Είναι σαφές σε όλους μας ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μια κατάσταση γενικευμένης προσφυγής στον πόλεμο, θα έλεγα ότι ο πόλεμος, με τη μία ή την άλλη μορφή, τείνει να γίνει η νέα σταθερά του συστήματος του παγκόσμιου καπιταλισμού, αυτού που παραμένει το κυρίαρχο και ηγεμονεύον διεθνώς.
- Έχουμε τον πόλεμο των ιθυνουσών τάξεων της Δύσης, υπό την ηγεσία των μεγάλων σχηματισμών του παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου κατά των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων στην ίδια τη Δύση, που εκφράζεται ιδιαίτερα με την κατεδάφιση του ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας.
- Έχουμε τον διαρκή και ποικιλόμορφο πόλεμο των δυτικών αρχουσών τάξεων εναντίον της Ανατολής και του Νότου της ανθρωπότητας
- Έχουμε ακόμα τον πόλεμο της Αμερικής κατά των Ευρωπαίων «συμμάχων» της που καταβάλλουν το κόστος του πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας και ολοκληρώνουν τον μετασχηματισμό της Ευρώπης σε αμερικανική αποικία.
- Έχουμε τον πόλεμο κατά της Δημοκρατίας επ’ ονόματί της και εντός των χωρών και διεθνώς. Οι πολίτες έχουν όλο και λιγότερες δυνατότητες να επηρεάσουν τις αποφάσεις που τους αφορούν, το ίδιο και η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών του πλανήτη.
- Έχουμε τον πόλεμο κατά του μυαλού και της ψυχής των ανθρώπων, μέσω της ισχύος των συμβατικών και κοινωνικών δικτύων και της δυνατότητας μιας φούχτας μεγάλων οικονομικών συμφερόντων να τα ελέγξουν και να χειραγωγήσουν δι’ αυτών τη συνείδηση και τη συμπεριφορά ολόκληρων κοινωνιών και των ελίτ τους, δηλαδή έχουμε έναν πόλεμο κατά του ανθρώπινου πολιτισμού. Πολύπλευρη επίθεση δέχεται και το ανθρώπινο σώμα και είναι ενδιαφέρον ότι ένα πρόσωπο πολύ καλά πληροφορημένο, προερχόμενο από την ίδια την καρδιά του δυτικού κατεστημένου και επικεφαλής της επιτροπής για τον COVIDτου περιοδικού Lancet, oΚαθηγητής στο Κολούμπια Τζέφρι Σακς, υποστήριξε ότι πιθανότατα ο κορονοϊός έχει κατασκευασθεί σε αμερικανικό εργαστήριο βιολογικών όπλων.
- Και έχουμε βέβαια και τον πόλεμο κατά της Φύσης, δηλαδή του θεμελίου χωρίς το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη ζωή όπως την γνωρίζουμε.
Κρίση και Πόλεμος
Η βασική αιτία αυτών των διαρκών, όλο και κλιμακούμενων πολέμων είναι η κρίση του δυτικού καπιταλισμού που παράγει πόλεμο για να την αντιμετωπίσει, όπως συνέβη ήδη στα κλασικά παραδείγματα του Α’ και τον Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Παράγει επίσης και Φασισμό και βλέπουμε ήδη την επανεμφάνισή του στην Ουκρανία, με την ταξιαρχία Αζόφ και άλλες οργανώσεις της ουκρανικής άκρας δεξιάς, αλλά τον βλέπουμε και στην άνοδο της άκρας δεξιάς στην Ευρώπη και την Αμερική.
Ένα δίδαγμα από την κρίση του μεσοπολέμου είναι ότι μια τέτοια κρίση που βαθαίνει – και θα δούμε τι θα γίνει αυτό τον χειμώνα στην Ευρώπη – προκαλεί είτε κινήσεις προς κοινωνική και αντιολιγαρχική κατεύθυνση, που θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε ριζοσπαστικές αριστερές (αν δεν κινδυνεύαμε να παρεξηγηθούμε λόγω της σύγχυσης που έχει προκαλέσει η πολιτική των δυνάμεων που διεκδικούν τον τίτλο και την ιστορία της αριστεράς), είτε κινήσεις προς την άκρα δεξιά και τον φασισμό.
Η ανάγκη ενός εναλλακτικού οράματος και οι Αδέσμευτοι
Για να αντιμετωπιστεί μια τέτοια κρίση χρειάζεται να αντιπαραθέσουμε ένα νέο όραμα για την ανθρωπότητα και να αγωνιστούμε για να πραγματοποιηθεί. Και εδώ θα μπορούσε να είναι ανεκτίμητη η συνεισφορά του Κινήματος των Μη Αδεσμεύτων.
Σήμερα οι Αδέσμευτοι είναι πολύ ισχυρότεροι από την εποχή που δημιουργήθηκε αυτό το κίνημα. Η παρούσα κρίση είναι και μια μεγάλη ευκαιρία να ισχυροποιηθούν παίζοντας και ρόλο παγκόσμιας πρωτοπορίας στον αγώνα για την υπεράσπιση του Νότου, αλλά και για τη σωτηρία όλης της ανθρωπότητας.
Αν και ισχυρότεροι όμως από την εποχή εκείνη, οι Αδέσμευτοι δεν διαθέτουν σήμερα τις βαθιά οραματικές και ριζοσπαστικές ιδέες του Νεχρού, του Σοκάρνο, του Τίτο ή του Νάσερ. Πρέπει να τολμήσουν και αυτό το βήμα, να αναπτύξουν ένα τέτοιο ριζοσπαστικό όραμα για τον κόσμο, αν θέλουν να παίξουν τον ρόλο που περιγράψαμε προηγουμένως.
Η κρίση στην Ουκρανία
Μιλώντας για τον πόλεμο και την ειρήνη σήμερα, το μυαλό όλων μας πάει ασφαλώς στον πόλεμο στην Ουκρανία και στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει το ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας. Οι πόλεμοι αυτοί έχουν φέρει την ανθρωπότητα πιο κοντά από ποτέ άλλοτε στην ιστορία της κοντά σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα και σε μια κλιματική καταστροφή. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των άλλων απειλών για το φυσικό περιβάλλον του ανθρώπου προϋποθέτει εξάλλου διεθνή συνεργασία, είναι αδύνατη χωρίς αυτή. Ήδη, για να αντιμετωπίσουν τα αποτελέσματα των κυρώσεων που επέβαλαν στη Ρωσία, τα ευρωπαϊκά κράτη παίρνουν μέτρα στροφής στο αμερικανικό LNG και σε άλλα ορυκτά καύσιμα επιταχύνοντας την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον η παράταση του πολέμου των κυρώσεων κατά της Ρωσίας επιταχύνει την εκδήλωση μιας πολύ μεγάλης, παγκόσμιας κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.
Δεν θα επαναλάβω εδώ όλα όσα συζητήσαμε στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας για την αναβίωση του Πνεύματος του Μπαντούγκ των Αδεσμεύτων και της Πρωτοβουλίας των Δελφών για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας καταλήγοντας σε μια διεθνή έκκληση που υποστηρίχθηκε από πολλούς διανοουμένους διεθνώς.
Ασφαλώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αν τη δούμε χωρίς αναφορά στο τι προηγήθηκε και χωρίς αναφορά στο διεθνές περιβάλλον είναι μια επιθετική ενέργεια. Αν όμως λάβουμε υπόψιν μας το ιστορικό της σύγκρουσης για την Ουκρανία και το διεθνές περιβάλλον είναι μάλλον μια αμυντική κίνηση.
Θυμίζω μόνο τις υποσχέσεις που δόθηκαν στη Μόσχα το 1990 σε αντάλλαγμα της συμφωνίας της στη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και στη γερμανική ενοποίηση («να μην επεκταθεί το ΝΑΤΟ ούτε μια ίντσα»). Θυμίζω τον εντελώς αυθαίρετο χαρακτήρα των ρωσο-ουκρανικών συνόρων που προέκυψαν το 1991 από την αμφίβολης νομιμότητας και νομιμοποίησης πράξης των προέδρων της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας. Η διάλυση αυτή αναγνώρισε μεν στην πράξη το δικαίωμα των Ουκρανών στην αυτοδιάθεση, όχι όμως και το αντίστοιχο δικαίωμα των Ρώσων της Ουκρανίας.
Θυμίζω επίσης την αργή αλλά σταθερή μετάβαση των ΗΠΑ, στο διάστημα 30 χρόνων, από το δόγμα της πυρηνικής αποτροπής μέσω της αρχής της αμοιβαία εξασφαλισμένης καταστροφής (MAD) στην επιδίωξη ενός αιφνιδιαστικού πρώτου πυρηνικού πλήγματος. Δεν το λένε μεν καθαρά, αλλά τι άλλο μπορεί να εξυπηρετεί η αποκήρυξη του συνόλου σχεδόν των αμερικανοσοβιετικών και αμερικανορωσικών συνθηκών ελέγχου των εξοπλισμών και τα σχέδια εγκατάστασης νέων πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη, με μερικά λεπτά μόνο πτήσης των πυραύλων έως τη Μόσχα, άρα κατάλληλων για αιφνιδιαστικό πρώτο πλήγμα; Θυμίζω επίσης τους πολέμους που εξαπέλυσαν οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους, παραβιάζοντας μαζικά το διεθνές δίκαιο που τώρα επικαλούνται, εναντίον μιας σειράς χωρών που υπήρξαν σύμμαχοι ή στενοί εταίροι της ΕΣΣΔ και κατόπιν της Ρωσίας, όπως π.χ. της Γιουγκοσλαβίας και του Ιράκ. Θυμίζω το οργανωμένο από τους Αμερικανούς πραξικόπημα στο Κίεβο και τα μέτρα που πήραν αμέσως οι πραξικοπηματίες εναντίον όλων των εθνικών μειονοτήτων της Ουκρανίας. Θα μπορούσα να συνεχίσω αλλά δεν έχει νόημα. Όποιος θέλει μπορεί να τα πληροφορηθεί.
Μας λένε τώρα ότι πρέπει να συμπαρασταθούμε στον ουκρανικό λαό. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνουμε είναι να τον βοηθήσουμε να σταματήσει έναν πόλεμο που ξεκίνησε και συνεχίζει να γίνεται με μοναδικό σκοπό όχι βέβαια την προκοπή των Ουκρανών, αλλά την εμπέδωση της κυριαρχίας των αρχουσών τάξεων της συλλογικής Δύσης στον πλανήτη. Αυτό το «όνειρο» πληρώνουν τώρα με το αίμα τους και την καταστροφή της χώρας τους οι Ουκρανοί.
Η κατάσταση στο Ουκρανικό και σε όλα τα άλλα «μέτωπα» του κόσμου μας επιδεινώνεται όλο και πιο γρήγορα. Αν το συνειδητοποιούμε αυτό πρέπει να δράσουμε, δεν αρκεί να συζητάμε τα προβλήματα. Το να καταλαβαίνει κάτι σε βάθος σημαίνει και να δρας στην κατεύθυνση που υπαγορεύει η γνώση και η ηθική σου. Αυτό που εμείς, οι συμμετέχοντες σε αυτό το συνέδριο πρέπει να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε με όλους τους τρόπους στη συνεργασία και στον συντονισμό της δράσης όλων των δυνάμεων και προσωπικοτήτων σε όλο τον κόσμο που τάσσονται κατά του πολέμου του ΝΑΤΟ, απαιτώντας την άμεση και ταυτόχρονη εκεχειρία, έναρξη διαπραγματεύσεων, άρση των κυρώσεων, διακοπή του εξοπλισμού της Ουκρανίας, ακύρωση οποιασδήποτε περαιτέρω διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και οποιαδήποτε εγκατάστασης νέων αμερικανικών πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη.
__________________________
(*) Το κείμενο αυτό είναι η εισήγηση του συγγραφέα στο συνέδριο με θέμα «Μπαντούγκ, Βελιγράδι, Αβάνα» για τα 66 χρόνια από την Αφροασιατική Διάσκεψη του Μπαντούγκ, την 60ή επέτειο της Διάσκεψης των Αδεσμεύτων στο Βελιγράδι και την 55η επέτειο της Τριηπειρωτικής Διάσκεψης της Αβάνας. Το συνέδριο οργάνωσε στην Ινδονησία η Πρωτοβουλία για την αναβίωση του πνεύματος του Μπαντούγκ (https://bandungspirit.org/).
