Σοβαρή προειδοποίηση από τον γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, που σημείωσε ότι «η ανθρωπότητα είναι μόνο μια παρεξήγηση, ένα λάθος υπολογισμό μακριά από τον πυρηνικό όλεθρο».
«Ήμασταν εξαιρετικά τυχεροί μέχρι στιγμής», συμπλήρωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες.
Τα σχόλιά του έγιναν κατά την έναρξη της Συνόδου για τις χώρες που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Η συμφωνία του 1968 καθιερώθηκε μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας, ένα γεγονός που συχνά απεικονίζεται παγκοσμίως ως το πιο κοντινό στον πυρηνικό πόλεμο. Η συνθήκη σχεδιάστηκε για να σταματήσει την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων σε περισσότερες χώρες και να επιδιώξει τον απώτερο στόχο του πλήρους πυρηνικού αφοπλισμού.
Σχεδόν κάθε έθνος στη Γη έχει υπογράψει τη συνθήκη NPT, συμπεριλαμβανομένων των πέντε μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων. Αλλά μεταξύ των ελάχιστων κρατών που δεν υπέγραψαν ποτέ είναι τέσσερα γνωστά ή ύποπτα ότι διαθέτουν πυρηνικά όπλα: η Ινδία, το Ισραήλ, η Βόρεια Κορέα και το Πακιστάν.
Παρεμβαίνοντας στη σύνοδο για την αναθεώρηση της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, όπου συμμετέχουν υπουργοί, αξιωματούχοι και διπλωμάτες, ο Γκουτέρες επισήμανε ότι η σύνοδος αυτή πραγματοποιείται «σε μια κρίσιμη καμπή για τη συλλογική μας ειρήνη και ασφάλεια» και «σε μια περίοδο πυρηνικού κινδύνου, που όμοιός του έχει να παρατηρηθεί από την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου».
Ο Γενικός Γραμματέας Γκουτέρες είπε ότι η «τύχη» που είχε απολαύσει ο κόσμος μέχρι στιγμής στην αποφυγή μιας πυρηνικής καταστροφής μπορεί να μην διαρκέσει – και προέτρεψε τον κόσμο να ανανεώσει τις προθέσεις προς την εξάλειψη όλων αυτών των όπλων.
«Η τύχη δεν είναι μια στρατηγική. Ούτε είναι ασπίδα από τις γεωπολιτικές εντάσεις που καταλήγουν σε πυρηνική σύγκρουση», τόνισε.
Όπως είπε ο Αντόνιο Γκουτέρες, η διάσκεψη αυτή είναι «μια ευκαιρία να ληφθούν μέτρα που θα βοηθήσουν στην αποφυγή καταστροφών και να μπει η ανθρωπότητα σε μια νέα πορεία προς έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι «τα γεωστρατηγικά όπλα έχουν φτάνουν σε νέα υψηλά», ότι σχεδόν 13.000 πυρηνικά όπλα βρίσκονται σε οπλοστάσια σε όλο τον κόσμο και οι χώρες που αναζητούν «ψευδή ασφάλεια» ξοδεύουν εκατοντάδες δισ. δολάρια για όπλα που μπορούν να οδηγήσουν στην απόλυτη καταστροφή.
«Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που οι κίνδυνοι διάδοσης των πυρηνικών όπλων αυξάνονται και οι προστατευτικές δικλίδες μπου θα μπορούσαν να αποτρέψουν την κλιμάκωση εξασθενούν», είπε ο Αντόνιο Γκουτέρες, σημειώνοντας ότι κρίσεις «με την πυρηνική ρητορική στο προσκήνιο φουντώνουν από τη Μέση Ανατολή και την Κορεατική Χερσόνησο μέχρι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».
Ο γ.γ. του ΟΗΕ κάλεσε τους συμμετέχοντες στη διάσκεψη να προχωρήσουν άμεσα σε μια σειρά από δράσεις, προτείνοντας να ενισχύσουν επειγόντως και να επιβεβαιώσουν «τον κανόνα που ισχύει εδώ και 77 χρόνια ενάντια στη χρήση πυρηνικών όπλων» και να εργαστούν ακατάπαυστα για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων αναλαμβάνοντας νέες δεσμεύσεις για τη μείωση των πυρηνικών οπλοστασίων. Όπως είπε, πρέπει να αντιμετωπίσουν «τις εντάσεις που σιγοβράζουν στη Μέση Ανατολή και την Ασία» και να προωθήσουν την ειρηνική χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας.
«Οι μελλοντικές γενιές βασίζονται στη δέσμευσή σας να απομακρύνεται τον κόσμο από την άβυσσο», επισήμανε. «Αυτή είναι η στιγμή να ανταποκριθούμε σε αυτή την κρίσιμη δοκιμασία και να εξαφανίσουμε τον κίνδυνο της πυρηνικής καταστροφής για πάντα».
Η Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) είναι σε ισχύ από το 1970, και έχει την ευρύτερη συμμετοχή από οποιαδήποτε άλλη συμφωνία ελέγχου των όπλων, με περίπου 191 χώρες-μέλη. Σήμερα, περίπου 13.000 πυρηνικά όπλα πιστεύεται ότι παραμένουν σε υπηρεσία στα οπλοστάσια των εννέα με πυρηνικά όπλα κράτη – πολύ χαμηλότερα από τα εκτιμώμενα 60.000 που είχαν αποθηκευτεί κατά την κορύφωση των μέσων της δεκαετίας του 1980.
Μηνύματα στη διάσκεψη του ΟΗΕ έστειλαν οι ΗΠΑ και η Ρωσία, δύο από τις πέντε μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου, με επιστολή του προς τη Διάσκεψη είπε ότι η Ρωσία «ως κράτος μέλος της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και ένας από τους θεματοφύλακες της, συμμορφώνεται με συνέπεια με το γράμμα και το πνεύμα της Συνθήκης». Και τόνισε: «Ξεκινάμε από το γεγονός ότι δεν μπορούν να υπάρξουν νικητές σε έναν πυρηνικό πόλεμο και δεν πρέπει ποτέ να προκληθεί, και υπερασπιζόμαστε την ίση και αδιαίρετη ασφάλεια για όλα τα μέλη της παγκόσμιας κοινότητας».
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, που ήταν παρόν στη διάσκεψη στη Νέα Υόρκη, είπε ότι η θέση των ΗΠΑ για το ζήτημα των πυρηνικών όπλων δεν έχει αλλάξει.
Η επιστροφή στην πυρηνική συμφωνία του 2015 παραμένει η καλύτερη έκβαση για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ιράν και τον κόσμο, είπε και επανέλαβε την προειδοποίηση ότι η Βόρεια Κορέα ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει την έβδομη πυρηνική της δοκιμή.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είχε δηλώσει νωρίτερα ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να σχεδιάσει μια νέα συμφωνία για τα πυρηνικά όπλα με τη Ρωσία και κάλεσε τη Μόσχα να επιδείξει την ικανότητά της να διαπραγματεύεται με καλή πίστη στις συνομιλίες που ξεκίνησαν σήμερα.
Η σύνοδος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ θα ολοκληρωθεί στις 26 Αυγούστου, στοχεύει να δημιουργήσει συναίνεση για τα επόμενα βήματα, αλλά οι προσδοκίες για τα αποτελέσματά της είναι πολύ χαμηλές.
