Ως ξεχωριστό έγκλημα αναγνώρισε με νέο νόμο της της γυναικοκτονία η Κύπρος, με τη Βουλή να υπερψηφίζει το νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί από την πρόεδρο Αννίτα Δημητρίου με 38 ψήφους υπέρ έναντι τεσσάρων κατά, σύμφωνα με δημοσίευμα της Cyprus Mail.
Πρόκειται για τροποποίηση του «Περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας και Περί Συναφών Θεμάτων Νόμο του 2021» η οποία κατατέθηκε στις 3 Μαρτίου 2021 από την Πρόεδρο, με την Κύπρο να εντάσσεται πλέον στην λίστα των ελάχιστων μέχρι στιγμής ευρωπαϊκών χωρών που προχωρούν στην σχετική θεσμοθέτηση για την αναγνώριση της γυναικοκτονίας ως ξεχωριστού ιδιώνυμου εγκλήματος.
«Κάθε αριθμός αντιστοιχεί σ’ έναν άνθρωπο και συγκεκριμένα σε μία γυναίκα. Κοινός παρονομαστής στην εξίσωση, το στίγμα του εγκλήματος το οποίο έχει έμφυλη διάσταση, ως αποτέλεσμα της κλιμακούμενης βίας προς τις γυναίκες. Γιατί επιμένουμε στη σημαντικότητα του όρου γυναικοκτονία; Γιατί κωδικοποιεί, νοηματοδοτεί και ονοματίζει την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας. Οφείλουμε λοιπόν να λέμε τα γεγονότα με το όνομα τους» σημείωσε από το βήμα της Βουλής η Αν. Δημητρίου, επισημαίνοντας ότι το 2019 καταγράφηκαν εννέα γυναικοκτονίες, με το 2020 να ακολουθεί με πέντε, όπως και το 2021, και μία γυναικοκτονία να έχει ήδη καταγραφεί από την αρχή του 2022.
Όλες έχασαν τη ζωή τους επειδή ήταν γυναίκες. Όλες δολοφονήθηκαν από άντρες που εμπιστεύτηκαν, τις περισσότερες φορές μάλιστα μέσα από τη σφαίρα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Πρώην και νυν συζύγους, συντρόφους, αδερφούς, πατεράδες που τις θεώρησαν κτήμα τους, που ασκούσαν εξουσία πάνω τους, που είχαν την πεποίθηση ότι μπορούν εκείνοι να αποφασίζουν για τη ζωή τους… Για το πώς σκέφτονται, τι φοράνε, πώς μιλάνε, ποιόν αγαπάνε… Ακόμη και για το πόσο θα ζήσουν.
Γιατί υπάρχει ανάγκη νομικού διαχωρισμού; Τι περισσότερο προσφέρει η θέσπιση ιδιώνυμου του αδικήματος της γυναικοκτονίας έναντι του εγκλήματος του κοινού Ποινικού Δικαίου της ανθρωποκτονίας;
Η απάντηση την οποία κάθε σύγχρονη κοινωνία καλείται να δώσει, είναι ότι τα θύματα της ενδοοικογενειακής και σεξουαλικής βίας, τα θύματα μισογυνισμού, τα θύματα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τα θύματα εγκλημάτων «τιμής» ή για θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι γυναίκες και όχι άντρες.
Είναι γι’ αυτό τον λόγο που η αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία» και η ένταξή του στην έννομη τάξη της χώρας μας, καθίσταται σήμερα περισσότερο παρά ποτέ επιτακτική, γιατί δίνει έμφαση στην ένταση, στην προέλευση και στην αιτία του εγκλήματος, κάτω από τις συνθήκες που έχω αναφέρει. Έτσι αποτυπώνεται δυναμικά και η βούληση της κοινωνίας ν’ αντιταχθεί στη βίαιη συμπεριφορά του άντρα προς τη γυναίκα εξαιτίας του φύλου της, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην εξάλειψη των πατριαρχικών στερεοτύπων, ώστε μαζί με τις πολιτικές ισότητας των φύλων να δώσει ώθηση στην ενδυνάμωση των γυναικών. Παράλληλα προστίθεται στην εργαλειοθήκη για την εξάλειψη του φαινομένου μια πολύτιμη παράμετρος: Μας δίνει τη δυνατότητα μιας επίσημης καταγραφής των γυναικοκτονιών.
Η θέσπιση της «γυναικοκτονίας» ως ιδιώνυμου αδικήματος ενσωματωμένου στον ειδικό νόμο για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας προς τις γυναίκες και της ενδοοικογενειακής βίας, του νόμου δηλαδή με τον οποίο εφαρμόσθηκε στην πράξη η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, θα συμβάλει αναμφισβήτητα στην ανάπτυξη της αναγκαίας ενσυναίσθησης και στην προσπάθεια της πολιτείας να εξαλείψει όλα τα εμπόδια που αποστερούν τις γυναίκες από την ισότιμη απόλαυση των δικαιωμάτων τους, καθιστώντας το φαινόμενο ορατό, στο πλαίσιο, όπως πολύ ορθά έχει τονισθεί από ακαδημαϊκούς, ενός Ποινικού Δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με στόχο την προστασία των γυναικών που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση και υπόκεινται σε ενδοοικογενειακή βία έναντι του άντρα/δράστη σε ισχυρότερη θέση.
Καλούμαστε λοιπόν σήμερα ως Βουλή να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά. Να αποδείξουμε ότι θέλουμε η έμφυλη διάσταση να διαποτίσει το δίκαιο της χώρας μας, ότι θέλουμε να σπάσουμε την ένοχη σιωπή που καλύπτει τις βαθιά στερεοτυπικές κοινωνίες, ότι η Κύπρος δεν είναι μια κοινωνία στερεοτυπική, αλλά μία κοινωνία προοδευτική που δεν αγκυλώνεται σε παρωχημένες αντιλήψεις και που θέλει να ενσωματώσει στο δίκαιο τις αξίες και ανάγκες των ευάλωτων γυναικών, σηματοδοτώντας την απαρχή μίας νέας προσέγγισης ισότητας, που θα εμποτίσει πολυεπίπεδα τη νομική σκέψη και την κοινωνία.
Και κάθε βήμα που μας φέρνει πιο κοντά στην αποκλιμάκωση της έμφυλης βίας οφείλουμε να το τολμούμε. Οφείλουμε να προλαβαίνουμε. Να σηκώνουμε ασπίδες προστασίας απέναντι σε κάθε θύτη και μπροστά από κάθε εν δυνάμει θύμα. Το οφείλουμε σε όλες αυτές τις γυναίκες που βασανίστηκαν και κακοποιήθηκαν μέχρι θανάτου… Γιατί απλά ήταν γυναίκες.
Σύμφωνα με τον νέο νόμο, κατά τον υπολογισμό για την επιβολή ποινής για το αδίκημα της γυναικοκτονίας το οποίο επισύρει πλέον ποινή φυλάκισης έως και ισόβια κάθειρξη, το δικαστήριο θα λαμβάνει υπόψη ως επιβαρυντικό παράγοντα τις περιπτώσεις που ο θάνατος επήλθε ως αποτέλεσμα:
- Άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο
- Βασανισμού ή άσκησης βίας λόγω μισογυνισμού
- Άσκησης ενδοοικογενειακής βίας
- Άσκησης βίας για λόγους τιμής
- Άσκησης βίας για λόγους θρησκευτικών πεποιθήσεων
- Άσκησης βίας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου
- Διάπραξης του αδικήματος του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων
- Άσκησης βίας με σκοπό ή στο πλαίσιο σεξουαλικής εκμετάλλευσης και/ή της εμπορίας προσώπων και/ή της διακίνησης ναρκωτικών και/ή του οργανωμένου εγκλήματος
- Άσκησης βίας προς επίτευξη παράνομης συνουσίας
- Στοχευμένης άσκησης βίας εναντίον γυναικών, στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων
