Οριστική ταφόπλακα έβαλε χτες (15/6) το ίδιο το Ισραήλ στο σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας. Το σχέδιο αυτό ήταν μια πρόταση του πρώην πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που Αθήνα και Λευκωσία αποδέχθηκαν ενθουσιωδώς και το κατέστησαν κεντρικό άξονα, τη νέα «μεγάλη ιδέα» της εξωτερικής μας πολιτικής, παρόλο που δεν είχε ποτέ καμία πιθανότητα υλοποίησης (στο σημείο αυτό θα επανέλθουμε στο τέλος του άρθρου).
Ο EastMed, σε συνδυασμό με τα σχέδια τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και τις κυπριακές γεωτρήσεις, ήταν μια βασική αιτία για την επαναφορά από τον Ερντογάν του συνόλου των τουρκικών διεκδικήσεων, όπως και της εξαιρετικά επικίνδυνης έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που σημειώθηκε το 2020 αλλά και σημειώνεται πάλι τώρα.
Η συμφωνία Ισραήλ-Αιγύπτου-Ε.Ε. θάβει οριστικά τον EastMed για τον εξής λόγο. Ήδη και προ της υπογραφής δεν είχαν εντοπιστεί κοιτάσματα ικανά να καλύψουν το τεράστιο κόστος του αγωγού. Αν ήδη τα υπάρχοντα κοιτάσματα διοχετευθούν προς Αίγυπτο, δεν υπάρχει ζήτημα κατασκευής του εξαιρετικά πολυδάπανου EastMed.
Ο μόνος EastMed που συζητείται ακόμα μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ είναι ο πολύ ευκολότερος οικονομικά και τεχνικά αγωγός με την ίδια ονομασία, που θα μπορούσε να συνδέσει το Ισραήλ με την Τουρκία, αλλά που προσκρούει στην ανάγκη διέλευσης από θαλάσσιες ζώνες είτε της Κύπρου, είτε του Λιβάνου και της Συρίας. Εμείς κοντέψαμε να πάμε σε πόλεμο για τον αρχικό EastMed με την Τουρκία, το στρατηγικό πλεονέκτημα του οποίου για εμάς θα ήταν η εξασθένιση του ρόλου της Άγκυρας ως διαμετακομιστικού ενεργειακού κέντρου. Και τώρα έχουμε ως κατάλοιπο όχι μόνο την εξαιρετικά επικίνδυνη ελληνοτουρκική ένταση, αλλά και τις συζητήσεις Τουρκίας και Ισραήλ για δικό τους αγωγό! Έ δεν το λες και κατόρθωμα αυτό!
Η συμμαχία με το Ισραήλ
Να σημειώσουμε εξάλλου ότι πρόσφατα, ο Ισραηλινός πρέσβης στην Αθήνα έδωσε μια συνέντευξη στην εφημερίδα «Καθημερινή», με την οποία εξέπληξε για πολλοστή φορά τον συντάκτη της, που αναμένει διαρκώς να ανακαλύψει στη συζήτηση με τον Πρέσβη το «συμμαχικό» πρόσωπο του Ισραήλ, αλλά ποτέ δεν τα καταφέρνει. «Καμία χώρα δεν πρέπει να βασίζεται στον ένα ή τον άλλο φίλο για να την υπερασπιστεί σε μια περίοδο κρίσης, ακόμα κι αν πρόκειται μόνο για αποτροπή», είπε στην «Κ» ο πρέσβης κ. Γιόσι Αμράνι και πρόσθεσε: «Η ασφάλεια μιας χώρας δεν ανατίθεται σε άλλους».
Και εμείς που νομίζαμε ότι είχαμε συμμαχία με το Ισραήλ. Σημειωτέον ότι και οι Τούρκοι διαβάζουν ελληνικές εφημερίδες. Το μήνυμα προς την Άγκυρα είναι έμμεσο μεν, σαφές δε: εμείς δεν θα ανακατευτούμε στον ελληνοτουρκικό καβγά (έστω και αν ξεκίνησε από τις δικές μας ιδέες). Το ίδιο σήμα εξεπέμφθη με μεγάλη σαφήνεια και όταν υπεγράφη το τουρκολιβυκό μνημόνιο από υπουργό της ισραηλινής κυβέρνησης: Τασσόμεθα υπέρ της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, δεν θα βγάλουμε όμως τον στόλο μας να αντιμετωπίσει τον τουρκικό.
Αναφορικά με τον ίδιο τον EastMed, δύο χρόνια αφού οι κ.κ. Μητσοτάκης, Αναστασιάδης και Νετανιάχου υπέγραφαν εν χορδαίς και οργάνοις τη σχετική συμφωνία, ο κ. Πρέσβης τα μπερδεύει αρκετά, φροντίζοντας να βάλει την Τουρκία στο παιχνίδι, λέγοντας ότι η λύση της εξαγωγής των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να περιλαμβάνει όσο περισσότερους παίκτες γίνεται και ότι η εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας θα αποβεί επωφελής και για τα ελληνοτουρκικά. «Αν έχουμε καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία, μπορεί να εξυπηρετηθούν και τα συμφέροντά σας και νομίζω ότι αυτό είναι που πρέπει να επιδιώξουμε». Πρέπει να δούμε, λέει ο Ισραηλινός διπλωμάτης, την ευρύτερη εικόνα και να συνεργαστούμε χωρίς να αποκλείουμε κανέναν -όλοι όσοι θέλουν να ενταχθούν πρέπει να ενταχθούν στη συνεργασία.
Φοβάμαι ότι κάτι μου διέφυγε. Είχα μείνει με την εντύπωση ότι η τριγωνική «συνεργασία» με το Ισραήλ αποσκοπούσε σε μια συμμαχία εναντίον της Τουρκίας, ανάσχεσης της τουρκικής επιθετικότητας. Ομολογουμένως δεν την είχα αντιληφθεί ως τρόπο να αποκτήσει το Ισραήλ καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία!
Αυτά συμβαίνουν όταν μια χώρα εκχωρεί σε τρίτες δυνάμεις την εξωτερική και αμυντική της πολιτική, δεν έχει (και δεν θέλει να αποκτήσει) ιθαγενή ικανότητα ανάλυσης της πραγματικότητας και δικό της εργαλείο συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών και διάφορα (όχι μόνο ελληνικά) οικονομικά συμφέροντα επηρεάζουν τις αποφάσεις των κυβερνήσεών της ή ακόμα και ενός εκάστου των υπουργών της.
Γιατί δεν επρόκειτο να γίνει ποτέ ο αγωγός EastMed
Στο θέμα αυτό αναφερθήκαμε επανειλημμένως στην αρθρογραφία μας εδώ και χρόνια (υπάρχει ολόκληρη για όποιον ενδιαφέρεται αναρτημένη στο konstantakopoulos.gr). Συνοψίζουμε εδώ τους βασικούς λόγους που δεν μπορούσε να γίνει ο αγωγός:
1. Δεν έχουν εντοπισθεί κοιτάσματα που να δικαιολογούν το υπέρογκο κόστος του – θα ήταν ο βαθύτερος αγωγός που έγινε ποτέ
2. Διέρχεται από θαλάσσιες ζώνες που πρέπει να οριοθετηθούν μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας, κάτι που είναι πρακτικά ανέφικτο στο ορατό μέλλον
3. Ακόμα και αν παραβλέψουμε το δεύτερο σημείο, είναι προφανές ότι η Τουρκία θα αντιδρούσε σε έναν τέτοιο αγωγό. Η Ελλάδα όμως δεν διαθέτει τη στρατιωτική υπεροχή στην ανατολική Μεσόγειο που θα απαιτούσε η προστασία του, ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ισραήλ ήταν διατεθειμένες να παράσχουν αυτές το στρατιωτικό backing που απαιτούσε η υλοποίηση του έργου
4. Ο κύριος αποδέκτης του αερίου, δηλαδή η Ιταλία, δεν υπέγραψε ποτέ τις σχετικές συμφωνίες Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας
Το ερώτημα βέβαια που τίθεται εκ των πραγμάτων είναι το τι ήθελαν πραγματικά, τι επεδίωκαν όσοι είχαν την ιδέα κατασκευής αυτού του αγωγού, που συνέβαλε πάρα πολύ στο να βρεθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις στο σημείο που βρίσκονται τώρα.
Συμπέρασμα
Τα τρομερά σφάλματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, ούτε δικαιολογούν ασφαλώς την πολιτική της Τουρκίας, ούτε αναιρούν την ανάγκη υπεράσπισης με κάθε διαθέσιμο μέσο της ελληνικής κυριαρχίας και του δικαιώματος άμυνας των νησιών του Αιγαίου, όπως και ένοπλης υπεράσπισης των Ελληνοκυπρίων σε περίπτωση τουρκικής προέλασης νοτίως της πράσινης γραμμής (περιλαμβανομένης σε αυτή την περίπτωση και όλης της γραμμής ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης), γιατί αν δεν το κάνει αυτό η Ελλάδα θα διαλυθεί.
Υποδεικνύουν όμως ταυτόχρονα τους τρομερούς κινδύνους που εγκυμονεί για τη χώρα το καθεστώς πολλαπλών εξαρτήσεών της πολιτικής και άρχουσας τάξης της και η απουσία, σε εξωφρενικό βαθμό, σοβαρότητας της χώρας και ιδίως αυτών που υποτίθεται ότι την «διευθύνουν».
