Κατά τη συνάντησή του με τους συμμετέχοντες στο Φόρουμ του Βαλντάι, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε ένα σύντομο διάλογο με τον συντονιστή της εκδήλωσης Φιοντόρ Λουκιάνοφ, που είναι και ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας. Τον παραθέτουμε αυτούσιο λόγω της σημασίας του θέματος.

-Λουκιάνοφ: Δύο χρόνια πριν είχατε μιλήσει με πολύ επαινετικούς όρους για τον Πρόεδρο Ερντογάν, λέγοντας ότι είναι ένας αληθινός άντρας που δεν κουνάει την ουρά του. Πολλά πράγματα έχουν συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια. Εξακολουθείτε να έχετε την ίδια γνώμη;  

-Πούτιν: Ναι είναι ένας δυνατός, δυνατός ηγέτης που κυρίως, ίσως και αποκλειστικά καθοδηγείται από τα συμφέροντα της Τουρκίας, του τουρκικού λαού και τα συμφέροντα της τουρκικής οικονομίας. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό εξηγεί τη θέση του στα ενεργειακά θέματα, ας πούμε για παράδειγμα στην κατασκευή του τουρκικού αγωγού (Turkish Stream).

Προτείναμε τώρα να φτιάξουμε ένα κόμβο αερίου στην Τουρκία για τους καταναλωτές στην Ευρώπη. H τουρκική πλευρά συμφώνησε – επίσης κυρίως βασιζόμενη στα δικά της συμφέροντα. Υπάρχουν πολλά συμφέροντα στον τουριστικό τομέα, στον κατασκευαστικό τομέα και στη γεωργία. Έχουμε πολλά τεμνόμενα αμοιβαία συμφέροντα.

Ο πρόεδρος Ερντογάν δεν είναι κάποιος που επιτρέπει σε οποιονδήποτε να του καθίσει στο σβέρκο και δεν επιτρέπει να καθοδηγείται από συμφέροντα τρίτων χωρών. Αλλά βεβαίως προστατεύει – και στο διάλογο μαζί μας – πρώτα από όλα τα δικά του συμφέροντα. Με την έννοια αυτή η Τουρκία και ο πρόεδρος Ερντογάν ειδικά δεν είναι εύκολοι εταίροι: πολλές αποφάσεις λαμβάνονται μετά από παρατεταμένες και δύσκολες διαπραγματεύσεις. Αλλά και οι δύο πλευρές έχουν επιθυμία να φτάσουν σε συμφωνία και, κατά κανόνα, καταλήγουμε σε συμφωνία. Με αυτή την έννοια ο Ερντογάν είναι ασφαλώς ένας σταθερός και αξιόπιστος εταίρος. Αυτό είναι πιθανώς το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του: είναι ένας αξιόπιστος εταίρος.

-Λουκιάνοφ: Μήπως προσπαθεί να καθίσει στο σβέρκο του Άσαντ ή στο δικό σας;

-Πούτιν: Ξέρετε, είπα ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν είναι ένας εύκολος εταίρος, υπερασπίζεται πάντα τα συμφέροντά του – όχι τα προσωπικά του συμφέροντα της χώρας του, αλλά δεν είναι σωστό να πούμε ότι προσπαθεί να καθίσει στο σβέρκο.

Αγωνίζεται απλώς για τη λύση που είναι, κατά τη γνώμη της κυβέρνησής του, των συμβούλων του, η βέλτιστη. Εμείς αγωνιζόμαστε να εξασφαλίσουμε ότι οι αποφάσεις που παίρνονται είναι οι βέλτιστες για μας. Κατά κανόνα, επαναλαμβάνω, βρίσκουμε τέτοιες λύσεις ακόμα και σε πολύ ευαίσθητα θέματα: στη Συρία για παράδειγμα, σε ζητήματα ασφάλειας και οικονομίας περιλαμβανομένων των υποδομών. Έως τώρα καταφέραμε να το κάνουμε.

Το επαναλαμβάνω ακόμα μια φορά γιατί είναι εξαιρετικά σημαντικό: ακολουθήσαμε ένα δύσκολο δρόμο, ήταν δύσκολο να φτάσουμε σε συμφωνία, αλλά φτάσαμε σε κάποιες συμφωνίες και είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να φτάσουμε και στο μέλλον. Σε αυτές τις σχέσεις αυτό είναι το πιο σημαντικό, η αξιοπιστία και η σταθερότητα».

Όπως διαπιστώνει κανείς και από τον παραπάνω διάλογο η Τουρκία έχει καταφέρει να θεωρείται απαραίτητη ως εταίρος και από τη Ρωσία και από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία! Ορισμένοι Τούρκοι δημοσιογράφοι αμφισβητούν εξάλλου την αυθεντικότητα του «ευρασιατικού προσανατολισμού» του κ. Ερντογάν, πιστεύουν ότι το παιχνίδι του παίζεται σε βαθύτερη συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο πόλεμος άλλωστε στο Καραμπάχ (όπου η Τουρκία έδρασε σε συμμαχία με το Ισραήλ κατά των Αρμενίων) επέτρεψε το άνοιγμα ενός διαδρόμου μέσω του Ναχιτσεβάν που συνδέει την Τουρκία απευθείας με το Αζερμπαϊτζάν και πιο πέρα την Κεντρική Ασία, χωρίς να ελέγχεται από την Αρμενία. Ο διάδρομος αυτός ήταν κεντρική επιδίωξη της μεγάλης αμερικανικής στρατηγικής που επιδιώκει, μετά το 1991, να σπάσει τους δεσμούς των περιφερειακών σοβιετικών δημοκρατιών με τη Μόσχα και να αναπτύξει κάθε είδους φυγόκεντρες τάσεις στην επικράτεια της πρώην ΕΣΣΔ.  

Θυμάμαι προσωπικά τον απεσταλμένο των πετρελαιάδων του Τέξας Λέσλι Γκελμπ να ζητάει με σκαιό τρόπο («θα το κάνετε με το καλό, ή θα το κάνετε με το ζόρι»), σε ένα συνέδριο στην Μόσχα πριν από 20 χρόνια, από τους Αρμένιους να δεχτούν ανταλλαγές εδαφών για να γίνει και ο αγωγός Μπακού Τσεϊχάν. Τότε βέβαια είχαν προκαλέσει τις αντιδράσεις των παριστάμενων Γερμανών διπλωματών. Υπήρχε όμως τότε ακόμα η Γερμανία και αναγνώριζε την προτεραιότητα της Ρωσίας στην πρώην ΕΣΣΔ.

 Ανεξαρτήτως του πόση αυθεντικότητα έχουν τα ανοίγματα της Άγκυρας προς τη Μόσχα, το «διπλό παιχνίδι» που παίζει αντανακλά καλύτερα τους πραγματικούς συσχετισμούς διεθνώς μεταξύ της «συλλογικής Δύσης» και της αναδυόμενης μεγάλης πλειοψηφίας της ανθρωπότητας και επιτρέπει στην Τουρκία να αντλεί τεράστια διπλωματικά και οικονομικά οφέλη.

Το αντίθετο ακριβώς από αυτό που συμβαίνει με μια κατ’ όνομα υπάρχουσα Ελλάδα, οι διάφορες ελίτ της οποίας έχουν καταντήσει πειθήνιοι εκτελεστές των επιθυμιών των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, του Ισραήλ κυρίως, της Γερμανίας και της Ε.Ε. δευτερευόντως, με αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε. ‘Ένα από τα πιο εντυπωσιακά και πιο πρόσφατα είναι η αναθέρμανση των στρατιωτικών σχέσεων Ισραήλ και Τουρκίας. Αλήθεια τι λένε, γιατί σιωπούν οι φωστήρες που μας πιπιλάνε το μυαλό εδώ και τόσα χρόνια για την αξία της «κατά φαντασίαν συμμαχίας» μας με το εβραϊκό κράτος; Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε τη φράση του Αλέξανδρου Κοτζιά που συμπυκνώνει την εξωτερική πτυχή του ελληνικού δράματος: Δεν υπάρχει πιο σίγουρος θάνατος για ένα έθνος από το να παραδώσει την πολιτική του στους συμμάχους του.