Δεκατρία χρόνια μετά την παύση του πυρός ενός εμφύλιου πολέμου που συντάραξε την Σρι Λάνκα για πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα, οι οικογένεις των θυμάτων της μεινότητας των Ταμίλ ψάχνουν ακόμα τους συγγενείς τους που χάθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου.
H μειονότητα των Ταμίλ διεκδικούσε από τη δεκαετία του ‘70 την ανεξαρτησία της στα βόρεια και ανατολικά του νησιού. Το εθνικιστικό κίνημα των Ταμίλ θεωρούσε ότι η μειονότητα ήταν θύμα διακρίσεων από την πλευρά της κυβέρνησης που ελέγχεται από την πλειονότητα των Σιναλέζων. Ταμίλ και Σιναλέζοι έφτασαν στη Σρι Λάνκα από την Ινδία, αλλά οι δύο ομάδες έχουν δική τους γλώσσα και διαφορετική θρησκεία – οι Σιναλέζοι είναι κατά κύριο λόγο βουδιστές και οι Ταμίλ ινδουιστές.
Ο πόλεμος μεταξύ των ανταρτών και των Τίγρεων Ταμίλ άρχισε το 1983. Το 2002 οι αντάρτες και η κυβέρνηση υπέγραψαν εκεχειρία με τη διαμεσολάβηση της Νορβηγίας. Οι εχθροπραξίες όμως εντάθηκαν και πάλι από το 2006, και ιδιαίτερα μετά το 2008, και εν τέλει οι Τίγρεις Ταμίλ ηττήθηκαν από τα κυβερνητικά στρατεύματα το 2009, ενώ σκοτώθηκε και ο ηγέτης των Τίγρεων, Βελουπιλάι Πραμπακαράν. Οι ένοπλες συγκρούσεις των 26 χρόνων στέρησαν τη ζωή σε τουλάχιστον 70.000 ανθρώπους.
Με τις πληγές ακόμα ανοιχτές, οι συγγενείς των θυμάτων που ψάχνουν ακόμα τους ανθρώπους τους που χάθηκαν ακόμα και κατω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, πιέζουν τη νέα κυβέρνηση να τους δώσει απαντήσεις.
Η Αρουμούγκα Λάκσμι, βασανισμένη από ερωτήσεις για την τύχη των δύο παιδιών της, αγνοούμενων για χρόνια, έλαβε μέρος σε διαμαρτυρία σε μια πόλη στη βόρεια Σρι Λάνκα με μια ομάδα γυναικών, πολλές κρατώντας ψηλά φωτογραφίες, μαύρες σημαίες και αναμμένους πυρσούς. Η κόρη της Λάκσμι, Ραντσιμιταρβί, εξαφανίστηκε το 2004, ενώ τρία χρόνια αργότερα ακολούθησε ο γιος της Σιβακουμάρ.
«Θέλω απλώς να δω το πρόσωπο του γιου μου», είπε η Λάκσμι, καθώς σκούπισε τα δάκρυά της, προσθέτοντας ότι δεν ήξερε αν οι δύο, ηλικίας 16 και 20 ετών όταν εξαφανίστηκαν, ήταν νεκροί ή ζωντανοί.
Χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως Ταμίλ στα βόρεια και ανατολικά της Σρι Λάνκα, χάθηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου σε αυτό που ήταν γνωστό ως «εξαναγκαστικές εξαφανίσεις». Μόνο για ελάχιστους αγνοούμενους έχουν δοθεί εξηγήσεις και πληροφορίες στις οικογένειές τους από τις κυβερνήσεις της χώρας, ενώ οι συνθήκες εξαφάνισής των περισσότερων συνεχίζουν να είναι άγνωστες.
Οι διαβόητες «εξαναγκαστικές εξαφανίσεις» στη Σρι Λάνκα κατατάσσονται μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο, με την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Διεθνούς Αμνηστίας να υπολογίζει ότι αριθμούν μεταξύ 60.000 και 100.000 από τα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Ωστόσο, το κυβερνητικό Γραφείο για τους Αγνοουμένους (OMP), που ιδρύθηκε το 2017, δήλωσε ότι είχε λάβει μόλις 14.965 αναφορές εξαφανίσεων πολιτών από το 1981 και μετά.
Χρόνια μετά το τέλος του πολέμου το 2009, οικογένειες Ταμίλ, όπως η Λάκσμι, και οι εκατοντάδες γυναίκες που παρέλασαν μαζί της στο πρώην προπύργιο των LTTE στο Κιλινότσι τον Αύγουστο, εξακολουθούν να αναζητούν τους αγνοούμενους συγγενείς τους – και τις αναγκαίες απαντήσεις.
Οι πιέσεις αυξάνονται και στην καινούρια κυβέρνηση της χώρας, μετά την αναγκαστική παραίτηση του πρώην προέδρου, Γκοτζαμπάγια Ρατζαμπάκσα φέτος το καλοκαίρι, μετά από μαζική εξέγερση των κατοίκων της χώρας για τις βασικές ελλείψεις σε αγαθά πρώτης ανάγκης,
Σε μια έκθεση στις 4 Οκτωβρίου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είπε ότι το Γραφείο, και άλλα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση, δεν είχαν τα «απτά αποτελέσματα που αναμένονται από τα θύματα και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς».
Το Γραφείο για τους Αγνοούμενους είχε αποκαλύψει περίπου 50 περιπτώσεις ανθρώπων που δηλώθηκαν ως αγνοούμενοι που ζούσαν στο εξωτερικό, αναφέρουν πληροφορίες. Αλλά το Γραφείο εκδίδει πιστοποιητικά θανάτου ή εξαφάνισης μόνο όταν ζητηθούν, ενώ η αποζημίωση ανέρχεται σε 200.000 ρουπίες (550 δολλάρια).
Ωστόσο, η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα, μεταξύ άλλων, έχει κατηγορήσει τις προσπάθειές του εν λόγω οργανισμού.
«Δεν μπόρεσε να εντοπίσει ούτε έναν εξαφανισμένο ή να διευκρινίσει την τύχη των εξαφανισμένων με ουσιαστικούς τρόπους και ο τρέχων σκοπός του είναι να επισπεύσει το κλείσιμο των φακέλων», ανέφερε το σώμα στην έκθεση του Οκτωβρίου.
Ένας εκπρόσωπος του Γραφείου για τους Αγνοούμενους υποστήριξε ότι οι ελλείψεις καυσίμων που ακρωτηριάζουν το νησί του Ινδικού Ωκεανού κατά τη διάρκεια της χειρότερης οικονομικής κρίσης σε περισσότερες από επτά δεκαετίες καθιστούν αδύνατη την επίτευξη του στόχου των 5.000 συνεντεύξεων μέχρι το τέλος του έτους.
«Το να βρούμε τους συγγενείς μας δεν θα συμβεί ποτέ, μα ποτέ», υποστηρίζουν απελπισμένοι συγγενείς των αγνοούμενων, κατηγορώντας την κυβέρνηση για αδράνεια.
«Ακόμα και τώρα ζούμε με τόσο πόνο», προσθέτουν.
