Αγαπητοί φίλοι,
Λυπάμαι πολύ που, για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή μου, δεν μπόρεσα να παρευρίσκομαι στη σημερινή εκδήλωση μνήμης* που οργανώσατε προς τιμήν του Μανώλη Γλέζου, συμβόλου όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής αντίστασης στο ναζισμό και τον φασισμό, του αγώνα για ελευθερία, δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία. Του ανθρώπου που ο στρατηγός Ντε Γκωλ ονόμασε ως τον πρώτο αντιστασιακό της Ευρώπης.
Από όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου που επετέθησαν και κατέλαβαν οι δυνάμεις του Άξονα Χίτλερ και Μουσολίνι, μεταξύ του 1939 και του 1941, η Ελλάδα υπήρξε η χώρα που πρόβαλε αντίσταση για πολύ περισσότερο χρόνο από οποιαδήποτε άλλη στην Ευρώπη, για επτά ολόκληρους μήνες. Χρόνος που αφαιρέθηκε από τον Χίτλερ πριν δώσει την εντολή επίθεσης στη Σοβιετική Ένωση και, κατά συνέπεια, συνέβαλε σημαντικά στην ήττα του. Σημαντική συμβολή στην αποτυχία της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα είχε και ο αποδεκατισμός των επιλέκτων δυνάμεων αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ από τους Κρητικούς αγρότες κατά τη μάχη της Κρήτης, τον Μάιο του 1945.
Στη συνέχεια, ο ελληνικός λαός δημιούργησε το μεγαλύτερο (αναλογικά με το μέγεθος της χώρας) και βαθύτερο αντιστασιακό κίνημα σε όλη την Ευρώπη. Ήταν μια βαθιά εθνική, αλλά επίσης δημοκρατική και κοινωνική επανάσταση, που πραγματοποιήθηκε στα βουνά και τις πόλεις της Ελλάδας το 1943 και το 1944 και οι αντάρτες έφτασαν να ελέγχουν, προτού φύγουν τα στρατεύματα κατοχής, τα δύο τρίτα της ελληνικής επικράτειας. Δυστυχώς, ο ελληνικός λαός, μόνος μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών, τιμωρήθηκε για αυτό το κατόρθωμα με ξένες επεμβάσεις και έναν ανελέητο εμφύλιο πόλεμο και το προδομένο έπος του παραμένει και σήμερα λίγο και κακά γνωστό διεθνώς.
Οι Έλληνες και οι Ρώσοι βρεθήκαμε στην ίδια πλευρά όχι μόνο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και σε πολλές άλλες στιγμές της ιστορίας μας. Ο βαθύτερος λόγος είναι ότι μοιάζει πολύ η γεωπολιτική μας θέση. Και για τους δύο λαούς, η Ανατολή υπήρξε φοβερός εχθρός, η Δύση μεγάλος δάσκαλος και ακόμα πιο φοβερός εχθρός.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε υπό μία έννοια το πρώτο θύμα του δυτικού ιμπεριαλισμού στην γέννησή του. Οι Σταυροφόροι ξεκίνησαν για να καταλάβουν τους Αγίους Τόπους, κατέλαβαν όμως και λεηλάτησαν την Κωνσταντινούπολη, προετοιμάζοντας έτσι την τελική κατάληψή της δυόμισυ αιώνες αργότερα, από τους Οθωμανούς.
Τότε είναι που γεννήθηκε το νεώτερο ελληνικό εθνικό σχέδιο, που ο σπουδαίος μαρξιστής ιστορικός μας, ο Νίκος Σβορώνος χαρακτηρίζει ως το σχέδιο του Όχι, της Αντίστασης.
Η ιστορία αυτή συνεχίστηκε και στη νεώτερη εποχή. Ο Χίτλερ επιτέθηκε στην Ελλάδα προτού (και για να) επιτεθεί στη σοβιετική Ρωσία. Η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα το 1967 και το πραξικόπημα και η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 έγιναν για να ελεγχθεί η Κύπρος και να εξαπολυθούν οι πόλεμοι των ΗΠΑ και του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Το Σχέδιο Ανάν για την επίλυση του Κυπριακού του 2002, που μετέτρεπε την Κύπρο σε δυτικό προτεκτοράτο, επίσης εμφανίστηκε σε συνδυασμό με τους πολέμους στη Μέση Ανατολή. Και ο πολιτικο-οικονομικός πόλεμος κατά της Ελλάδας το 2010 και κατά της Κύπρου το 2013, συνδέονται με την ανάγκη να εξουδετερωθούν δύο φιλικές προς τη Ρωσία χώρες, πριν από την επίθεση κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία που εκδηλώθηκε το 2014 και εν όψει νέων πολεμικών εξορμήσεων στη Μέση Ανατολή.
Κάθε πόλεμος έχει νίκες και ήττες. Σε κάθε χώρα γνωρίζουμε διαφορετικές κυβερνήσεις και διαφορετικά καθεστώτα. Αλλά ούτε το παρελθόν, ούτε το ένα ή το άλλο καθεστώς μπορούν να διαγράψουν τις βαθύτερες στρατηγικές, ηθικές, γεωγραφικές και ιστορικές πραγματικότητες. Γι’ αυτό και πρέπει, και οι Έλληνες και οι Ρώσοι πατριώτες να παίρνουν αυτές τις πραγματικότητες υπόψιν τους και να κάνουν τις πολιτικές τους επιλογές κατά τρόπο που δεν θα βλάψει τα μακροχρόνια στρατηγικά συμφέροντα των δύο λαών.
Ο ελληνικός λαός και στην Ελλάδα και στην Κύπρο δεν είναι ασφαλώς και δεν θα μπορούσε να είναι σε πόλεμο με τη Ρωσία. Και είδε με αποτροπιασμό έναν εκπρόσωπο της πολιτοφυλακής του Αζόφ να εμφανίζεται στην ελληνική Βουλή μαζί με τον Ζελένσκι. Γιατί οι άνδρες αυτής της πολιτοφυλακής φέρουν τα ίδια σύμβολα με εκείνα των μεραρχιών SS που έσφαξαν μέχρις ενός τους κατοίκους του Δίστομου και των Καλαβρύτων, ακόμα και μικρά παιδιά και εγκύους γυναίκες.
Αλλά η εμφάνιση αυτής της πολιτοφυλακής, με αυτές τις ιδέες, τις πρακτικές και τα σύμβολα στο μέτωπο της Ουκρανίας μας λέει από μόνη της πολλά για τον χαρακτήρα του πολέμου που διεξάγει το ΝΑΤΟ, όργανο του οποίου είναι ο Ζελένσκι, κατά της Ρωσίας.
Ακόμα και όσοι καλόπιστοι άνθρωποι ενδεχομένως επικρίνουν τη Ρωσία για την απόφαση να επέμβει στρατιωτικά στην Ουκρανία, δεν μπορούν να μην αντιληφθούν ότι μια πολεμική προσπάθεια που χρησιμοποιεί ναζί για να επιτύχει τους στόχους της, δεν μπορεί ασφαλώς να αποβλέπει στην ελευθερία του λαού που ισχυρίζεται ότι θέλει να υπερασπίσει.
Ούτε είναι δευτερεύον ζήτημα η παρουσία αυτών των ανθρώπων στην Ουκρανία. Είναι η αιχμή του δόρατος του made by NATO ουκρανικού στρατού. Αλλά είναι ταυτόχρονα και ένα εργαλείο τρομοκράτησης των Ουκρανών πολιτών και της ίδιας της ουκρανικής πολιτικής ελίτ.
Aξίζει στο σημείο αυτό να θυμηθούμε ότι οι «πρόγονοι» των σημερινών Ουκρανών νεοναζί δεν είναι παρά οι συνεργάτες των Γερμανών Ναζί, το δίκτυο των οποίων διηύθυνε ο στρατηγός Γκέλεν. Τον στρατηγό αυτό τον προστάτευσαν το 1945 οι αμερικανικές υπηρεσίες για να μην παραπεμφθεί στη δίκη της Νυρεμβέργης, απορρόφησαν το δίκτυό του και, στη συνέχεια, τον τοποθέτησαν ως τον πρώτο αρχηγό των υπηρεσιών πληροφοριών της Ομοσπονδιακής (δυτικής) Γερμανίας. Από τότε ετοιμαζόταν ο σημερινός πόλεμος.
Στην ιστορία, ο Φασισμός και ο Ναζισμός, υπήρξαν τα κατ’ εξοχήν όπλα του μεγάλου Κεφαλαίου, του δυτικού καπιταλισμού, εναντίον του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος, αλλά και εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Τα έβαζαν σε λειτουργία όταν αποτύγχαναν τα άλλα, συνήθη δημοκρατικά και κοινοβουλευτικά μέσα κυριαρχίας.
Είναι αμφίβολο ότι ο sui generis πόλεμος του ΝΑΤΟ με την Ρωσία θα μπορέσει να συνεχιστεί επί πολύ χωρίς να οδηγήσει σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις αυταρχισμού, ακόμα και ανοιχτών δικτατοριών στη Δύση. Αυτά έρχεται να ετοιμάσει η δυτική άκρα δεξιά, ακόμα κι αν καμμιά φορά επιδιώκει να δημιουργεί την εντύπωση ότι είναι μια φιλορωσική και φιλολαϊκή δύναμη, για να ξεγελάσει και να παραπλανήσει τα λαϊκά στρώματα.
Τον φίλο της Ρωσίας άλλωστε παρέστησε και ο Χίτλερ προτού εξαπολύσει την επίθεση κατά της ΕΣΣΔ. Αυτό έκανε και ο Τραμπ, επί των ημερών του οποίου εξοπλίστηκε σαν αστακός η Ουκρανία και ετοιμάστηκε για τον πόλεμο που θα ερχόταν.
Πολλοί άνθρωποι που είναι απελπισμένοι και εξοργισμένοι με την πολιτική και τις ιδέες των δυτικών πολιτικών ελίτ έχουν, μέσα στους καιρούς της Μεγάλης Σύγχυσης που ζούμε, την αυταπάτη ότι τέτοιες δυνάμεις θα τους δώσουν την λύση στα προβλήματα που δεν βρίσκουν. Πιστεύουν στον ψεύτικο αντισυστημισμό της θαυμάστριας του Μουσολίνι, που κέρδισε χθες τις εκλογές στην Ιταλία. Τους συνιστούμε να διαβάσουν το τι δήλωσε η κυρία Μελόνι για το ουκρανικό και τις κυρώσεις, αλλά και την υποστήριξη που της παρέσχε πριν από τις εκλογές η Χίλαρι Κλίντον με συνέντευξη στην εφημερίδα Corriere della Sera.
Κάθε αυταπάτη γύρω από τον ρόλο της δυτικής Άκρας Δεξιάς και του δυτικού νεοφασισμού είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και μπορεί να αποβεί θανάσιμη.
Βεβαίως όλα αυτά συμβαίνουν, λόγω του εκφυλισμού (που συνεχίζεται επί δεκαετίες) της δυτικής αριστεράς και των ηττών που έχουν υποστεί οι δημοκρατικές, προοδευτικές και σοσιαλιστικές ιδέες στη Δύση, όπως και στη χώρα σας.
Μακροχρόνια μόνο μια συμμαχία των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων της Δύσης και των εθνών της Ανατολής και του Νότου της ανθρωπότητας, γύρω από μια διαφορετική, προοδευτική προοπτική μπορεί να σώσει το ανθρώπινο είδος.
Το Ντονμπάς για παράδειγμα θα μπορούσε να γίνει το σύμβολο μιας τέτοιας προοπτικής, με θεσμούς ουσιαστικής αυτοκυβέρνησης, στα πλαίσια ασφαλώς που προσδιορίζουν αναγκαστικά η πολεμική κατάσταση, και με κοινωνικοποίηση (όχι απλώς κρατικοποίηση) των μεγάλων επιχειρήσεων. Πάντα στην ιστορία οι εθνικοί αγώνες είναι πιο αποτελεσματικοί, όταν συνδυάζονται με τους κοινωνικούς. Και ένας από τους λόγους που η ΕΣΣΔ νίκησε τον φασισμό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ότι, για εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, υπήρξε η πατρίδα των ελπίδων και των ονείρων τους.
Ελπίζει επίσης κανείς ότι η Ρωσία δεν θα κάνει με τους Ουκρανούς – και θα βρει έναν τρόπο να δείξει ότι δεν το κάνει – το σφάλμα που έκαναν οι Αμερικανοί μαζί της, υποτιμώντας τη δύναμη του ρωσικού εθνικού αισθήματος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ανεξάρτητα από το ένα ή το άλλο επεισόδιο στη μακρά πορεία που οδήγησε στη σημερινή κρίση, η θεμελιώδης αιτία της πρέπει να αναζητηθεί στην προσπάθεια του δυτικού καπιταλισμού να κυριαρχήσει σε όλο τον πλανήτη, να ελέγξει όλες τις πτυχές του ζώντος. Για αυτό δεν τηρήθηκαν οι υποσχέσεις προς τον Γκορμπατσόφ, για αυτό καταργήθηκαν σχεδόν όλες οι συμφωνίες ελέγχου των πυρηνικών όπλων, για αυτό επεκτείνεται διαρκώς το ΝΑΤΟ, για αυτό έγινε μια ντουζίνα εισβολές και πόλεμοι στη Γιουγκοσλαβία, την Μέση Ανατολή και την Αφρική, για αυτό οι Αμερικανοί περικύκλωσαν τη Ρωσία και την Κίνα με ένα πυκνό δίκτυ στρατιωτικών βάσεων.
Αυτά δεν τα λέω εγώ. Τις ευθύνες της Δύσης για τη σημερινή κρίση στην Ουκρανία τις έχουν αναλύσει, και την έχουν προβλέψει, πολύ καλύτερα από μένα, μια πλειάδα από εξέχοντες δυτικούς αναλυτές και διπλωμάτες, μεταξύ των οποίων ο Τζορτζ Κέναν, ο Χένρι Κίσινγκερ, ακόμα και ο νυν αρχηγός της CIA, ο Ουίλιαμ Μπερνς.
Aν οι λαοί, σε Δύση, Ανατολή και Νότο, δεν βρουν τη δύναμη να σταματήσουν την πορεία προς την άβυσσο, ο πόλεμος που σήμερα διεξάγεται στην και για την Ουκρανία δεν θα αποδειχθεί παρά ο προθάλαμος και άλλων πολέμων εναντίον της Κίνας, εναντίον του Ιράν, εναντίον κάθε ανεξάρτητης οντότητας στον πλανήτη. Είναι και ένας έμμεσος πόλεμος κατά της ίδιας της Ευρώπης και πολλών χωρών του Νότου, που κυρίως καταβάλλουν το τίμημα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Πάει μαζί με τον πόλεμο στις λαϊκές τάξεις της Δύσης και στο κράτος πρόνοιας, πάει μαζί με τον πόλεμο του Καπιταλισμού κατά της Φύσης. Μας φέρνει πολύ κοντά στην πιθανότητα μιας πυρηνικής και στη βεβαιότητα μιας κλιματικής και μιας κοινωνικής και οικονομικής καταστροφής. Λόγω των τεχνολογιών και των παραγωγικών δυνάμεων που αναπτύξαμε μετά το 1945, συνιστά τη μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη κρίση σε όλη την ιστορία του Ανθρώπου. Μόνο αντιπαραθέτοντας μια προοδευτική λύση, ένα νέο όραμα για την ανθρωπότητα, έχουμε ελπίδα να επιβιώσουμε.
Κλείνοντας σας καλώ να ενώσουμε τις δυνάμεις μας απαιτώντας διεθνώς την άμεση και ταυτόχρονη εκεχειρία, την έναρξη διαπραγματεύσεων, την άρση όλων των κυρώσεων και τη διακοπή του περαιτέρω εξοπλισμού της Ουκρανίας.
(*) Το κείμενο αυτό είναι η εισήγηση του συγγραφέα σε ημερίδα για τον Μανώλη Γλέζο και τον αντιφασιστικό αγώνα που πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 26.9.
Σήμερα το Ευρωκοινοβούλιο τιμά τον Μανώλη Γλέζο εγκαινιάζοντας αίθουσα που θα φέρει το όνομά του.
