Την ώρα που στη Ρώμη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας «απομόνωνε» για άλλη μία φορά την Τουρκία και διασφάλιζε την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της χώρας μας στα νησιά του Αιγαίου, η επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης νεοφασίστρια Τζόρτζια Μελόνι συζητούσε στο περιθώριο της G20 στο Μπαλί με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στον ελληνικό Τύπο, η προβολή αυτής της συνάντησης περιορίσθηκε μόνο στο προφανές σκέλος της ανταλλαγής απόψεων για το Ουκρανικό και το μεταναστευτικό. Όμως, το κύριο μενού της συνάντησης Μελόνι-Ερντογάν περιελάμβανε ιδιαίτερα το πως οι δύο χώρες θα επιταχύνουν την ανάπτυξη του αντιπυραυλικού συστήματος άμυνας Samp-T, που χρησιμοποιούν η Ιταλία και η Γαλλία, με την αποφασιστική τεχνολογική συμβολή της Τουρκίας. Μάλιστα για το ίδιο θέμα ο Ερντογάν είχε εγκάρδια συνομιλία και με τον ίδιον τον Εμανουέλ Μακρόν, στο πλαίσιο της ιδιαίτερα δραστήριας σε επίπεδο σχέσεων παρουσίας του στη G20.
Το πρόγραμμα, που μάλιστα ήταν το κεντρικό θέμα της κατ’ ιδίαν συνάντησης των δύο ηγετών, αποτελεί τμήμα σε μία συμφωνία που υπεγράφη το 2018 ανάμεσα στις τουρκικές εταιρείες αμυντικών συστημάτων Aselsan και Roketsan με την Eurosam (που συντίθεται από τις Mbda Italia, Mbda France και Thales). Δηλ. στη συμφωνία τούτη για την ανάπτυξη του εν λόγω προηγμένου συστήματος συμμετέχουν δύο ακραιφνώς και δεδηλωμένα «φιλικές» και «σύμμαχες» χώρες της Ελλάδας -η Ιταλία και η Γαλλία- ιδίως δε η τελευταία που ομνύει υπέρ της στήριξης της χώρας μας σε πιθανή διένεξη με την Τουρκία.
Η έμμεση σύρραξη Ρωσίας-ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μετά την εισβολή, έχει προσδώσει νέα ώθηση στο εν λόγω στρατιωτικό έργο. Γιατί το Samp-T, ονομασία που προέρχεται από τα ακρώνυμα στα γαλλικά του Sol-air Moyenne Portèe Terrestre (Μεσαίου Βεληνεκούς Εδάφους-Αέρος-Έδαφος), αποτελεί τη γαλλο-ιταλική επιλογή για τη συμβολή που έχει ζητήσει το ΝΑΤΟ από τα μέλη του προς την Ουκρανία, όσον αφορά την παράδοση προηγμένου υλικού για την άμυνα της χώρας από τους ρωσικούς τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς.
Η Γαλλία και Ιταλία έχουν αναπτύξει ήδη το σύστημα και πλέον προσβλέπουν στη συμβολή από την εξαιρετικά προηγμένη τουρκική αμυντική βιομηχανία να συμβάλει στην ποιοτική αναβάθμιση των συσκευών που φέρει. Κυρίως, ενσωματώνοντας πυραύλους και ραντάρ τελευταίας γενιάς και τεχνολογίας που ήδη χρησιμοποιούνται στο επιτυχημένο μοντέλο drone TB2 Bayraktar, το οποίο η Άγκυρα εξάγει σε 24 χώρες.
Το Samp-T, εντάσσεται ήδη στα αναπτυξιακά σχέδια του ιταλικού και του γαλλικού στρατού και η κατασκευή του είναι μία από τις πτυχές της συμφωνίας του Κυρηναλίου για τη συνεργασία των δύο χωρών. Η συνέχιση της συνεργασίας αυτής μετά την άνοδο στην εξουσία της Μελόνι απασχολεί τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και μάλιστα εν μέρει επέβαλε μάλιστα την πρόσφατη επίσκεψή του στη Ρώμη. Το σύστημα είναι το προϊόν του ιταλο-γαλλικού αναπτυξιακού προγράμματος FSAF (Family of Surface Air Systems). Στόχος του δε, είναι να καλυφθεί το κενό σε περιπτώσεις αεροπορικών επιθέσεων, βαλλιστικών πυραύλων μικρής εμβέλειας, με ρουκέτες που εκτοξεύονται από μικρές αποστάσεις, οι οποίες απαιτούν γρήγορους χρόνους αντίδρασης γιατί εκτοξεύονται από κινητές μονάδες και αεροσκάφη.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του τρέχοντος συστήματος είναι η μεγάλη κινητικότητα, η ευελιξία και η ταχύτητα ανάπτυξης, η δυνατότητα διαχείρισης και αναφοράς απειλών μέσα σε ένα τόξο κάλυψης 360 μοιρών, χάρη σε μια σειρά από ραντάρ μεγάλης εμβέλειας.
Οι ιταλικές ένοπλες δυνάμεις επί του παρόντος διαθέτουν 5 συστοιχίες πυραύλων Samp-T, που έχουν αναπτυχθεί στο IV σύνταγμα αντιαεροπορικού πυροβολικού στη Μάντοβα και έχουν τεθεί σε λειτουργία από το 2013. Στην παρούσα μορφή του, το σύστημα αποτελείται από μια σειρά από ενσωματωμένες ενότητες, που ελέγχονται από ένα κεντρικό τμήμα, που είναι υπεύθυνο για τον τακτικό και εσωτερικό έλεγχο του συστήματος στο σύνολό του.
Βασικό ρόλο στον εντοπισμό και συντονισμό του συστήματος παίζει το ραντάρ Arabel 90, που η Γαλλία και η Ιταλία ευελπιστούν πως με την τουρκική συνεργασία θα βελτιωθεί και θα αναβαθμισθεί. Το ραντάρ αυτό έχει νευραλγική θέση γιατί η αποστολή του είναι ο εντοπισμός, η παρακολούθηση και το «κλείδωμα» των στόχων. Επίσης, απαραίτητο είναι να αναβαθμισθεί η τροφοδοσία και το εφεδρικό σύστημα, που θα αποτρέπουν την όποια δυσλειτουργία ή αποτυχία του κεντρικού συστήματος. Η συμμετοχή της τουρκικής Aselsan θα αφορά και τον ενεργειακό εφοδιασμό, που συμβάλλει στη χρονική παράταση της επιχειρησιακής λειτουργίας του συστήματος.
Όσον αφορά τη Roketsan, η τουρκική αυτή εταιρεία θα αναλάβει να προμηθεύσει πυραύλους τελευταίας γενιάς, οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τις συστοιχίες των 8 πυραύλων Aster30 που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος. Η πρόβλεψη είναι να τοποθετηθούν πύραυλοι καθέτου εκτόξευσης με ενεργή καθοδήγηση από τερματικό καθοδηγητή. Θα πρόκειται, δηλαδή για πυραύλους ικανούς να παρακολουθούν τον στόχο. Η τελική μονάδα που συμμετέχει στο σύστημα είναι εκείνη που ασχολείται με τη φόρτωση των βλημάτων στον εκτοξευτή πυραύλων. Η διαφαινόμενη τούτη συμφωνία έχει χαιρετισθεί από τον ιταλικό Τύπο ως ένα βήμα για το «ξεπάγωμα» των σχέσεων με την Τουρκία, ενόψει των κοινών συμφερόντων που τρέφουν οι δύο χώρες στη Λιβύη. Ακόμη πιο θριαμβολογικά ήταν φυσικά τα δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο.
Το σύστημα έχει τεθεί σε επιφυλακή για ενεργό λειτουργία για πρώτη φορά τη διετία 2015/2016, όταν μία από τις μονάδες που χειρίζονται το σύστημα κλήθηκε να σταθμεύσει κοντά στη Ρώμη, με αποστολή να αποτρέψει τυχόν απειλές κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων για το Έκτακτο Ιωβηλαίο. Από το 2016 έως το τέλος του 2019, μια δεύτερη μονάδα αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της αποστολής «Ενεργός Φράχτης» του ΝΑΤΟ στην τουρκική βάση Καχραμανμάρας, στη νότια Τουρκία, για να αποτραπεί πιθανή πυραυλική επίθεση από τον συριακό στρατό και για την άμυνα στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Άλλο ένα πρόγραμμα του ΝΑΤΟ στο οποίο έχει αναπτυχθεί το Samp-T είναι το Active Layered Theatre Ballistic Missil Defense (ALTBMD), που θεωρείται υψίστης σημασίας για την άμυνα περιοχών υψηλού στρατηγικού ενδιαφέροντος. Πέρυσι, μια συστοιχία Samp-T τέθηκε σε λειτουργία στο Κουβέιτ, στο πλαίσιο της επιχείρησης Inherent Resolve για να εγγυηθεί την προστασία και την ασφάλεια από επιθέσεις από ενδιάμεσα ύψη ενάντια στις ιταλικές μονάδες και τα στρατεύματα των άλλων χωρών-μελών του Συνασπισμού που συμμετέχουν στην αποστολή.
Για μία φορά ακόμη διαπιστώνεται μία μεγάλη απόσταση αναφορικά με τις ρηματικές υποσχέσεις και τις έμπρακτες συνεργασίες, που αναλαμβάνουν με την Τουρκία οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ. Συνεργασίες που βοηθούν στην περαιτέρω ανάπτυξη και αυτονομία της τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας. Είναι χαρακτηριστικό, όπως αποδεικνύει η περίπτωση του Samp-T, πως η Τουρκία αρχίζει βαθμηδόν να παράσχει καίριας σημασίας τεχνολογία αιχμής σε ευρωπαϊκά συστήματα άμυνας, που δεν είναι καθόλου απίθανο αργότερα να προστεθούν στο ελληνικό οπλοστάσιο. Αφ’ ενός, η συνειδητή επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων να υποβαθμίσουν κάθε ελληνική έρευνα, παραγωγή και πρόοδο στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας και να εξαρτήσουν εξ ολοκλήρου τις ένοπλες δυνάμεις από ξένο εξοπλισμό, αφ’ ετέρου η συμφέρουσα συνεργασία των ξένων εταιρειών με την Τουρκία (που και τεχνολογία αιχμής διαθέτει και φθηνό και καταρτισμένο εργατικό δυναμικό προσφέρει), φέρνει τον ελληνικό εξοπλισμό κοντύτερα στην εξάρτησή της από την Τουρκία. Η Ελλάδα έχει επιλέξει γαλλικές φρεγάτες, η Ιταλία έχει προτείνει να ναυπηγήσει κι εκείνη δικές της κορβέτες, τη στιγμή που το Παρίσι και η Ρώμη προσεγγίζουν τον Ερντογάν για συνεργασία στην τεχνολογική αναβάθμιση του εξοπλισμού, που όχι απλώς διαθέτουν, αλλά και που δυνητικά μπορεί να πωλήσουν και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
