Για να φτιάξετε μια θεωρία συνωμοσίας, όλο κι όλο που χρειάζεστε είναι ένα μεγάλης σημασίας γεγονός, για το οποίο αγνοείτε τον υπαίτιο. Η θεωρία συνωμοσίας είναι έτοιμη μόλις κάνετε την μαγική ερωτησούλα του ρωμαϊκού δικαίου: Cui Bono? Ποιος ωφελείται;
Στις 26 Σεπτεμβρίου και οι δύο αγωγοί αερίου που συνδέουν Ρωσία και Γερμανία, οι Nord Stream 1 και 2 υπέστησαν καταστροφικό σαμποτάζ από τουλάχιστον τρεις εκρήξεις σε διεθνή ύδατα μεταξύ Γερμανίας, Πολωνίας, Σουηδίας και πολύ κοντά στη νησίδα Bornholm που ανήκει στην Δανία. Δεν ξέρουμε και ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ, ποιος το έκανε.
Ποιος όμως ωφελείται (και ποιος βλάπτεται) από το σαμποτάζ στους δύο υποθαλάσσιους αγωγούς;
Να μην σας κρατάμε σε αγωνία: παρά το ότι είναι σαφές πως ότι όλα τα δυτικά μίντια, ειδικά τα υποτιθέμενα «αριστερών» πεποιθήσεων, θα δείξουν καθαρά τη Ρωσία ως ένοχο, ο κύριος ωφελημένος είναι οι ΗΠΑ και τη μεγαλύτερη βλάβη τη δέχεται η Γερμανία.
Η Γερμανία και μαζί το περιβάλλον. Το φυσικό αέριο είναι βασικά μεθάνιο, το οποίο είναι 80 φορές πιο ενεργό αέριο θερμοκηπίου από το διοξείδιο του άνθρακα. Οι εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι που διαρρέουν θα έχουν ως αποτέλεσμα μια μικρή περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Καλά όλα αυτά , αλλά, ποιος το έκανε;
Τα γεγονότα…
Οι συγκεκριμένοι αγωγοί είναι οι μεγαλύτεροι υποθαλάσσιοι αγωγοί αερίου του κόσμου. Βρίσκονται στα σχετικά αβαθή νερά της Βαλτικής, στα 70 ως 130 μέτρα βάθος, αλλά εικάζουμε ότι λόγω εγγύτητας στο νησί Bornholm το βάθος στα τρία σημεία του σαμποτάζ είναι μάλλον προς τα 70 μέτρα, ένα βάθος σχετικά εύκολο για εκπαιδευμένους δύτες. Ο αγωγός 1 ανήκει σε μια διεθνή κοινοπραξία με βάση στην Γερμανία, τη Nord Stream AG, της οποίας όμως το 51% το κατέχει η ρώσικη κρατική εταιρεία Gazprom και τα υπόλοιπα τα μοιράζονται κυρίως γερμανικά και άλλα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Ο αγωγός 2 ανήκει εξ ολοκλήρου σε ένα ελβετικό επιχειρηματικό σχήμα, το οποίο με τη σειρά του είναι θυγατρική της Gazprom. Η γερμανική κυβέρνηση έχει επίσης καταθέσει εγγύηση για τη λειτουργία των αγωγών, η οποία προφανώς τώρα καταπίπτει. Άρα η βλάβη στους αγωγούς είναι άμεση βλάβη γερμανικών και ρωσικών συμφερόντων και δευτερευόντως γαλλικών και ολλανδικών. Αλλά το θέμα είναι πιο στρατηγικό, οπότε αυτά τα κόστη, τάξης εκατοντάδων εκατομμυρίων, αν και όχι αμελητέα, πάντως μπορεί να είναι δευτερεύοντα μπροστά στην μεγάλη εικόνα.
Κανένας από τους δύο αγωγούς δεν χρησιμοποιούνταν όταν έγινε η επίθεση. Ο αγωγός 1 είχε σταματήσει να φέρνει αέριο στις αρχές Σεπτέμβρη. Οι Δυτικοί έλεγαν ότι επρόκειτο για κινήσεις εκβιασμού του Πούτιν, αλλά δεν είναι μυστικό ότι η κύρια τουρμπίνα, κατασκευής Siemens, είχε χαλάσει και η επισκευή της από την Siemens Καναδά ήταν αδύνατη λόγω κυρώσεων στη Ρωσία. Ο Nord Stream 2 πάλι, παρότι έτοιμος, δεν είχε ποτέ ξεκινήσει τη λειτουργία του, λόγω μη ολοκλήρωσης της αδειοδότησης. Ο αγωγός πάντως, αν και κλειστός, ήταν γεμάτος με αέριο υπό πίεση για λειτουργικούς λόγους.
Η κατασκευή είναι από ενισχυμένο χάλυβα εγκιβωτισμένο σε μπετόν αρμέ, γεγονός που σήμανε ότι για το σαμποτάζ χρειάστηκαν αυξημένης ισχύος εκρηκτικά, με μια εκτίμηση να κάνει λόγο για τουλάχιστον 100 κιλά ισοδύναμου ΤΝΤ, ίσως πολύ παραπάνω. Αυτό σημαίνει κάποιες επιπλέον δυσκολίες ως προς τη στρατιωτική επιχείρηση τοποθέτησης των εκρηκτικών. Αλλά η βασική δυσκολία της επιχείρησης είναι άλλη: Η Βαλτική είναι το ένα από τα δύο σημεία πρόσβασης του ρώσικου ναυτικού στον Βόρειο Ατλαντικό. Οι Ρώσοι προτιμούν φυσικά το βόρειο πέρασμα, πάνω από την Σκανδιναβία και μετά μεταξύ Ισλανδίας και Βρετανικών Νησιών, που, για λόγους γεωγραφίας, είναι πολύ λιγότερο ελεγχόμενο από το ΝΑΤΟ, αλλά παρουσιάζει το μειονέκτημα ότι τα νερά του παγώνουν το χειμώνα. Από την άλλη, η Βαλτική δεν παγώνει, αλλά διαθέτει ένα τεράστιο ΝΑΤΟϊκό στρατιωτικό δίκτυο παρακολούθησης ναυτικής δραστηριότητας. Είναι δύσκολο να γίνουν επιχειρήσεις εκεί και να μην τις καταγράψουν οι μηχανισμοί του αμερικάνικου ναυτικού, ειδικά γύρω από το νησάκι Bornholm, που οι συνθήκες είναι κατάλληλες για την παρακολούθηση κινήσεων (ρωσικών) υποβρυχίων. Και ας μην ξεχνάμε ότι το αμερικανικό ναυτικό παραμένει και σήμερα το ισχυρότερο του πλανήτη. Οι Ρώσοι δεν έχουν αντίστοιχες δυνατότητες, το ναυτικό τους είναι μάλλον μετρίων δυνατοτήτων. Να θυμίσουμε τον εύκολο και άδοξο τρόπο που έχασαν την ναυαρχίδα τους στην Μαύρη Θάλασσα, το «Μασκβά». Η Βαλτική είναι μια αμερικανική λίμνη, στην οποία το ΝΑΤΟ κάνει τακτικά γυμνάσια: «Η ομάδα δράσης της άσκησης BALTOPS22 [που έλαβε χώρα τον Ιούλιο φέτος] εξόρμησε σε όλη την περιοχή της Βαλτικής δοκιμάζοντας νέα πυρομαχικά και μεθόδους», μεταξύ των οποίων νάρκες και υποβρύχια εκρηκτικά, «σε κρίσιμα θαλάσσια σημεία αιχμής». Η άσκηση αυτή διεξήχθη και στα νερά γύρω από το νησί Bornholm.
Τεχνικά μιλώντας τώρα, το νερό μετά από μερικές δεκάδες μέτρα βάθος είναι αδιαφανές. Φως, ραδιοκύματα, μικροκύματα και εν γένει ακτινοβολίες δεν διαδίδονται στα βάθη. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν υποβρύχια: ούτε από την επιφάνεια φαίνονται, ούτε τα εντοπίζει το ραντάρ. Οι αγωγοί, όντας στον βυθό, είναι και αυτοί αόρατοι από την επιφάνεια. Τεχνικά ο μόνος τρόπος να «δει» κανείς τους αγωγούς από την επιφάνεια είναι με χρήση μαγνητικής γεωδιασκόπησης, μιας τεχνικής που χρησιμοποιούν τα ελικόπτερα ανθυποβρυχιακού πολέμου. Τέτοια ακριβώς ήταν τα ελικόπτερα του αμερικανικού ναυτικού που πετούσαν πριν λίγες μέρες κατά μήκος των αγωγών στο πλαίσιο των ασκήσεων, και μάλιστα, από εντελώς τυχαία, διαβολική θα λέγαμε, σύμπτωση, ακριβώς στα σημεία που έγιναν, λίγες μέρες μετά οι εκρήξεις.
Ειρήσθω εν παρόδω, είμαστε σε θέση, κάνοντας χρήση απλώς δημόσια προσβάσιμων εργαλείων στο διαδίκτυο, να γνωρίζουμε το ακριβές ίχνος στρατιωτικών ελικοπτέρων των ΗΠΑ τα οποία μάλιστα απονηώθηκαν από το ελικοπτεροφόρο πλοίο αμφίβιων επιθέσεων USS Kearsarge (ξέρουμε και τις ώρες απο- και προσνήωσης), κατά τη διάρκεια γυμνασίων σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή. Αυτό το γεγονός και με δεδομένο ότι το ναυτικό των ΗΠΑ είναι πιθανό (εικασίες κάνουμε εδώ) να έχει στη διάθεσή του περισσότερα μέσα από μας (δορυφόρους, αεροπλάνα κλπ.), ίσως και να δείχνει ότι, με κάθε επιφύλαξη το λέμε αυτό, ίσως και να είναι σε θέση να έχει μια ασαφή εικόνα χωρίς πολλές λεπτομέρειες για το ποιος διεξήγε την επιχείρηση καταστροφής των αγωγών, όπως επίσης και διάφορες άλλες σχετικές πληροφορίες, όπως το αγαπημένο φαγητό του δράστη και τι χρώμα κάλτσες φορούσε το πρωινό της επιχείρησης. Χωρίς πολλές λεπτομέρειες, επαναλαμβάνουμε. Δεν το λέμε όμως με βεβαιότητα αυτό, μπορεί τα καημένα τα ναυτάκια τελικά να μην ξέρουν τίποτε, να μην τα πάρουμε στο λαιμό μας.
Δυνατότητες παρακολούθησης της περιοχής έχουν φυσικά και οι χώρες της Βαλτικής, ειδικά η Δανία, που εικάζουμε ότι είχε ενημερωθεί αρμοδίως εκ των προτέρων για την επιχείρηση μέσα στην ΑΟΖ της, αλλά σε ένα βαθμό και η Ρωσία, της οποίας οι δορυφορικές δυνατότητες παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο είναι σίγουρα αρκετά καλές.
Ένα τελευταίο ενδιαφέρον στοιχείο: το σαμποτάζ, από εντελώς τυχαία, διαβολική θα λέγαμε, σύμπτωση, συνέβη την ίδια ακριβώς μέρα με τα εγκαίνια του Baltic Pipe, ενός αγωγού που φέρνει ακριβό νορβηγικό αέριο μέσω Δανίας στην Πολωνία, έναν αγωγό που οι πολωνικές αρχές τον πανηγύρισαν ως την αυγή μιας νέας εποχής χωρίς ρωσικό αέριο. Η δυναμικότητά του είναι της τάξης των 10 δισ. κ.μ. ανά έτος, όταν οι δύο Nord Stream έχουν (είχαν) δυναμικότητα 55 δισ, κ.μ. αερίου ανά έτος ο καθένας. Παρόλα αυτά, πριν από δύο χρόνια οι κατασκευαστές του αγωγού σκέφτονταν να τον ακυρώσουν επειδή δεν έβρισκαν αρκετό αέριο. Ο Baltic Pipe μπορεί να φτάνει για μέρος μόνο των αναγκών της Πολωνίας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά το ρώσικο αέριο.
… και οι εικασίες
Φυσικά, το ενδιαφέρον κομμάτι δεν είναι τα δεδομένα, αλλά οι εικασίες που μπορούμε να κάνουμε με βάση αυτά. Ξεκινώντας από το λιγότερο σημαντικό τμήμα των εικασιών, ήτοι το πώς έγινε η επιχείρηση, αν και είναι πολύ νωρίς για να έχουμε οποιαδήποτε εικόνα, διάφορα σενάρια έχουν ως τώρα δημοσιευτεί, μερικά από τα οποία όμως είναι του τύπου Τζέμης Μποντ. Όπως, ας πούμε, ότι τα εκρηκτικά τα άφησε μέρες ή εβδομάδες πριν ενα εμπορικό πλοίο (ώστε να μην γίνει αντιληπτό) και αυτά εξερράγησαν με τηλεχειρισμό την κατάλληλη στιγμή.
Είναι ένα σενάριο, με μεγάλες όμως δυσκολίες: Δεν υπάρχει θαλάσσιος τηλεχειρισμός με εμβέλεια μεγαλύτερη των λίγων εκατοντάδων μέτρων, ίσως λίγων χιλιομέτρων, άρα ο δολιοφθορέας όφειλε να είναι στην περιοχή όταν τα πυροδότησε, ή να έχει τοποθετήσει χρονοδιακόπτη, αλλά αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η επιχείρηση έγινε λίγες ώρες πριν την έκρηξη, γιατί κανείς δεν θα έβαζε εκρηκτικά με χρονοδιακόπτη ρυθμισμένο μετά από μήνες. Η επιχείρηση πρέπει να εκτελέστηκε από δύτες με στρατιωτική εκπαίδευση και κατάλληλο εξοπλισμό, όχι όμως υποβρύχια που εντοπίζονται εύκολα στην περιοχή αλλά μικρά UUVs, δηλαδή drones. Οι δύτες είχαν ικανότητα εργασίας σε βάθη μεγαλύτερα των σαράντα μέτρων (που είναι το όριο ασφαλείας για δύτες χωρίς ειδικό εξοπλισμό) και σε περιοχές με δυνατά ρεύματα λόγω παλίρροιας. Κυρίως αυτό που χρειαζόταν είναι η ακριβής γνώση της θέσης του αγωγού (δεν μπορείς να πας ψάχνοντας στα θολά νερά), πράγμα δύσκολο, εκτός αν είχαν ήδη τα δεδομένα από τα αμερικανικά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα ή από τους Ρώσους κατασκευαστές του αγωγού.
Πάντως, η Βαλτική είναι η πιο «μολυσμένη» με νάρκες του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου θάλασσα του κόσμου. Οι μισές από αυτές τις νάρκες δεν έχουν ποτέ περισυλλεγεί. Εξαιτίας αυτών των ναρκών, όλα τα ναυτικά της περιοχής έχουν πείρα σε υποβρύχιες επιχειρήσεις τέτοιου τύπου. Επίσης όλες οι ναυτικές βάσεις των χωρών αυτών βρίσκονται σε σχετικά μικρές αποστάσεις. Η μεγαλύτερη ναυτική βάση της Πολωνίας λ.χ. βρίσκεται στο Kolobrzeg, μόνο 100 χλμ, μακριά: μια ειδική επιχείρηση από εκεί θα έπαιρνε λίγες ώρες να ολοκληρωθεί. Μάλιστα είναι γεγονός ότι στο παρελθόν οι Πολωνοί έχουν κάνει στρατιωτικού τύπου επιχειρήσεις για να σταματήσουν την κατασκευή του Nord Stream 2, όχι μυστικές, αλλά φανερές. Η πολιτική στρατηγική της ακροδεξιάς πολωνικής κυβέρνησης είναι δομημένη γύρω από τον κίνδυνο που αποτελεί για τις δυτικές δημοκρατίες (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι Πολωνία και Ουκρανία) η «προδοσία» της Γερμανίας να κλείσει συμβόλαια για αέριο με τη Ρωσία, κίνδυνο από τον οποίο μόνο η Αμερική μπορεί να μας σώσει. Ο πρώην υπουργός Άμυνας (το 2005) της χώρας, Ράντεκ Σικόρκσι, παντρεμένος με την Αμερικανίδα νεοσυντηρητική Anne Applebaum, τουιτάρισε την φωτό με τη διαρροή αερίου, σχολιάζοντας “Thank you, USA”.
Τέλος πάντων, μέχρι να μάθουμε (αν μάθουμε) περισσότερες λεπτομέρειες, μπορούμε να υποθέτουμε ότι αρκετές δυνάμεις είχαν την τεχνική δυνατότητα να τοποθετήσουν εκρηκτικά, αν και είναι κάπως δύσκολο αυτή η επιχείρηση να έγινε κάτω από τη μύτη των Αμερικάνων και των Δανών χωρίς αυτοί να είναι τουλάχιστον ενήμεροι.
Πάμε τώρα στο ευκολάκι:
Ποιος χάνει;
Η Γερμανία. Από την εισβολή στην Ουκρανία και μετά, η βιομηχανική εξαγωγική Γερμανία έχει χάσει λόγω κυρώσεων την φτηνή πηγή ενέργειας που χρειάζεται η βιομηχανική παραγωγή της. Οι εντατικές σε ενέργεια βιομηχανίες μετάλλου, τσιμέντου, κινητήρων, αυτοκινήτων θα αντιμετωπίσουν την αύξηση της τιμής της ενέργειας (ακόμα χειρότερα: την έλλειψη ενέργειας), χάνοντας τη διεθνή τους ανταγωνιστικότητα, κάτι που θα είναι ένα ισχυρό κίνητρο για να μετακομίσουν την παραγωγική τους βάση στο εξωτερικό, κατά προτίμηση τις ΗΠΑ. Ήδη το τρέχον τρίμηνο το εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας είναι αρνητικό, κάτι που είχε πάρα πολλά χρόνια να συμβεί. Αν και οι Γερμανοί πολίτες, ακόμα και οι ψηφοφόροι των ιδιαίτερα αντιρώσων και φιλοπόλεμων Πράσινων, είναι ιδιαίτερα θετικοί στην προοπτική φτηνότερου αερίου από τη Ρωσία, οι πιέσεις από τις ΗΠΑ σήμαναν ότι το γερμανικό πολιτικό προσωπικό έχει μάλλον διαφορετική γνώμη. Ο Nord Stream 2, παρότι έτοιμος, δεν παραδόθηκε στη λειτουργία λόγω δικαστικής εντολής για «τυπικούς» λόγους το 2021. Ο Όλαφ Σολτς, που θα τον θυμόμαστε ως τον πιο αποτυχημένο καγκελάριο της ιστορίας, πάγωσε εντελώς τον αγωγό μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μετά ήρθε και το σαμποτάζ, το οποίο απλώς έκανε πράξη το λεχθέν υπό του προφήτου Τζο Μπάιντεν, ότι αν η Ρωσία εισβάλει, τότε ο αγωγός θα πάψει να υπάρχει. (-Δημοσιογράφος: «Μα πώς, αφού είναι υπό τον έλεγχο της Γερμανίας;» -Μπάιντεν: «Σας υπόσχομαι, μπορούμε να το κάνουμε»). Σημειώνουμε βέβαια εδώ ότι ειδικοί επιστήμονες προφητολόγοι έχουν πει ότι οι προφητείες σου πετυχαίνουν λίγο πιο εύκολα αν σκοπεύεις να τις πραγματοποιήσεις ο ίδιος, παρόλα αυτά το γεγονός ότι το εν λόγω σαμποτάζ προφήτεψε ο Μπάιντεν θα πρέπει να αποδοθεί σε εντελώς τυχαία, διαβολική θα λέγαμε, σύμπτωση.
Οι αγωγοί λοιπόν δεν έφερναν αέριο, αλλά ήταν έτοιμοι. Σε μια πιθανή κανονικοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία, θα μπορούσαν να λύσουν το ενεργειακό της Ευρώπης σε μία μέρα, με το άνοιγμα μιας στρόφιγγας. Το ενδεχόμενο αυτό δεν υπάρχει πια. Ακόμα και αν η σύγκρουση με τη Ρωσία τελειώσει, η επισκευή των αγωγών χρειάζεται μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν υπάρχει καμία άλλη φτηνή ενεργειακή εναλλακτική για τη Γερμανία. Αν μάλιστα η επισκευή αργήσει να ξεκινήσει, η διάβρωση του ατσαλιού από το χλώριο του αλατιού θα είναι τέτοια που θα σημάνει την πλήρη αχρήστευση των αγωγών. Στο μεταξύ υπάρχει ρήτρα που προβλέπει ότι η Gazprom θα προμηθεύει μεν φτηνό αέριο, αλλά σε περίπτωση μη παράδοσης οι Γερμανοί οφείλουν να πληρώσουν, έχουν δεν έχουν παραλάβει αέριο, ρήτρα που προφανώς ήδη τηρείται. Με άλλα λόγια, το σαμποτάζ των αγωγών έχει ήδη έναν ηττημένο, τα ευρωπαϊκά και ειδικά τα γερμανικά βιομηχανικά κεφάλαια. Πιθανολογούμε ότι το κόστος για το κεφάλαιο είναι τέτοιο που ακόμα και ο περίεργα σιωπηλός Σολτς, σύντομα, μόλις έχει στα χέρια του αποδείξεις ίσως, θα υποχρεωθεί να μιλήσει και να ζητήσει ευθύνες.
Η Ρωσία τώρα, είναι προφανές ότι θα κατηγορηθεί από τις δυτικές πηγές ότι κερδίζει από το σαμποτάζ για κάποιον ασαφή λόγο, φερ’ ειπείν επειδή την βολεύει η αστάθεια ή για να εκβιάσει την Γερμανία. Ας μας επιτραπεί να χρησιμοποιήσουμε εδώ, για λόγους κοσμιότητας, μια κάπως υπαινικτική έκφραση και να πούμε ότι όλα αυτά είναι «μπούρδες». Αν αποδειχτεί ότι όντως το έκανε η Ρωσία, τότε θα πρόκειται για κίνηση ηλιθίων, αφού το σαμποτάζ είναι σαφώς κατά των μακροπρόθεσμων συμφερόντων της άρχουσας τάξης της χώρας. Η Ρωσία δεν χρειαζόταν να βομβαρδίσει τους αγωγούς της, έφτανε να κλείσει την κάνουλα.
Όμως ούτε καν αυτό δεν είχε κάνει. Η Ρωσία δεν σταμάτησε να διοχετεύει αέριο στη Δύση καθ’ όλη τη διάρκεια της εισβολής, σύμφωνα με τις συμβατικές της υποχρεώσεις, για πολλούς λόγους, του συναλλάγματος συμπεριλαμβανομένου. Η Ρωσία είναι εξαρτημένη από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων. Μάλιστα, οι αγωγοί που περνούν από την Ουκρανία (και παρέχουν αέριο και στην ίδια την Ουκρανία) δεν σταμάτησαν να λειτουργούν. Η λογική λέει ότι μετά τα δημοψηφίσματα και την προσάρτηση του Ντονιέτσκ και του Λουχάνσκ, οι αγωγοί αυτοί θα έκλειναν, προκειμένου να στραγγαλιστεί ό,τι έχει μείνει από την Ουκρανία. Ταυτόχρονα αυτό θα αποτελούσε και έναν εκβιασμό προς την Ευρώπη: «ή ανοίγετε τους Nord Stream [και έτσι γίνεται άρση των κυρώσεων στην πράξη] ή τέρμα το αέριο». Αν η Ρωσία έκανε το σαμποτάζ, θα είναι ο πρώτος εκβιαστής στην ιστορία που πριν εκβιάσει, καταστρέφει το αντικείμενο του εκβιασμού. Σε αυτή τη φάση ο Πούτιν αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να πρέπει να συνεχίσει να τροφοδοτεί με αέριο την Ουκρανία, ακόμα και αν δεν θέλει να το κάνει. Ταυτόχρονα, ενώ θέλει να συνεχίσει να τροφοδοτεί την Γερμανία (ώστε να την κρατάει και ταυτόχρονα να έχει εισροή συναλλάγματος) δεν μπορεί. Τέλος, αν υπολογιστεί το κόστος των τεράστιων ποσοτήτων αερίου που χάθηκαν, κόστος που ανέρχεται σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, βλέπουμε ότι αν οι Ρώσοι ήθελαν ντε και καλά να κάνουν μυστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και σαμποτάζ, μπορούσαν να βρουν κάτι που να τους κοστίσει λίγο λιγότερο.
Και έτσι μένει να δούμε…
… ποιος κερδίζει;
Προφανώς είναι μια «ηθική» νίκη (με κοντά όμως οικονομικά ποδάρια) για την Πολωνία, τις Βαλτικές δημοκρατίες και την Ουκρανία. Τα κοντά ποδάρια έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι το αέριο από τις ΗΠΑ ή τη Νορβηγία και άλλες πηγές είναι πολύ πιο ακριβό και σε ανεπαρκείς ποσότητες, άρα καταστροφικό εν τέλει για την ντόπια παραγωγή (και για τα χαμηλά εισοδήματα που δεν θα έχουν τρόπο να ζεσταθούν, αλλά αυτό δεν νοιάζει κανέναν).
Αλλά ο κύριος κερδισμένος είναι προφανώς οι ΗΠΑ. Από τη μια ανασταίνουν την βιομηχανία εξόρυξης αερίου με υδραυλική ρηγμάτωση (fracking) που πριν λίγα χρόνια είχε κινδυνέψει με αφανισμό λόγω του σημαντικά μεγαλύτερου κόστους της. Βέβαια, αυτή η μέθοδος είναι μια απερίγραπτη περιβαλλοντική καταστροφή: χρειάζεται τεράστιες ποσότητες νερού το οποίο μολύνεται με χημικά, καταστρέφοντας έτσι τους μεγάλους υδροφόρους ορίζοντες της μέσης Αμερικής, μια ασύλληπτου μεγέθους εγκληματική ενέργεια. Έχει ασύγκριτα μεγαλύτερες διαρροές φυσικού αερίου από τις παραδοσιακές μεθόδους. Δημιουργεί καθιζήσεις και αλλοιώνει το τοπίο. Η Αμερική λοιπόν βρίσκει από την άλλη μεριά την ευκαιρία να πουλήσει ακριβό αέριο στην Ευρώπη, αναγκάζοντας με αυτόν τον τρόπο όμως το «σύμμαχο» ευρωπαϊκό κεφάλαιο να πληρώνει ένα είδος φόρου υποτελείας στην Αμερική, την ίδια στιγμή που η βιομηχανία δέχεται ένα γερό χτύπημα, και έτσι η σχετική σημασία της Ευρώπης στο διεθνές στερέωμα μειώνεται περαιτέρω. Οι σύμμαχοι είναι καλύτερο να τρώγονται, όσο δεν είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί.
Υπάρχει εδώ το ενδιαφέρον στοιχείο ότι και για την Αμερική αυτή είναι μακροπρόθεσμα μια προβληματική στρατηγική – και εδώ δεν εννοούμε μόνο το πόσο προβληματική για τα αέρια θερμοκηπίου και την αύξηση εκπομπών είναι αυτή η κατάσταση. Η αύξηση της ζήτησης για το δικό της αέριο θα αυξήσει τις ήδη ψηλές τιμές και στην ίδια την Αμερική. Είναι δηλαδή πιθανό και η Αμερική τελικά να αντιμετωπίσει ελλείψεις στο ενεργειακό. Δεν φαίνεται το ενδεχόμενο αυτό να απασχολεί ιδιαίτερα την αμερικάνικη πολιτική ηγεσία. Η Αμερική, από ηγέτιδα του Δυτικού κόσμου και ηγεμονική δύναμη, έχει καταντήσει εντελώς αντιηγεμονική όσο περνούν τα χρόνια. Αυτή τη στιγμή δεν παλεύει καν για την άμεση τυχοδιωκτική επικράτηση. Ευρισκόμενη, θα έλεγε κανείς, σε κατάσταση πανικού, το μόνο που προσπαθεί με κάθε μέσο είναι να εμποδίσει την άνοδο των αντιπάλων της, παίζει καταστροφικό παιχνίδι, αδιαφορώντας πλήρως για τα μακροπρόθεσμα κόστη που θα έχει και η ίδια.
Όπως και αν έχει, δεν απαντήσαμε στο βασικό ερώτημα: Ποιος το έκανε; Προφανώς δεν ξέρουμε, αλλά αν ο πάντα πονηρεμένος αναγνώστης του «Κοσμοδρομίου» ακολούθησε τα βήματα του Cui Bono, νομίζουμε ότι δεν θα είναι δύσκολο να κατασκευάσει τη δική του θεωρία συνωμοσίας που να απαντά στο ερώτημα αυτό. Αν καταλήξατε στο συμπέρασμα στο οποίο έχουν καταλήξει ήδη πάρα πολλοί συνωμοσιολόγοι ανά τον πλανήτη, ότι δηλαδή μέρος τουλάχιστον της ευθύνης θα πρέπει να αποδοθεί στις ΗΠΑ με την συνενοχή ίσως της Πολωνίας, ας μην ανησυχήσετε ότι γίνατε ξαφνικά «ψεκ». Οι αναγνώστες του «Κοσμοδρομίου» ποτέ δεν πιστεύουν σε αστήριχτες θεωρίες συνωμοσίας. Το ότι φτάσατε στο ίδιο συμπέρασμα με τους «ψεκ» θα πρέπει να αποδοθεί προφανώς σε εντελώς τυχαία, διαβολική θα λέγαμε, σύμπτωση και τίποτε παραπάνω.
