Ο ήλιος έδυσε για τον Στάνλεϊ Τζολίβα καθώς το ιατρικό προσωπικό σε μια υπαίθρια κλινική γύριζε γύρω του, αντλώντας αέρα στους πνεύμονές του και κάνοντας του θωρακικές συμπιέσεις μέχρι που πέθανε.
Εκεί κοντά, η μητέρα του παρακολουθούσε.
«Μόνο ο Θεός ξέρει τον πόνο μου», είπε η Βιλιέν Ένφαντ.
Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, το σώμα του 22χρονου γιου της βρισκόταν στο πάτωμα τυλιγμένο σε μια λευκή πλαστική σακούλα με την ημερομηνία του θανάτου του χαραγμένη από πάνω. Ακολούθησε δεκάδες άλλους Αϊτινούς που πέθαναν από χολέρα κατά τη διάρκεια μιας ταχέως εξαπλούμενης επιδημίας που καταπονεί τους πόρους των μη κερδοσκοπικών οργανισμών και των τοπικών νοσοκομείων σε μια χώρα όπου τα καύσιμα, το νερό και άλλες βασικές προμήθειες σπανίζουν μέρα με τη μέρα, μεταδίδει το Associated Press.
Ο ιδρώτας μαζεύτηκε στα μέτωπα του προσωπικού ενός κέντρου θεραπείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην πρωτεύουσα του Πορτ-ο-Πρενς, όπου φτάνουν περίπου 100 ασθενείς κάθε μέρα και τουλάχιστον 20 έχουν πεθάνει. Οι οικογένειες συνέχισαν να μπαίνουν βιαστικά αυτή την εβδομάδα με αγαπημένα πρόσωπα, μερικές φορές σέρνοντας τα κουρασμένα σώματά τους στην κατάμεστη υπαίθρια κλινική όπου η μυρωδιά των απορριμμάτων γέμιζε τον αέρα.
Δεκάδες ασθενείς κάθονταν σε λευκούς κουβάδες ή ξάπλωναν σε φορεία καθώς οι οροί έτρεχαν σε σακούλες με υγρά επανυδάτωσης που έλαμπαν στον ήλιο. Μέχρι στιγμής αυτόν τον μήνα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν περιθάλψει περίπου 1.800 ασθενείς στα τέσσερα κέντρα τους στο Πορτ-ο-Πρενς.
Σε ολόκληρη την Αϊτή, πολλοί ασθενείς πεθαίνουν επειδή λένε ότι δεν μπορούν να φτάσουν έγκαιρα σε ένα νοσοκομείο, σύμφωνα με τους υγειονομικούς αξιωματούχους. Η έξαρση της βίας των συμμοριών έχει καταστήσει μη ασφαλές για τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις κοινότητές τους και η έλλειψη καυσίμων έχει κλείσει τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα βενζινάδικα και άλλες βασικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών ύδρευσης.
Η Ένφαντ κάθισε δίπλα στο σώμα του γιου της καθώς θυμήθηκε πώς ο Τζολίβα της είπε ότι ένιωθε άρρωστος νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Είχε ήδη προειδοποιήσει τον ίδιο και τους άλλους δύο γιους της να μην κάνουν μπάνιο ή να πλύνουν ρούχα στα μολυσμένα από λύματα νερά που περνούσαν από μια κοντινή χαράδρα στη γειτονιά τους – τη μοναδική πηγή νερού για εκατοντάδες στην περιοχή.
Η Ένφαντ επέμενε να αγοράσουν οι γιοι της νερό για να πλύνουν τα ρούχα και να προσθέσουν χλώριο αν επρόκειτο να το πιουν. Καθώς ο Τζολίβα αρρώστησε, η Ένφαντ προσπάθησε να τον φροντίσει μόνη της.
«Του είπα: “Αγάπη μου, πρέπει να πιεις το τσάι”», θυμάται. «Είπε ξανά, “Νιώθω αδύναμος.” Είπε επίσης, “Δεν μπορώ να σταθώ όρθιος”».
Η χολέρα είναι ένα βακτήριο που αρρωσταίνει τους ανθρώπους που καταπίνουν μολυσμένο φαγητό ή νερό και μπορεί να προκαλέσει σοβαρό εμετό και διάρροια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Η πρώτη μεγάλη επαφή με τη χολέρα στην Αϊτή συνέβη πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, όταν οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ εισήγαγαν τα βακτήρια στο μεγαλύτερο ποτάμι της χώρας μέσω της απορροής λυμάτων στη βάση τους. Σχεδόν 10.000 άνθρωποι πέθαναν και χιλιάδες άλλοι αρρώστησαν.
Τα κρούσματα τελικά μειώθηκαν στο σημείο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναμενόταν να κηρύξει την Αϊτή απαλλαγμένη από τη χολέρα φέτος.
Αλλά στις 2 Οκτωβρίου, αξιωματούχοι της Αϊτής ανακοίνωσαν ότι η χολέρα επέστρεψε.
Τουλάχιστον 40 θάνατοι και 1.700 ύποπτα κρούσματα έχουν αναφερθεί, αλλά οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος, ειδικά σε πολυσύχναστες και ανθυγιεινές παραγκουπόλεις και κυβερνητικά καταφύγια όπου ζουν χιλιάδες Αϊτινοί.
Την κατάσταση επιδεινώνει η έλλειψη καυσίμων και νερού που άρχισε να μειώνεται τον περασμένο μήνα, όταν μια από τις πιο ισχυρές συμμορίες της Αϊτής περικύκλωσε ένα βασικό τερματικό σταθμό καυσίμων και ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού Αριέλ Ανρί. Πρατήρια καυσίμων και επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών ύδρευσης, έχουν κλείσει, αναγκάζοντας έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων να βασίζονται σε μη επεξεργασμένο νερό.
Η Σέλα Ζουν, μια 21χρονη πωλήτρια χοτ-ντογκ, της οποίας ο 2χρονος γιος έχει χολέρα, είπε ότι αγοράζει μικρά σακουλάκια με νερό για την οικογένειά της, αλλά δεν ξέρει αν αντιμετωπίζεται. Τον μετέφερε στο νοσοκομείο όπου παραμένει με ενδοφλέβια υγρά.
«Ό,τι του δίνω να φάει, απλώς το πετάει», είπε.
Η Ζουν ήταν ανάμεσα σε δεκάδες μητέρες που αναζητούσαν θεραπεία για τα παιδιά τους ένα πρόσφατο πρωί.
Η Λοριόλ Σαντάλ, 43 ετών, διηγήθηκε μια παρόμοια ιστορία. Ο 15χρονος γιος της έκανε εμετό μόλις τελείωνε το φαγητό, με αποτέλεσμα να τον μεταφέρει στο κέντρο θεραπείας.
Ενώ βρισκόταν στο κέντρο, ο γιος της, Αλεξάντρο Φρανσουά, της είπε ότι ένιωθε ζέστη.
«Μου είπε… “Μαμά, μπορείς να με πάρεις έξω να με πλύνεις ή να ρίξεις νερό πάνω από το κεφάλι μου;”» είπε.
Το έκανε, αλλά ξαφνικά, σωριάστηκε στην αγκαλιά της. Το προσωπικό έτρεξε να βοηθήσει.
Τα παιδιά κάτω των 14 ετών αποτελούν τα μισά κρούσματα χολέρας στην Αϊτή, σύμφωνα με τη UNICEF, με αξιωματούχους να προειδοποιούν ότι τα αυξανόμενα κρούσματα σοβαρού υποσιτισμού καθιστούν τα παιδιά πιο ευάλωτα σε ασθένειες.
Η φτώχεια της Αϊτής έχει επίσης επιδεινώσει την κατάσταση.
«Όταν δεν μπορείτε να πάρετε ασφαλές πόσιμο νερό από βρύση στο σπίτι σας, όταν δεν έχετε σαπούνι ή δισκία καθαρισμού νερού και δεν έχετε πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, μπορεί να μην επιβιώσετε από τη χολέρα ή άλλες ασθένειες που μεταδίδονται με νερό», είπε ο Μπρούνο Μες, εκπρόσωπος της UNICEF της Αϊτής.
Η Πέρπετι Ζουστ, μια 62χρονη γιαγιά, είπε ότι ένα από τα τρία εγγόνια της αρρώστησε αυτή την εβδομάδα καθώς ανησυχούσε για το πώς η κατάστασή τους θα μπορούσε να την οδήγησε στην ασθένειά της.
«Περάσαμε πολλές μέρες χωρίς φαγητό, δεν μπορώ να πω ψέματα», είπε. «Κανείς στο σπίτι μου δεν έχει δουλειά».
Η Ζουστ, η οποία ζει με τον σύζυγό της, τα πέντε παιδιά και τα τρία εγγόνια της, είπε ότι εργαζόταν ως καθαρίστρια σπιτιού έως ότου οι ιδιοκτήτες του σπιτιού έφυγαν από την Αϊτή.
Η αυξανόμενη ζήτηση για βοήθεια πιέζει τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και άλλους καθώς αγωνίζονται να φροντίσουν ασθενείς με περιορισμένα καύσιμα.
«Είναι ένας εφιάλτης για τον πληθυσμό, αλλά και για εμάς», δήλωσε ο Ζαν-Μαρκ Μπικέ, συντονιστής έργου με τον οργανισμό. «Έχουμε άλλες δύο εβδομάδες καυσίμων».
Η ζωή έχει παραλύσει για πολλούς Αϊτινούς, συμπεριλαμβανομένης της Ένφαντ, καθώς θρηνούσε το θάνατο του γιου της. Θέλει να τον θάψει στη νότια παράκτια γενέτειρά της, Les Cayes, αλλά δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά τις 55.000 γκουρδ (430 δολάρια) που θα κόστιζε η μεταφορά της σορού του.
Έπειτα, η Ένφαντ σώπασε και κοίταξε μακριά καθώς συνέχισε να κάθεται δίπλα στο σώμα του γιου της — πολύ συγκλονισμένη, είπε, για να σηκωθεί.
