Ιρανός αξιωματούχος αρνήθηκε τη Δευτέρα ότι η Τεχεράνη εμπλέκεται στην επίθεση κατά του συγγραφέα Σαλμάν Ρούσντι, αν και προσπάθησε να δικαιολογήσει την επίθεση στα πρώτα δημόσια σχόλια της Ισλαμικής Δημοκρατίας για την αιματοχυσία, σύμφωνα με το Associated Press.
Οι δηλώσεις του Νάσερ Καναάνι, εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, έγιναν τρεις ημέρες μετά τον τραυματισμό του Ρούσντι στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Ο συγγραφέας έχει αφαιρεθεί από τον αναπνευστήρα και βρίσκεται «στο δρόμο προς την ανάκαμψη», σύμφωνα με τον ατζέντη του.
Ο Ρούσντι, 75 ετών, αντιμετωπίζει απειλές θανάτου για περισσότερα από 30 χρόνια λόγω του μυθιστορήματός του «The Satanic Verses», του οποίου η απεικόνιση του προφήτη Μωάμεθ θεωρήθηκε από ορισμένους μουσουλμάνους ως βλάσφημη.
Το 1989, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, εξέδωσε φετβά, ή ισλαμικό διάταγμα, απαιτώντας τον θάνατο του συγγραφέα, και ενώ το Ιράν δεν έχει επικεντρωθεί στον Ρούσντι τα τελευταία χρόνια, το διάταγμα εξακολουθεί να ισχύει.
Επίσης, ένα ημιεπίσημο ιρανικό ίδρυμα είχε απονείμει αμοιβή άνω των 3 εκατομμυρίων δολαρίων για τη δολοφονία του συγγραφέα. Δεν έχει σχολιάσει την επίθεση.
«Σε ό,τι αφορά την επίθεση κατά του Σαλμάν Ρούσντι στην Αμερική, δεν θεωρούμε κανέναν άξιο επίπληξης, κατηγορίας ή ακόμη και καταδίκης, εκτός από τον ίδιο (τον Ρούσντι) και τους υποστηρικτές του», είπε ο Καναάνι.
«Σε αυτό το πλαίσιο, κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν», πρόσθεσε. «Πιστεύουμε ότι οι προσβολές που έγιναν και η υποστήριξη που έλαβε ήταν μια προσβολή κατά των οπαδών όλων των θρησκειών».
Το Ιράν έχει αρνηθεί ότι διεξήγαγε άλλες επιχειρήσεις στο εξωτερικό εναντίον αντιφρονούντων κατά τα χρόνια μετά την Ισλαμική Επανάσταση της χώρας το 1979, αν και οι εισαγγελείς και οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν αποδώσει τέτοιες επιθέσεις στην Τεχεράνη.
Ο Ρούσντι δέχθηκε επίθεση την Παρασκευή καθώς επρόκειτο να δώσει μια διάλεξη στη δυτική Νέα Υόρκη. Υπέστη κατεστραμμένο συκώτι και κομμένα νεύρα σε ένα χέρι και ένα μάτι, σύμφωνα με τον ατζέντη του, Άντριου Γουάϊλι. Ο Ρούσντι είναι πιθανό να χάσει το μάτι, είπε ο Γουάλι.
Ο φερόμενος δράστης του, ο 24χρονος Χάντι Ματάρ, δήλωσε αθώος για απόπειρα φόνου και επίθεσης.
Η αστυνομία στη Νέα Υόρκη δεν έχει δώσει κανένα κίνητρο για την επίθεση, αν και ο εισαγγελέας Τζέϊσον Σμιντ αναφέρθηκε στην επιβράβευση του Ρούσντι κατά τη διάρκεια μιας ακρόασης το Σαββατοκύριακο.
«Ακόμη και αν αυτό το δικαστήριο ορίσει εγγύηση ενός εκατομμυρίου δολαρίων, διατρέχουμε τον κίνδυνο να εκπληρωθεί η εγγύηση», είπε ο Σμιντ.
Ο Ματάρ γεννήθηκε στις ΗΠΑ από γονείς που μετανάστευσαν από το Γιαρούν στο νότιο Λίβανο κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ, σύμφωνα με τον δήμαρχο του χωριού. Σημαίες της υποστηριζόμενης από το Ιράν σιιτικής μαχητικής ομάδας Χεζμπολάχ, μαζί με πορτρέτα της Χεζμπολάχ και των Ιρανών ηγετών, κρέμονται σε όλο το χωριό. Το Ισραήλ έχει βομβαρδίσει θέσεις της Χεζμπολάχ εκεί κοντά στο παρελθόν.
Τα αρχεία του χωριού δείχνουν ότι ο Ματάρ έχει λιβανική υπηκοότητα και είναι σιίτης, δήλωσε αξιωματούχος εκεί. Ο αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για λόγους ασφαλείας, είπε ότι ο πατέρας του Ματάρ μένει εκεί, αλλά ήταν απομονωμένος μετά την επίθεση.
Στις δηλώσεις του τη Δευτέρα, ο Καναάνι πρόσθεσε ότι το Ιράν δεν «έχει άλλες πληροφορίες περισσότερο από αυτές που ανέφεραν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης». Άφησε επίσης να εννοηθεί ότι ο Ρούσντι φέρει την ευθύνη για την επίθεση εναντίον του.
«Ο Σαλμάν Ρούσντι εκτέθηκε στη λαϊκή οργή προσβάλλοντας την ιερότητα του Ισλάμ και περνώντας τις κόκκινες γραμμές περισσότερων από 1,5 δισεκατομμυρίου μουσουλμάνων και επίσης τις κόκκινες γραμμές των οπαδών όλων των θεϊκών θρησκειών», είπε ο Καναάνι.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, αν και δεν κατηγόρησε ευθέως την Τεχεράνη για την επίθεση στον Ρούσντι, κατήγγειλε το Ιράν σε δήλωση τη Δευτέρα, επαινώντας την υποστήριξη του συγγραφέα στην ελευθερία της έκφρασης και της θρησκείας.
«Οι ιρανικοί κρατικοί θεσμοί έχουν υποκινήσει τη βία κατά του Ρούσντι για γενιές και τα κρατικά ΜΜΕ εκθείαζαν πρόσφατα την απόπειρα θανάτωσης του», είπε ο Μπλίνκεν. «Αυτό είναι αξιοθρήνητο».
Ενώ τα φετβά μπορούν να ανακληθούν, ο σημερινός ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος ανέλαβε μετά τον θάνατο του Χομεϊνί, δεν το έχει κάνει ποτέ. Μόλις το 2017, ο Χαμενεΐ είπε: «Το διάταγμα ισχύει όπως εξέδωσε ο Ιμάμ Χομεϊνί».
Οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και της Δύσης, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, έχουν εκτοξευθεί από τότε που ο τότε Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε την Αμερική από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν με τις παγκόσμιες δυνάμεις το 2018.
Μια επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος με εντολή Τραμπ σκότωσε έναν ανώτατο στρατηγό των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν το 2020, ενισχύοντας αυτές τις εντάσεις.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν ερήμην του ένα μέλος της Φρουράς ότι σχεδίαζε να σκοτώσει τον κάποτε σύμβουλο του Τραμπ και τον γεράκι του Ιράν Τζον Μπόλτον. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ένας βοηθός του βρίσκονται υπό 24ωρη ασφάλεια για φερόμενες απειλές από το Ιράν.
Οι εισαγγελείς των ΗΠΑ λένε επίσης ότι το Ιράν προσπάθησε το 2021 να απαγάγει μία Ιρανή ακτιβίστρια και συγγραφέα της αντιπολίτευσης που ζει στη Νέα Υόρκη. Τις τελευταίες ημέρες συνελήφθη ένας άνδρας με καραμπίνα κοντά στο σπίτι της.
