Το θέμα των μεγάλων ποσοτήτων σιτηρών που παραμένουν αποκλεισμένες στα ουκρανικά λιμάνια, αναμένεται να απασχολήσει το σημερινό Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διεξάγεται στο Λουξεμβούργο.
Καθώς η Ουκρανία, όπως και η Ρωσία, συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγών σιτηρών παγκοσμίως, η Ε.Ε. όπως και η διεθνής κοινότητα στο σύνολό της αναζητά λύσεις ώστε να βρουν τον δρόμο τους προς την παγκόσμια αγορά, περισσότεροι από 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών που παραμένουν στα ουκρανικά λιμάνια εξαιτίας του ρωσικού ναυτικού αποκλεισμού.
Κάποιες ποσότητες αναδρομολογούνται στην Ευρώπη σιδηροδρομικώς, οδικώς και μέσω ποταμών, αλλά η ποσότητα είναι ελάχιστη σε σύγκριση με τις θαλάσσιες διαδρομές. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, η Ουκρανία μπόρεσε να εξάγει μόνο 1,5 έως 2 εκατομμύρια τόνους σιτηρών το μήνα μετά τον πόλεμο, από 6 εκατομμύρια τόνους που εξήγαγε συνήθως.
Εβδομάδες διαπραγματεύσεων προκειμένου να βρεθούν διάδρομοι για την έξοδο σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο, με τον επείγοντα χαρακτήρα να αυξάνεται καθώς φτάνει η καλοκαιρινή περίοδος συγκομιδής.
Θέμα εξαγωγών υπάρχει και με τα ρωσικά σιτηρά, καθώς, όπως υποστηρίζει η Μόσχα, οι Δυτικές κυρώσεις στις τραπεζικές και ναυτιλιακές της βιομηχανίες καθιστούν αδύνατη την εξαγωγή τροφίμων και λιπασμάτων, αποτρέπωντας τις ξένες ναυτιλιακές εταιρείες από το να τα μεταφέρουν. Οι Ρώσοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι πρέπει να αρθούν οι κυρώσεις για να φτάσει το σιτάρι στις παγκόσμιες αγορές.
Η Μόσχα αποποιείται κάθε ευθύνη για την εξελισσόμενη επισιτιστική κρίση και επιρρίπτει την ευθύνη στη Δύση και στις κυρώσεις που επέβαλε για τις ελλείψεις σιτηρών που οδήγησαν σε αλματώδη αύξηση των τιμών των τροφίμων, εν μέσω προειδοποιήσεων των Ηνωμένων Εθνών ότι οι φτωχότερες χώρες, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές για να θρέψουν τους πληθυσμούς τους, είναι αντιμέτωπες με απειλή μαζικού λιμού.
Ο αναπληρωτής υπουργός Γεωργίας της Ουκρανίας, Μαρκιάν Ντμιτρασέβιτς, ζήτησε από την Ε.Ε. να συνδράμει στην εξαγωγή περισσότερων σιτηρών, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της χρήσης ενός ρουμανικού λιμανιού στη Μαύρη Θάλασσα, της κατασκευής περισσότερων τερματικών σταθμών φορτίου στον ποταμό Δούναβη και της μείωσης της γραφειοκρατίας για τη διέλευση εμπορευμάτων στα συνοριακά περάσματα της Πολωνίας.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, λίγο πριν την σημερινή σύνοδο, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι εμποδίζεις τις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών με κίνδυνο να αυξήσει την απειλή του λιμού στον κόσμο.
«Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι εκατομμύρια τόνοι σιτάρι παραμένουν αποκλεισμένοι στην Ουκρανία όταν ο υπόλοιπος παγκόσμιος πληθυσμός υποφέρει από την πείνα. Είναι ένα αληθινό έγκλημα πολέμου. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι αυτό θα διαρκέσει για πολύ ακόμη: διαφορετικά θα πρόκειται αληθινά κάτι για το οποίο θα είναι υπεύθυνη η Ρωσία», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η ΕΕ υποστηρίζει τις προσπάθειες του ΟΗΕ με σκοπό να κλειστεί συμφωνία για να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές της Ουκρανίας διά θαλάσσης, με αντάλλαγμα τη διευκόλυνση των ρωσικών εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων.
Η Τουρκία, η οποία διατηρεί διπλωματικές σχέσεις τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα, διαβεβαιώνει ότι είναι διατεθειμένη να αναλάβει ρόλο στο πλαίσιο ενός «μηχανισμού επιτήρησης» της εφαρμογής της συμφωνίας που θα εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη εάν κλειστεί συμφωνία.
Δεν είναι σαφές το εάν η ΕΕ θα εμπλεκόταν στρατιωτικά για την εξασφάλιση συμφωνίας. «Το εάν και κατά πόσον θα υπάρξει ανάγκη στο μέλλον για τη συνοδεία των εμπορικών πλοίων παραμένει ερωτηματικό και δεν νομίζω πως βρισκόμαστε ακόμη εκεί», ανέφερε ευρωπαίος αξιωματούχος.
Παράλληλα, συνεχίζονται οι συνομιλίες των 27 για το ενδεχόμενο μιας νέας –7 ης κατά σειρά– δέσμης κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας εξαιτίας του πολέμου, σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, που διευκρίνισε ότι η λήψη νέων τιμωρητικών μέτρων δεν θα γίνει άμεσα, και δεν θα περιλαμβάνει κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου.
