Το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ απέσπασε «σημαντικά οικονομικά οφέλη» από το διατλαντικό δουλεμπόριο αν και δεν βρέθηκαν αποδείξεις πως το βρετανικό ακαδημαϊκό ίδρυμα είχε νομιμοποιήσει τη δουλεία ή άλλες μορφές καταναγκαστικής εργασίας την περίοδο της αποικιοκρατίας. Αυτό είναι το βασικό πόρισμα της εσωτερικής έρευνας για το σκοτεινό παρελθόν του βρετανικού πανεπιστημίου, την οποία παρήγγειλε ο αντιπρύτανης του Κέιμπριτζ, Στίβεν Τουπ, το 2019.
Εν ολίγοις, η έρευνα διαπίστωσε ότι αρκετά από τα κολέγια του Κέιμπριτζ είχαν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια σε εταιρείες που εμπλέκονταν με το δουλεμπόριο τα χρόνια της βρετανική αποικιακής παντοκρατορίας. Δύο τέτοιες εταιρείες , οι οποίες γέμιζαν τα ταμεία τους στερώντας την ελευθερία ανθρώπων από την Αφρική, ήταν η East India Company και η South Sea Company. Οι εκτιμήσεις διαφέρουν κατά πολύ, αλλά περίπου 10 εκατομμύρια με 28 εκατομμύρια Αφρικανοί θεωρείται ότι μεταφέρθηκαν με πλοία μέσω του Ατλαντικού την περίοδο από τον 15ο ως τον 19ο αιώνα. Πολλοί από αυτούς πέθαναν αλυσοδεμένοι καθ’ οδόν. Όσοι επέζησαν υποχρεώθηκαν σε δουλεία και καταναγκαστική εργασία σε φυτείες ζαχαροκάλαμου, καπνού και βαμβακιού. Η έρευνα των δύο μεταδιδακτορικών ερευνητών με έδρα το Κέντρο Αφρικανικών Σπουδών δεν βρήκε αποδείξεις ότι το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ κατείχε το ίδιο φυτείες ή δούλους.
Η Βρετανία κατήργησε τυπικά το διατλαντικό δουλεμπόριο το 1807. Η πλήρης κατάργηση αυτής της απάνθρωπης ιδιοκτησίας ανθρώπων ήρθε έπειτα από μια γενιά. Εξάλλου, η έρευνα διαπίστωσε ότι απόφοιτοι, υπότροφοι και ευεργέτες του βρετανικού ιδρύματος εμπλέκονταν με σημαντικά οικονομικά οφέλη στο δουλεμπόριο μέχρι τη δεκαετία του 1850!
«Η έρευνα δεν βρήκε αποδείξεις για μια άμεση ιδιοκτησιακή σχέση του Πανεπιστημίου με φυτείες ή με αγοραπωλησία δούλων. Ωστόσο, εντόπισε τα σημαντικά οφέλη για το πανεπιστήμιο και τα κολέγιά του που προκύπτουν από επενδύσεις σε εταιρείες που συμμετείχαν στο δουλεμπόριο, από μεμονωμένους ευεργέτες και από αμοιβές που προέρχονταν από τις οικογένειες των ιδιοκτητών φυτειών», αναφέρει η ανακοίνωση μ’ αφορμή τη δημοσίευση των συμπερασμάτων της έρευνας.
Για να «ξεπλύνει» το αμαρτωλό παρελθόν του, το Κέιμπριτζ ανακοίνωσε τη δημιουργία και τη χρηματοδότηση ενός ερευνητικού κέντρου για τις «πρακτικές δουλεμπορίας». Ανακοίνωσε επίσης, την αύξηση της οικονομικής στήριξης μαύρων φοιτητών με υποτροφίες για μεταπτυχιακούς σπουδαστές από την Αφρική και την Καραϊβική. Τέλος, το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ δεσμεύτηκε να αυξήσει τον αριθμό προσλήψεων και προαγωγών ατόμων με αφρικανική καταγωγή.
«Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν αλλά ούτε θα πρέπει να επιδιώξουμε να το κρύψουμε», είχε δηλώσει ο αντιπρύτανης του Κέιμπριτζ Στίβεν Τουπ κατά την έναρξη της έρευνας. «Ελπίζω αυτή η διαδικασία να βοηθήσει το πανεπιστήμιο να καταλάβει και να αναγνωρίσει τον ρόλο του στη διάρκεια αυτής της μελανής περιόδου της ανθρώπινης ιστορίας», είχε προσθέσει.
Το Κέιμπριτζ δεν είναι η εξαίρεση. Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει εμπλακεί σε έναν διάλογο για το αν θα πρέπει να απομακρύνει από τους χώρους ενός εκ των κολεγίων του ένα άγαλμα του Σέσιλ Ρόουντς (σ.σ: πρόκειται για Βρετανό επιχειρηματία και πολιτικό στη Νότια Αφρική, ο οποίος υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Αποικίας του Ακρωτηρίου από το 1890 μέχρι το 1896). Το πανεπιστήμιο της Γλασκώβης στη Σκωτία έχει επίσης ξεκινήσει ένα «πρόγραμμα αποκατάστασης της δικαιοσύνης» όταν διαπίστωσε ότι αποκόμισε έως και 200 εκατομμύρια στερλίνες, σε σημερινά χρήματα, από τη δουλεία.
