Καθώς οι συνομιλίες του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στην Αίγυπτο συνεχίζονται, οι διαπραγματευτές εργάζονται σκληρά για να συντάξουν συμφωνίες για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που θα υποβάλουν στους υπουργούς την επόμενη εβδομάδα.
Η συνάντηση δύο εβδομάδων στο Σαρμ ελ Σέιχ ξεκίνησε με έντονες εκκλήσεις από τους παγκόσμιους ηγέτες για μεγαλύτερες προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για να βοηθηθούν τα φτωχά έθνη να αντιμετωπίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι επιστήμονες λένε ότι η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα πρέπει να μειωθεί στο μισό έως το 2030 για να εκπληρωθούν οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Το σύμφωνο του 2015 έθεσε ως στόχο τον ιδανικό περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, αλλά άφησε τις χώρες να αποφασίσουν πώς θέλουν να το κάνουν.
Καθώς οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή έχουν ήδη γίνει αισθητές σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρες, υπήρξε επίσης μια ώθηση από τους ακτιβιστές και τις αναπτυσσόμενες χώρες για να συγκεντρώσουν οι πλούσιοι ρυπαίνοντες περισσότερα χρήματα, που θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να στραφούν προς την καθαρή ενέργεια και να προσαρμοστούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ενώ πληθαίνουν οι εκκλήσεις για αποζημιώσεις για τις απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα.
Ακολουθεί μια ματιά στα κύρια θέματα που βρίσκονται στο τραπέζι στις συνομιλίες της COP27 και πώς θα μπορούσαν να αντικατοπτρίζονται σε μια τελική συμφωνία.
Περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη
Οι οικοδεσπότες των συνομιλιών του περασμένου έτους στη Γλασκώβη δήλωσαν ότι κατάφεραν να κρατήσουν τον στόχο των 1,5 βαθμών Κελσίου «ζωντανό», μεταξύ άλλων κάνοντας τις χώρες να εγκρίνουν τον στόχο στο έγγραφο αποτελεσμάτων. Ωστόσο, ο επικεφαλής του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, έχει προειδοποιήσει ότι ο στόχος είναι η υποστήριξη της ζωής «και τα μηχανήματα κροταλίζουν». Ακτιβιστές έχουν εκφράσει απογοήτευση που η ατζέντα φέτος δεν αναφέρει ρητά το όριο μετά την ώθηση από ορισμένες μεγάλες χώρες εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η προεδρεύουσα των συνομιλιών, η Αίγυπτος, μπορεί ακόμη να συγκαλέσει συζητήσεις για την ένταξή του ορίου στην τελική συμφωνία.
Περικοπή εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου
Οι διαπραγματευτές προσπαθούν να συντάξουν ένα πρόγραμμα εργασίας που θα αποτυπώνει τα διάφορα μέτρα που έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν οι χώρες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μεταξύ άλλων για συγκεκριμένους τομείς όπως η ενέργεια και οι μεταφορές.
Πολλές από αυτές τις δεσμεύσεις δεν αποτελούν επίσημα μέρος της διαδικασίας του ΟΗΕ, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν εύκολα να εξεταστούν στην ετήσια σύνοδο. Μεγάλα τμήματα ενός προτεινόμενου σχεδίου συμφωνίας που κυκλοφόρησε σήμερα ήταν ακόμη ανεπίλυτα. Ορισμένες χώρες θέλουν το σχέδιο να ισχύει μόνο για ένα έτος, ενώ άλλες λένε ότι απαιτείται μακροπρόθεσμος οδικός χάρτης.
Αποφυγή ορυκτών καυσίμων
Η περσινή συνάντηση σχεδόν κατέρρευσε λόγω της απαίτησης να αναφέρεται ρητά στην τελική συμφωνία ότι ο άνθρακας θα πρέπει να καταργηθεί σταδιακά. Στο τέλος, οι χώρες συμφώνησαν σε πολλά νομικά «παραθυράκια», με ορισμένους ακτιβιστές να εκφράζουν ανησυχίες ότι οι διαπραγματευτές από χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από ορυκτά καύσιμα για τις ενεργειακές τους ανάγκες ή ως έσοδα ενδέχεται να προσπαθήσουν να ανακαλέσουν προηγούμενες δεσμεύσεις.
Χρηματοδοτήσεις για τα φτωχά κράτη
Οι πλούσιες χώρες δεν έχουν εκπληρώσει την υπόσχεσή τους να κινητοποιήσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2020 για χρηματοδότηση για το κλίμα για τα φτωχά έθνη. Αυτό έχει ανοίξει ένα ρήγμα δυσπιστίας που οι διαπραγματευτές ελπίζουν να κλείσουν με νέες δεσμεύσεις. Αλλά οι ανάγκες αυξάνονται και πρέπει να τεθεί ένας νέος, υψηλότερος στόχος από το 2025 και μετά.
Κλιματικές αποζημιώσεις
Το θέμα των κλιματικών αποζημιώσεων θεωρούνταν κάποτε ταμπού, λόγω των ανησυχιών από τις πλούσιες χώρες ότι μπορεί να κληθούν να καταβάλουν τεράστια ποσά. Όμως, η έντονη πίεση από τις αναπτυσσόμενες χώρες ώθησε φέτος το θέμα των «απωλειών και ζημιών» στην επίσημη ατζέντα στις συνομιλίες για πρώτη φορά. Το αν θα υπάρξει συμφωνία για την προώθηση περαιτέρω τεχνικών εργασιών ή η δημιουργία ενός πραγματικού ταμείου μένει να φανεί.
Περισσότεροι χρηματοδότες
Ένας τρόπος συγκέντρωσης πρόσθετων μετρητών και επίλυσης του ακανθώδους ζητήματος των πληρωμών για τους ρυπαίνοντες θα ήταν να συμβάλλουν οι χώρες που γνώρισαν οικονομική άνθηση τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
Το επίκεντρο είναι κυρίως η Κίνα, ο μεγαλύτερος παραγωγός ρύπων στον κόσμο, αλλά θα μπορούσε να ζητηθεί και από άλλους να ανοίξουν τα πορτοφόλια τους. Η διεύρυνση της βάσης των χρηματοδοτών δεν είναι επίσημα στην ημερήσια διάταξη, αλλά οι ανεπτυγμένες χώρες θέλουν διαβεβαιώσεις σχετικά με το ζήτημα στα τελικά κείμενα.
Παρακράτηση χρηματοδοτήσεων
Χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία θέλουν όλες οι χρηματοοικονομικές ροές να ευθυγραμμίζονται με τους μακροπρόθεσμους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού. Άλλα έθνη αντιτίθενται σε έναν τέτοιο κανόνα, φοβούμενα ότι μπορεί να παρακρατηθούν χρήματα εάν δεν εκπληρώσουν τους αυστηρούς στόχους. Ωστόσο, το θέμα μπορεί να λάβει ευρύτερη υποστήριξη την επόμενη εβδομάδα, εάν βοηθήσει να ξεκλειδωθούν άλλοι τομείς των διαπραγματεύσεων.
Παράπλευρες συμφωνίες
Στην περσινή συνάντηση υπογράφηκαν μια σειρά συμφωνιών που δεν ήταν επίσημα μέρος των συνομιλιών. Ορισμένες έχουν επίσης αποκαλυφθεί στην Αίγυπτο, αν και οι ελπίδες για μια σειρά ανακοινώσεων για τις λεγόμενες Συνεργασίες Δίκαιης Μετάβασης – όπου οι αναπτυγμένες χώρες βοηθούν τα φτωχότερα έθνη να απογαλακτιστούν από τα ορυκτά καύσιμα – δεν είναι πιθανό να αποδώσουν καρπούς παρά μόνο μετά την COP27.
