Δύσκολα μπορείς να βρεις στον πλανήτη πιο μιαρή περιοχή από το πετρελαιοφόρο Δέλτα του Νίγηρα και τη γη της κοινότητας των Ογκόνι στη Νοτιοανατολική Νιγηρία που εκτείνεται σε μία ζώνη περίπου 1050 τ. χλμ. Ακόμη και οι κατεστραμμένες με πετρέλαιο περιοχές του Αμαζονίου που εμπίπτουν στα γεωγραφικά όρια του Εκουαδόρ, ή οι ξεχασμένες (από Θεό και ανθρώπους) εκτάσεις του Νοτίου Σουδάν που έχουν ρυπανθεί από τις γεωτρήσεις μαύρου χρυσού, ωχριούν μπροστά στα εγκλήματα των πολυεθνικών του πετρελαίου στο Δέλτα του Νίγηρα.
Αυτό που αντικρίζει κανείς στη γη των Ογκόνι της νοτιοανατολικής Νιγηρίας, τόσο στην επιφάνειά της, όσο και σε βάθος εκατοντάδων μέτρων, δύσκολα βρίσκει «ταίρι».
Το μεγαλύτερο μέρος της γης (καλλιεργήσιμης και κατοικημένης) είναι ποτισμένη με πετρέλαιο. Μεγάλες ποσότητες νερού από τον ποταμό Νίγηρα και τους παραποτάμους αλλά και υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες μυρίζουν πετρέλαιο.
Ο αέρας μυρίζει πετρέλαιο.
Σχεδόν όλα είναι μαύρα ή τυλίγονται από ένα βαθύ πνιγηρό άρωμα του «μαύρου χρυσού» που γεμίζει τα ταμεία των πετρελαϊκών πολυεθνικών ενώ ταυτόχρονα στραγγίζει κάθε ίχνος ζωής και μέλλοντος από τις κοινότητες αυτοχθόνων.
Με άλλα λόγια, εάν η κόλαση επί Γης είχε μία θέση στο χάρτη, θα «κούρνιαζε» άνετα στα ελαιώδη νερά και στη ρυπαρή (από τις πάνω από αμέτρητες, χιλιάδες πετρελαιοκηλίδες και διαρροές εκατοντάδων εκατομμυρίων βαρελιών «μαύρου χρυσού») έκταση της νοτιοανατολικής Νιγηρίας. Θα έβρισκε, δηλαδή, άνετα, τη θέση της στο Δέλτα του Νίγηρα. Εκεί όπου οι κοινότητες μικρών καλλιεργητών αυτοχθόνων σκάβουν με τα χέρια για να φυτέψουν λίγους βολβούς για το τραπέζι της οικογένειας αλλά καταλήγουν να βουτούν τα χέρια σε μία ιδιότυπη λάσπη, που δεν είναι μίγμα νερού και χώματος αλλά γης και πετρελαίου…
Τι σημαίνει αυτό;
Με απλά λόγια η ρυπαρή γη (από τις χιλιάδες διαρροές πετρελαίου που προκαλούν επί 70 χρόνια γεωτρήσεις εταιριών όπως η Shell, BP) γεννά πλέον εδώ και δεκαετίες κυρίως πείνα, αρρώστιες, απελπισία, τερατογενέσεις. Ο μέσος όρος ζωής των κατοίκων της σπάνια ξεπερνά τα 41 έτη καθώς πολλοί αργοσβήνουν από κάθε λογής καρκίνο.
Ρυπαίνοντας χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν
Ένα μεγάλο μέρος της νοτιοανατολικής νιγηριανής γης είναι ποτισμένη βαθιά μέχρι τα έγκατα με πετρέλαιο επειδή από τη δεκαετία του 1950, και συγκεκριμένα τέσσερα χρόνια προτού η Νιγηρία κόψει τους δεσμούς με τη βρετανική αποικιοκρατία και γίνει ανεξάρτητη χώρα το 1960, ξεκίνησαν οι πρώτες γεωτρήσεις και οι πρώτες πετρελαιοκηλίδες και περιβαλλοντικά εγκλήματα από τη βρετανο-ολλανδική πολυεθνική Shell. Έκτοτε, μέσα σε αυτά τα 70 χρόνια, περίπου 20 ξένες πολυεθνικές πετρελαίου (μεταξύ των οποίων οι εταιρίες Shell, Exxon Mobil, ENI/Agip, Total Fina ELF, Chevron Texaco) έκαναν και κάνουν γεωτρήσεις δίχως να δίνουν λογαριασμό, για τις βρωμιές τους, σε κανέναν.
Ούτε στις στρατιωτικές κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την εξουσία στη Νιγηρία ως τη δεκαετία του 1990.
Ούτε στις εκλεγμένες κυβερνήσεις που ακολούθησαν μετά.
Και αυτό διότι όλες οι ξένες πετρελαϊκές πολυεθνικές στη Νιγηρία δρουν με απόλυτη ασυδοσία και ατιμωρησία σε συνεργασία ή συνεννόηση με τις αρχές της χώρας.
Σπανίως πληρώνουν για τα περιβαλλοντικά τους εγκλήματα, παρά μόνον εάν συρθούν στα δικαστήρια του εξωτερικού, όπως π.χ. έγινε το 2008-2009, όταν η Shell αρχικά αρνήθηκε πως μόλυνε τη γη της κοινότητας Bodo της ευρύτερης περιοχής των Ogoni και όταν μηνύθηκε από ομάδα δικηγόρων που την έσυραν μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου, αναγκάστηκε να προχωρήσει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό δίνοντας 55 εκατομμύρια στερλίνες (τότε περίπου 83 εκατ. δολάρια) ως αποζημίωση για κάποια λίγα από τα πολλά εγκλήματά της.
Έκτοτε, οι πετρελαϊκές εταιρίες εξακολουθούν και δρουν εν πολλοίς ανενόχλητες, καθώς προτιμούν να ρίχνουν το φταίξιμο για τη ρύπανση της νοτιοανατολικής Νιγηρίας σε μερικές συμμορίες νεαρών που κλέβουν πετρέλαιο ή σε κάποιες οργανώσεις απελπισμένων αυτοχθόνων που κάνουν σαμποτάζ σε δίκτυα πετρελαιοαγωγών, ή σε βάνδαλους-κοινούς εγκληματίες.
Ακόμη και έτσι, αυτές οι μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες εγκληματιών εκτιμάται πως ευθύνονται για το 27% της διαρροής πετρελαίου στη ΝΑ Νιγηρία.
Η ατιμώρητη δράση τους συνεχίζεται απρόσκοπτα λόγω της αδυναμίας, ή αδιαφορίας ή και ανικανότητας των νιγηριανών αρχών (σε τοπικό και εθνικό επίπεδο) να οργανώσουν τα του οίκου τους και να προστατέψουν το λαό τους από τις βρώμικες (κυριολεκτικά) πανίσχυρες πετρελαϊκές εταιρίες.
Η θυσία του Κεν Σάρο Ουίουα
Η θυσία του πολυβραβευμένου Νιγηριανού συγγραφέα και οικολόγου Κεν Σάρο Ουίουα που εκτελέστηκε από τη νιγηριανή χούντα τον Νοέμβρη του 1995 μαζί με άλλους οκτώ Νιγηριανούς αγωνιστές της φυλής των Ογκόνι, πολεμώντας ενάντια στη Shell, δεν έχει πάει ολότελα χαμένη.
Η τελευταία δήλωση που έκανε ο Κεν Σάρο Ουίουα, πριν απαγχονιστεί, στο στρατοδικείο που τον καταδίκασε σε θανατική ποινή, στις 13 Νοέμβρη 1995 ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Στεκόμαστε ενώπιον της ιστορίας. Είμαι άνθρωπος της ειρήνης και των ιδεών. Γεμάτος αποτροπιασμό για την εκφυλιστική φτώχεια του λαού μου που ζει σε μία πλούσια προικισμένη γη νιώθοντας σύγχυση από την πολιτική περιθωριοποίησή του και τον οικονομικό στραγγαλισμό του, οργή για την καταστροφή της γης του, της υπέρτατης κληρονομιάς του, αγωνιά να διατηρήσει το δικαίωμα του για ζωή και για μία αξιοπρεπή διαβίωση. Είναι δε αποφασισμένος να δει αυτή τη χώρα συνολικά να διοικείται με ένα δημοκρατικό σύστημα που θα προστατεύει τους πάντες και κάθε μία εθνοτική ομάδα, δίνοντάς σε όλους μας το δικαίωμα στον ανθρώπινο πολιτισμό.
Δηλώνω πως έχω δώσει κάθε διαθέσιμο υλικό και πνευματικό μέσο, ακόμη και την ίδια μου τη ζωή, σε αυτόν τον αγώνα, έχοντας την πεποίθηση πως δεν μπορώ να γίνω θύμα εκβιασμού ή εκφοβισμού.
Δεν έχω καμία αμφιβολία για την τελική επιτυχία του αγώνα μου, όσες δίκες και στρατοδικεία αντιμετωπίσω τόσο εγώ όσο και άλλοι που πιστεύουν σε μένα και είναι συνοδοιπόροι στο ταξίδι μας.
Καμία φυλάκιση ή θάνατος δεν μπορούν να εμποδίσουν την τελική νίκη μας…»
Η σπορά της θυσίας του Κεν Σίρο Ουίουα και των οκτώ συναγωνιστών του μπορεί να αργεί να μεγαλώσει. Όμως, δεν αποκλείεται, ακόμη και έτσι, κάποια στιγμή (εάν δεν είναι πολύ αργά) να καρποφορήσει και να απελευθερώσει τις κοινότητες των αυτοχθόνων στο Δέλτα του Νίγηρα από τους πανίσχυρους ρυπαντές. Με μία προϋπόθεση: Να έχουν στο πλευρό τους ενημερωμένους και υπεύθυνους πολίτες των λαών της οικουμένης ώστε να συμπαρασταθούν στον αγώνα τους μέχρι την τελική νίκη.
Γι’ αυτό, με μία έννοια, ακόμη και οι πιο μικρές και ταπεινές αποφάσεις, όπως π.χ. η επιλογή του βενζινάδικου στο οποίο θα γεμίσουμε την επόμενη φορά το αυτοκίνητό μας ή δραστηριοποίησή μας με οποιονδήποτε τρόπο απέναντι στις βρώμικες «μεγάλες αδελφές» του πετρελαίου ίσως και να έχουν, (με κάποιο μικρό αλλά όχι εντελώς ανεπαίσθητο τρόπο) επιπτώσεις που φθάνουν μέχρι τη «μακρινή» γη των Ογκόνι.
Πολύ απλά, εάν θέλουμε να επιβιώσουμε ως είδος και να μην υπονομεύσουμε ανεπανόρθωτα τη ζωή των μελλοντικών γενεών, θα πρέπει να βάλουμε φραγμό στην εντεινόμενη καταστροφή του πλανήτη από τα «μεγάλα συμφέροντα» των αδηφάγων πολυεθνικών.
Αλλιώς, ας περιμένουμε τη σειρά μας, μέχρι να μας κατασπαράξουν…
