Το προάστιο Σέστο Σαν Τζοβάνι στο Μιλάνο είναι γνωστό ως «Στάλινγκραντ». Αλλοτινό βιομηχανικό κέντρο της οικονομικής μητρόπολης της Ιταλίας, το προάστιο αυτό πάντοτε υπήρξε πρωτοπόρο: στην Αντίσταση, στους εργατικούς αγώνες του ’50-’60, αλλά και στα γεγονότα που χαρακτήρισαν τα «Μολυβένια Χρόνια», καθώς συνδέθηκε με την περιώνυμη «Κολόνα Βάλτερ Αλάζια» των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου όμως το Σέστο Σαν Τζοβάνι εξέλεξε ακροδεξιά βουλευτίνα στη μονοεδρική του περιφέρεια.
Και όχι όποια κι όποια ακροδεξιά βουλευτίνα, αλλά την Ιζαμπέλα Ράουτι. Την κόρη του διαβόητου Πίνο Ράουτι, από τα εξέχοντα στελέχη του νεοφασιστικού κόμματος MSI και ιδρυτή κατόπιν της οργάνωσης Ordine Nuovo (Νέα Τάξη), που «διακρίθηκε» για την εγκληματική πολιτική της δράση στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Έντασης (βλέπε P. Sidoni – P. Zanetov, Cuori Rossi contro Cuori Neri, Newton Compton Editori, Roma, 2012). O Πίνο Ράουτι μάλιστα είχε συλληφθεί και ανακριθεί για τις εκρήξεις που είχαν προηγηθεί της νεοφασιστικής βομβιστικής επίθεσης στην Αγροτική Τράπεζα της Πιάτσα Φοντάνα τον Δεκέμβριο του 1969 στο Μιλάνο, η οποία εγκαινίασε τον αιματηρό κύκλο της τρομοκρατίας, αλλά και για τις φασιστικές αιματηρές επιθέσεις στην Πλατεία της Μπρέσια, για την οποία και δικάσθηκε. Μάλιστα, η κατοπινή του πτέρυγα, Spazio Nuovo είχε στόχο την ιστορική αποκατάσταση του Μουσολίνι, καλλιεργώντας τα επιχειρήματα υπέρ του αιμοσταγούς δικτάτορα που σήμερα αναπαράγει και η Τζόρτζια Μελόνι.
Και για να γίνει ακόμη χειρότερη η είδηση, η Ράουτι επικράτησε στην συγκεκριμένη μονοεδρική περιφέρεια έναντι του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος (Pd) Εμμανουέλε Φιάνο, του οποίου ο πατέρας Νέντο επέζησε της κόλασης στο Άουσβιτς.
Βέβαια, η «αλλαγή παραδείγματος» δεν αρχίζει με τη Ράουτι. Γιατί η πρώτη μεγάλη έκπληξη ήλθε στις δημοτικές εκλογές: το Σέστο Σαν Τζοβάνι εξέλεξε δήμαρχο τον Ρομπέρτο Ντι Στέφανο, υποψήφιο της Λέγκας. Η πόλη των 81.000 κατοίκων έσπασε την παράδοση, που ξεκινούσε από το 1946, να εκλέγει αριστερό δήμαρχο. Προφανώς, οι καιροί έχουν αλλάξει.
Και πραγματικά οι καιροί έχουν αλλάξει. Η πάλαι ποτέ εργατούπολη, με κατοίκους που είχαν έλθει από παντού και κυρίως τον φτωχό ιταλικό Νότο, που φόρεσαν τις μπλε φόρμες των Breda, Falck, Pirelli, Ercole Marelli, Garelli, Osva, ζώντας σε απαίσιες συνθήκες, όπως τις απαθανάτισε ο ιταλικός κινηματογραφικός «νεορεαλισμός», δεν έχει την ίδια βιομηχανική και πληθυσμιακή σύνθεση με τότε. Σήμερα, μόνο η γαλλική Alstom διατηρεί τα μεγάλα εργοστάσιά της και οι απόγονοι των παλιών εργατών, που σήμερα είναι συνταξιούχοι, έχουν φύγει για άλλες περιοχές.
Ήδη, πολλοί εργαζόμενοι στην περιοχή από καιρού ψηφίζουν τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι. Η απουσία από το πρόγραμμα της σημερινής «αριστεράς» στην Ιταλία αναφορών στην εργασία και την προστασία της, αλλά και η ανασφάλεια των τελευταίων ετών, έχουν μετατοπίσει την πρόθεση ψήφου των κατοίκων της περιοχής σε εκείνες τις δυνάμεις που θεωρούν πιο προστατευτικές για την εργασία. Φυσικά, μία τέτοια ροπή συνιστά εύκολη λεία για τη μαυλιστική εθνικιστική, αποσχιστική, ακόμη και ρατσιστική προπαγάνδα της Λέγκας και της ακροδεξιάς. Δεν είναι λίγοι που ρίχνουν το φταίξιμο στο Pd του Ενρίκο Λέτα, που όχι μόνον δεν είχε την παραμικρή μνεία για την προστασία της εργασίας, την ασφάλεια και τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά απεναντίας στήριξε την πολιτική του Μάριο Ντράγκι, που είχε ακριβώς τον αντίθετο στόχο. Αντίθετα, οι μόνοι που έκαναν λόγο για την προστασία π.χ. του συνταξιοδοτικού ήσαν οι ακροδεξιοί της Μελόνι και η παράταξή της.
Επιπλέον, όπως τονίζουν πολλοί από τους κατοίκους, σήμερα η Αριστερά δεν βρέθηκε μόνο στο πλάι ενός τεχνοκράτη πιστού στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Ε.Ε., αλλά και στο πλευρό του ΝΑΤΟ. Ενώ την ίδια στιγμή, η Δεξιά φέρεται να υποστηρίζει τη Μόσχα και τον Πούτιν (πράγματα ασύλληπτα για τους αριστερούς εργάτες του Σέστο Σαν Τζοβάνι πριν κάποιες δεκαετίες).
Και ο ίδιος ο δήμαρχος Ντι Στέφανο με κυνισμό τονίζει πως σήμερα δεν θα πρέπει να γίνονται συγκρίσεις με τις παρελθούσες συνθήκες: «πώς θέλετε να ψηφίζουν οι εργαζόμενοι; Για να υπάρχουν εργάτες, θα πρέπει να υπάρχουν και εργοστάσια. Οι πρώην εργαζόμενοι είναι πλέον συνταξιούχοι. Ο κοινωνικός ιστός έχει αλλάξει, άλλαξαν και τα κόμματα επίσης. Εγώ κέρδισα διακόπτοντας μια ηγεμονία και μετά ξανακέρδισα, γιατί η ομάδα μου στάθηκε δίπλα στον λαό και δεν περιορίσθηκε στο δημαρχικό μέγαρο. Η Αριστερά συνεχίζει να προτάσσει το ιδεολογικό στοιχείο, εμείς στοχεύουμε στο περιεχόμενο. Ο κόσμος ψηφίζει για το πρόγραμμα, όχι την ιστορία».
Όμως, στις 31 Μαΐου, λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές, μια τέτοια ιδεολογική ανάμνηση από το παρελθόν του Σέστο Σαν Τζοβάνι έκανε την εμφάνιση της με τη μορφή του συνθήματος «Βάλτερ Αλάζια για δήμαρχος», γραμμένου πάνω στο στόρι των κεντρικών γραφείων των Fratelli d’Italia στο προάστιο. Το μέλος των Ερυθρών Ταξιαρχιών Βάλτερ Αλάζια είχε σκοτωθεί στο Σέστο το 1976 σε μία ανταλλαγή πυρών με την αστυνομία. Ανάλογες ιστορικές αναδρομές στα “ανομήματα” της γενιάς των πατεράδων των σημερινών κατοίκων είδαν το φώς και στις αντιπαραθέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανάμεσα στους υποστηρικτές της Ράουτι και του Φιάνο.
Ως ένα βαθμό ο Ντι Στέφανο έχει δίκιο: οι εργαζόμενοι του σήμερα δεν είναι οι ίδιοι, ούτε και η απασχόλησή τους έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τότε. Ανήκουν και αυτοί στη νέα «σοδειά» ψηφοφόρων, που δεν ταυτίζονται με ιδεολογίες και όπως επισημαίνουν ειδικοί στις πολιτικές τάσεις, όπως πριν ψήφιζαν Λέγκα ή Κίνημα Πέντε Αστέρων, σήμερα άνετα ψηφίζουν Μελόνι. Τα κριτήριά τους είναι ευκαιριακά και πάντα βάσει του οικονομικού συμφέροντός τους, της εμφάνισης του υποψηφίου ή της κόπωσης από έναν παλαιότερο πολιτικό. Στην περίπτωση των εργαζομένων, το μόνο ίσως που μπορεί να συγκριθεί είναι η ίδια εργασιακή εκμετάλλευση, τα ελλιπή μέτρα ασφαλείας και οι χαμηλοί μισθοί. Στο Σέστο Σαν Τζοβάνι, οι εργάτες είναι πλέον η “νέα” κατηγορία απασχολουμένων, κυρίως στην εφοδιαστική αλυσίδα. Εργαζόμενοι που δεν εκπροσωπούνται από τα “κλασικά” συνδικάτα, αλλά από τις οργανώσεις βάσης, όπως η Sì Cobas. Τα μεγάλα, ιστορικά συνδικάτα δεν ασχολούνται με τις νέες τάσεις και την πραγματικότητα στην απασχόληση, επιμένοντας στις συμβατικές διεκδικήσεις του, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συντάσσονται και με την κυβερνητική πολιτική, όταν τίθεται (έξωθεν πάντα) ζήτημα εργασιακής και κοινωνικής ειρήνης. Όπως λίγο πριν την πτώση της κυβέρνησής του είχε δρομολογήσει και εν μέρει επιτύχει ο Ντράγκι.
Επιπλέον, η πληθυσμιακή διαστρωμάτωση του Σέστο Σαν Τζοβάνι, όπως και άλλων βιομηχανικών προαστίων, έχει αλλάξει πολύ από τα χρόνια του ’50-’70, ακόμη και του ’80. Σήμερα, μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι μετανάστες, οι οποίοι, καίτοι συμμετέχουν στα κοινά, στις κοινωνικές πρωτοβουλίες και στα πολιτιστικά κέντρα και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον για την πολιτική και τα γεγονότα, δεν μπορούν να ψηφίσουν. Πλέον, αυτές οι αποκλεισμένες μάζες (εργαζόμενοι στις πλατφόρμες, μετανάστες) αποκτούν πολιτική συνείδηση και αντιλαμβάνονται πως τα δικαιώματά τους μπορούνε μόνο με αγώνες στον δρόμο να κατακτηθούν, καθώς στο κοινοβούλιο (ιδίως το τωρινό με την πλειοψηφία της δεξιο-ακροδεξιάς) δεν πρόκειται να αποφασισθεί τίποτε υπέρ τους.
Το Σέστο Σαν Τζοβάνι, παρά τη νίκη της Ράουτι, εξακολουθεί πάντως να είναι ένα «κόκκινο» προάστιο. Το Pd εξακολουθεί, όπως και στις παρούσες εκλογές, να είναι το πρώτο κόμμα σε ψήφους, απλώς η συμμαχία FdI-FI-Λέγκας υπερτερεί στο σύνολο και αυτό στοίχισε στη μονοεδρική της περιοχής. Και μπορεί η δημαρχία από καιρό να είναι στα χέρια της Λέγκας, όμως η 26η Σεπτεμβρίου 2022 ξημέρωσε ως η πιο «μαύρη» μέρα που έχει δει ποτέ το «κόκκινο» Σέστο Σαν Τζοβάνι.
