Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεκίνησε την Τρίτη για τριήμερη περιοδεία στα Βαλκάνια στην προσπάθεια διαμεσολάβησης σε μια κρίση που απειλεί νέες συγκρούσεις μεταξύ των πρώην γιουγκοσλαβικών κρατών.
Η πρώτη στάση του Ερντογάν ήταν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου πολιτικοί από τη Σερβοκρατούμενη Δημοκρατία της Σέρπσκα —μία από τις δύο πολιτικές οντότητες που αποτελούν τη χώρα— έχουν κάνει εκκλήσεις από τον θύλακα να διευθύνει τις δικές του υποθέσεις και να σχηματίσει στρατό.
Με επικεφαλής τον φιλό-Ρώσο Σέρβο Μίλοραντ Ντόντικ, μέλος της τριμερούς προεδρίας της Βοσνίας, οι Σέρβοι της χώρας έχουν παραπονεθεί ότι είναι περιθωριοποιημένοι από τους μουσουλμάνους Βόσνιους, οι οποίοι αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνική ομάδα.
Η στάση του Ντόντικ έχει οδηγήσει στην παράλυση πολλών κυβερνητικών λειτουργιών και έχει εγείρει φόβους για τη διάλυση της Βοσνίας. Η χώρα έχει χωριστεί μεταξύ μιας Βοσνιακής-Κροατικής ομοσπονδίας και της Δημοκρατίας Σέρπσκα από το 1995, μετά από έναν θρησκευτικό πόλεμο που άφησε περίπου 100.000 νεκρούς στον απόηχο της κατάρρευσης της Γιουγκοσλαβίας.
Η Βοσνία έχει βουλευτικές εκλογές στις 2 Οκτωβρίου όπου θα αποφασιστεί η σύνθεση της προεδρίας καθώς και οι εθνικές, περιφερειακές και καντονιακές κυβερνήσεις.
«Η ισορροπημένη και δίκαιη στάση της χώρας μας εκτιμάται από όλους τους λαούς σε αυτήν τη γεωγραφία», είπε ο Τούρκος πρόεδρος σε συνέντευξη Τύπου στο αεροδρόμιο Esenboga. «Θα συνεχίσουμε αυτή τη στάση και το επόμενο διάστημα. Η κύρια ατζέντα της επίσκεψής μου θα είναι οι προσπάθειες επίλυσης της πολιτικής κρίσης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία διαρκεί περισσότερο από ένα χρόνο. Σε όλες τις επαφές μου, θα επισημάνω ότι το έδαφος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης είναι ζωτικής σημασίας για την ειρήνη και τη σταθερότητα των Βαλκανίων. Θα τονίσω την υποστήριξή μας για την ακεραιότητα και την κυριαρχία του».
Οι ισχυροί δεσμοί της Τουρκίας με τα δυτικά Βαλκάνια δημιουργήθηκαν μετά την οθωμανική κατάκτηση του 15ου και 16ου αιώνα, διαδίδοντας το Ισλάμ στην περιοχή. Πιο πρόσφατα, η Τουρκία ήταν μια από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία της Βοσνίας το 1992 και συνήψε διπλωματικές σχέσεις την ίδια χρονιά.
Τρία χρόνια αργότερα, ο Τούρκος πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ βοήθησε στη μεσολάβηση της κοινής αμυντικής συμφωνίας μεταξύ της Βοσνίας και της Κροατίας κατά των σερβικών δυνάμεων.
Το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Βοσνίας έφτασε τα 695 εκατομμύρια δολάρια το 2020 και οι τουρκικές επιχειρήσεις επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στη χώρα, ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό τομέα. Τούρκοι οικοδόμοι έχουν βοηθήσει στην ανοικοδόμηση ιστορικών τζαμιών που καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπως το Bascarsija Mosquein Sarajevo.
Η Τουρκία συμμετέχει επίσης σε μεγάλο βαθμό στην κατασκευή και τη χρηματοδότηση ενός αυτοκινητόδρομου μεταξύ Σεράγεβο και Βελιγραδίου. «Αυτό το έργο είναι ένα έργο ειρήνης που συνδέει όχι μόνο τις χώρες της περιοχής αλλά και τους λαούς», δήλωσε ο Ερντογάν στη Βοσνιακή πρωτεύουσα.
Ο πρόσφατος ρόλος του Ερντογάν στη διασφάλιση της επιτυχημένης συμφωνίας για τα σιτηρά με την Ουκρανία, η οποία επιτρέπει την αποστολή γεωργικών προμηθειών που κωλύονται από την στρατιωτική επιχείρηση, έχει εξωραΐσει περαιτέρω τη φήμη του ως δυνητικού μεσολαβητή.
Ο Αντμίρ Μουλαοσβάνοβιτς, επίκουρος καθηγητής στη σχολή πολιτικών επιστημών του Διεθνούς Πανεπιστημίου του Σεράγεβο, είπε ότι η εξουσία του Ερντογάν θα μπορούσε να φέρει κοντά τις διαφορετικές πλευρές.
«Η στάση που πήρε και τηρεί η Άγκυρα στην ουκρανική κρίση —η συνεργασία με τη Μόσχα σε πολλούς τομείς, προσπαθώντας να αμβλύνει την κατάσταση αλλά και να παίξει θετικό ρόλο— είναι κάτι που μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμο για τα Βαλκάνια», είπε.
Ο καθηγητής αναφέρθηκε και στις σερβικές εθνικιστικές εκκλήσεις για ένωση των πρώην Γιουγκοσλαβικών εδαφών που κατέχονται από Σέρβους, συμπεριλαμβανομένης της Δημοκρατίας Σέρπσκα της Βοσνίας, ο Μουλαοσμάνοβιτς, λέγοντας ότι η στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτές τις βλέψεις.
Ο Ερντογάν θα συνεχίσει την επίσκεψή του στο Σεράγεβο και μετά θα ακολουθήσουν ταξίδια στο Βελιγράδι και το Ζάγκρεμπ, όπου θα εργαστεί για την εκτόνωση των εντάσεων μεταξύ των τριών κρατών.
Ενώ βρίσκεται στη Σερβία, είναι επίσης πιθανό να αναφερθεί στην πρόσφατη διαμάχη με το Κοσσυφοπέδιο, όπου η Άγκυρα έχει επίσης στενές σχέσεις. Μια διαμάχη για έγγραφα ταυτότητας μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα τον Ιούλιο οδήγησε σε διαδηλώσεις σε περιοχές του βόρειου Κοσσυφοπεδίου, όπου οι Σέρβοι είναι η πλειοψηφία.
«Αυτή η προοπτική από την Άγκυρα για τις πολιτικές εντάσεις και τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, και ειδικά στη χώρα μας, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, είναι κρίσιμη για την επόμενη περίοδο, ιδιαίτερα τις εκλογές του Οκτωβρίου», είπε ο Μουλαοσμάνοβιτς.
