ο κύριος αντίπαλος του Μακρόν. Η ψήφος στη Λεπέν έγινε μια «παθητική ψήφος», διαμαρτυρίας χωρίς ελπίδα και όχι πλέον μια «ενεργή ψήφος». ‘Οσο για τον Ζεμούρ απέτυχε στο σχέδιό του να φτιάξει ένα δυναμικό φασιστικό κίνημα.
Αυτά πιστεύει και αυτά ελπίζει ο Bruno. Βέβαια σε καταστάσεις τόσο βαθιά ασταθείς και σε χώρες με την παράδοση της Γαλλίας, οι Θεοί της Ιστορίας έχουν μια διαβολεμένη ικανότητα να διαψεύδουν και να περιγελούν.
Σημειώσεις
(1) Η διαίρεση σε τέσσερα κομμάτια Αριστερά, Δεξιά, Άκρα Δεξιά, Αποχή είναι μεν σωστή, αλλά τείνει να υπερτιμήσει τις διαχωριστικές γραμμές και να ξεχάσει τη δομική αστάθεια του συστήματος. Αν κανείς ταξινομήσει την ψήφο σε συστημική-αντισυστημική θα βγάλει ένα συσχετισμό ένα προς τρία ή προς δυόμισυ π.χ. γιατί θα πρέπει να βάλει στο ίδιο τσουβάλι τους ψηφοφόρους της αριστεράς και της άκρας δεξιάς που αμφότεροι μισούν τον Ενανουέλ Μακρόν. Τα βασικά αιτήματα εξάλλου των Κίτρινων Γιλέκων (έλεγχος της εξουσίας με δημοψηφίσματα, στήριξη του εισοδήματος των κατώτερων στρωμάτων) τα υποστήριξε το 80% με 90% του γαλλικού λαού!
Αν ζούσαμε στον μεσοπόλεμο και με την ορολογία της τότε Αριστεράς θα μιλούσαμε για κρίση που ανοίγει τον δρόμο σε «επαναστατικές» και «αντεπαναστατικές» κρίσεις.
