Έχουμε γράψει και στο παρελθόν ότι βιώνουμε έναν εν εξελίξει παγκόσμιο σπονδυλωτό πόλεμο. Κάθε γεγονός θα πρέπει να αναλύεται υπό αυτό το πρίσμα και όχι ως μεμονωμένο συμβάν.
Εδώ και αρκετές εβδομάδες, τα μηνύματα αναζωπύρωσης της σύγκρουσης στο Αρτσάχ ή Ναγκόρνο- Καραμπάχ είναι διαρκή και εντεινόμενα. Τις τελευταίες ώρες (και όσο γράφεται αυτό το άρθρο) φαίνεται ότι οδεύουμε σε πλήρη έκρηξη των συγκρούσεων. Δεν είναι η πρώτη φορά έπειτα από την κατάπαυση του πυρός, η οποία είχε συμφωνηθεί μετά την ήττα των αρμενικών δυνάμεων και τη ρωσική διαμεσολάβηση. Στις προηγούμενες περιπτώσεις, η ρωσική παρέμβαση είχε συμβάλει στην προσωρινή ανακούφιση των εντάσεων.
Η αφορμή για τα πλέον πρόσφατα γεγονότα φαίνεται πως είναι αζερικές διεκδικήσεις ως προς τον διακανονισμό των εδαφών στο διάδρομο του Λαντσίν και η απαίτηση για αφοπλισμό του Αρτσάχ. Η αζερική πλευρά κάνει λόγο γενικώς για επιθετικότητα των Αρμενίων, κάτι το οποίο δε φαντάζει ιδιαιτέρως πιθανό, δεδομένου του συσχετισμού της ισχύος.
Για το Αζερμπαϊτζάν, οι συνθήκες φαντάζουν περισσότερο από ιδανικές για αναβίωση των συγκρούσεων με την Αρμενία και για ένα οριστικό ξεκαθάρισμα της κατάστασης στο Αρτσάχ. Η Ε.Ε. έχει ανάγκη περισσότερο παρά ποτέ το Αζερμπαϊτζάν και θα «κοιτάξει από την άλλη πλευρά» όσο χρειάζεται, προκειμένου να μη δει τίποτε το ενοχλητικό από όσα οι αζερικές δυνάμεις φαίνεται ότι πράττουν στο πεδίο. Άλλωστε, με τη στρόφιγγα του ρωσικού φυσικού αερίου να κλείνει, κάθε κυβικό μέτρο από οποιαδήποτε εναλλακτική πηγή, αποδεικνύεται υπερπολύτιμο.
Η Τουρκία δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να εγκαταλείψει τον βασικότερο σύμμαχό της στον Καύκασο, ενώ και οι ΗΠΑ, παρά την ισχύ του αρμενικού λόμπι, δεν αντέχουν να δημιουργήσουν ακόμα έναν εχθρό στην περιοχή. Μπορεί να εκφραστεί συμπαράσταση από ορισμένους βουλευτές και προφανώς θα καταβληθεί προσπάθεια να τραβηχτεί η Αρμενία περισσότερο προς τη Δύση, αλλά είναι μάλλον απίθανο να δούμε οτιδήποτε περισσότερο από την Ουάσιγκτον.
Για τη Ρωσία, πρόκειται για πραγματικό εφιάλτη. Όσο και αν δε συμπαθεί τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Πασινιάν, η αρμενο-ρωσική σχέση είναι απολύτως κομβική και για τις δύο χώρες. Οι δε καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν δεν αναιρούν το γεγονός ότι το τελευταίο δεν ελέγχεται από τη Ρωσία και μαζί με την Τουρκία θα αποτελεί στρατηγική αιχμή στα πλευρά της, σε αντίθεση με την Αρμενία, με την οποία η Μόσχα διατηρεί άλλου επιπέδου δεσμούς.
Την ίδια στιγμή όμως, η Ρωσία πέρα από το μέτωπο της Ουκρανίας και την οικονομική σύγκρουση με την Ε.Ε. και με τις ΗΠΑ, έχει να διαχειριστεί το μέτωπο στη Συρία, τις επιδεινούμενες σχέσεις της με το Ισραήλ και την πιθανότητα επίθεσης του τελευταίου (μαζί με τις ΗΠΑ) εναντίον του Ιράν, τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο και βεβαίως τα γεγονότα τα οποία πιθανώς θα ξεσπάσουν στα στενά της Ταϊβάν. Ως η πολεμική αιχμή του δόρατος της συμμαχίας που περιλαμβάνει την Κίνα και τον μεσανατολικό «άξονα της αντίστασης», η Ρωσία επωμίζεται καθήκοντα σε διεθνή κλίμακα τα οποία αν δεν υπερβαίνουν, σίγουρα προσεγγίζουν τα αντίστοιχα των πλέον «καυτών ημερών» της ΕΣΣΔ.
Μια σύγκρουση στο Αρτσάχ, η οποία θα απαιτήσει τη ρωσική προστασία στην Αρμενία, δεν θα έχει μόνο στρατιωτικές συνέπειες, αλλά και οικονομικές.
Η Ρωσία θα προσπαθήσει να εξισορροπήσει τις εντάσεις ξανά. Είναι αμφίβολο αν θα το κατορθώσει. Η δε αρμενική πλευρά και ειδικότερα το Αρτσάχ κινδυνεύει να πληρώσει (εκ νέου) τον αρνητικό συσχετισμό ισχύος διεθνώς. Η παγκόσμια αντιπαράθεση, τα γεγονότα στην Ουκρανία και η επίδρασή τους στη Ρωσία από τη μια, οι παλινδρομήσεις, χωρίς ιδιαίτερο όφελος, της ηγεσίας της προς τη Δύση από την άλλη και φυσικά η ελλιπής στρατιωτική προπαρασκευή κατά τα λοιπά την φέρνουν σε συνθήκες αντιπαράθεσης από διαρκώς δυσμενέστερη θέση.
Είναι πολλά τα μαθήματα και για εμάς. Η απρονοησία και οι τυχοδιωκτισμοί πληρώνονται. Ας ελπίσουμε εν προκειμένω, ότι οι φίλοι μας στην Αρμενία δεν θα τους πληρώσουν ξανά.
