Αρκετοί κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι εκνευρισμένοι με την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και τώρα κατηγορούν τους Αμερικανούς ότι έχουν επωφεληθεί από τον πόλεμο, ενώ οι χώρες της Ε.Ε. υποφέρουν, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα του POLITICO.
Επιπλέον, ο νόμος του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act -IRA), εντείνει ακόμα περισσότερο τις ανησυχίες της Ε.Ε. για την επίταση της αποβιομηχάνισής της.
«Το γεγονός είναι ότι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που κερδίζει περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ, επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα», είπε ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος στο POLITICO.
Τα εκρηκτικά σχόλια —που υποστηρίζονται δημόσια και ιδιωτικά από αξιωματούχους, διπλωμάτες και υπουργούς αλλού— ακολουθούν την αυξανόμενη οργή στην Ευρώπη για τις αμερικανικές επιδοτήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
«Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις επιδοτήσεις των ΗΠΑ και τις υψηλές τιμές ενέργειας κινδυνεύει να στρέψει την κοινή γνώμη τόσο ενάντια στην πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία όσο και στην ευρωατλαντική συμμαχία. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ».
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, κάλεσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει στις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Οι Αμερικανοί – οι φίλοι μας – παίρνουν αποφάσεις που έχουν οικονομικό αντίκτυπο σε εμάς», είπε σε συνέντευξή του στο POLITICO.
Το μεγαλύτερο σημείο έντασης τις τελευταίες εβδομάδες ήταν οι πράσινες επιδοτήσεις και οι φόροι του Μπάιντεν που οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι άδικα απομακρύνουν το εμπόριο από την Ε.Ε. και απειλούν να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Παρά τις επίσημα διατυπωμένες αντιρρήσεις από την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια υποχώρησης.
Ταυτόχρονα, η αναστάτωση που προκλήθηκε από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία οδηγεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται και μια καταστροφική συμπίεση του ενεργειακού εφοδιασμού να απειλεί με διακοπές ρεύματος και με κατανάλωση ρεύματος με δελτίο τον ερχόμενο χειμώνα.
Καθώς προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, οι χώρες της Ε.Ε. στρέφονται στο φυσικό αέριο των ΗΠΑ – αλλά η τιμή, στην οποία το πληρώνουν οι Ευρωπαίοι, είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από το κόστος των ίδιων καυσίμων στην Αμερική. Επιπλέον, πολύ πιθανή θεωρείται και η αύξηση των παραγγελιών στρατιωτικού υλικού αμερικανικής κατασκευής, καθώς τα αποθέματα των ευρωπαϊκών στρατών λιγοστεύουν. λόγω των επάλληλων αποστολών όπλων στην Ουκρανία.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, είπε ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου των ΗΠΑ δεν είναι «φιλικές» και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας κάλεσε την Ουάσιγκτον να επιδείξει περισσότερη «αλληλεγγύη» και να βοηθήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους.
Υπουργοί και διπλωμάτες από άλλες χώρες της Ε.Ε. εξέφρασαν απογοήτευση για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση του Μπάιντεν αγνοεί τον αντίκτυπο των εσωτερικών οικονομικών πολιτικών της στους Ευρωπαίους συμμάχους της.
Όταν οι ηγέτες της Ε.Ε. επικοινώνησαν με τον Μπάιντεν για τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου των ΗΠΑ. κατά τη συνάντηση της G20 στο Μπαλί την περασμένη εβδομάδα, ο Αμερικανός πρόεδρος έδειξε απλώς να αγνοεί το θέμα, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματούχο που αναφέρθηκε παραπάνω. Άλλοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμερικανική άγνοια σχετικά με τις συνέπειες για την Ευρώπη ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα.
«Οι Ευρωπαίοι είναι εμφανώς απογοητευμένοι για την έλλειψη προηγούμενης ενημέρωσης και διαβούλευσης», δήλωσε ο Ντέιβιντ Κλέιμαν από το think tank «Bruegel».
Αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναγνωρίζουν τους κινδύνους που θα έχει η ολοένα και πιο δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα για τη δυτική συμμαχία. Η διάρρηξη των σχέσεων ΗΠΑ και Ε.Ε. είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσε ο Πούτιν, συμφώνησαν διπλωμάτες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ.
Η εντεινόμενη δυσαρέσκεια σχετικά με τον νόμο του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) — ένα τεράστιο πακέτο για τους φόρους, το κλίμα και την υγειονομική περίθαλψη — έχει θέσει ξανά στην πολιτική ατζέντα τους φόβους για έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Οι υπουργοί εμπορίου της Ε.Ε. αναμένεται να συζητήσουν την απάντησή τους σήμερα, καθώς αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδια για επείγουσα δέσμη επιδοτήσεων για να σώσουν ευρωπαϊκές βιομηχανίες από την κατάρρευση.
«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ ανησυχητικός», δήλωσε η Ολλανδή υπουργός Εμπορίου Λίσε Σραϊνεμάχερ. «Ο πιθανός αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ μεγάλος».
«Οι ΗΠΑ ακολουθούν μια εσωτερική ατζέντα, η οποία είναι δυστυχώς προστατευτική και κάνει διακρίσεις σε βάρος των συμμάχων των ΗΠΑ», δήλωσε ο Τονίνο Πίκουλα, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διατλαντικές σχέσεις.
Ένας Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι ο καθορισμός της τιμής του φυσικού αερίου για τους ευρωπαίους αγοραστές αντανακλά τις αποφάσεις της αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε πολιτικής ή δράσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ. «Οι αμερικανικές εταιρείες υπήρξαν διαφανείς και αξιόπιστοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη», είπε ο αξιωματούχος. Η εξαγωγική ικανότητα των ΗΠΑ περιορίστηκε από ένα ατύχημα, που συνέβη τον Ιούνιο και ανάγκασε μια βασική εγκατάσταση να κλείσει.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, η διαφορά μεταξύ των τιμών εξαγωγής και εισαγωγής δεν εισπράττεται από τους εξαγωγείς LNG των ΗΠΑ, αλλά από τις εταιρείες που μεταπωλούν το φυσικό αέριο εντός της Ε.Ε. Ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη κάτοχος μακροπρόθεσμων συμβολαίων αμερικανικού φυσικού αερίου είναι η γαλλική TotalEnergies.
Δεν πρόκειται για ένα νέο επιχείρημα από την αμερικανική πλευρά, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τους Ευρωπαίους. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας πωλούν το αέριό τους πολλαπλασιάζοντας την τιμή του με το τέσσερα όταν διασχίζει τον Ατλαντικό», δήλωσε χθες ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, Τιερί Μπρετόν, στη γαλλική τηλεόραση. «Φυσικά οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοί μας… αλλά όταν κάτι πάει στραβά, είναι απαραίτητο να το λένε και μεταξύ των συμμάχων».
Η φθηνότερη ενέργεια έχει γίνει γρήγορα ένα τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις αμερικανικές εταιρείες. Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ ή ακόμη και να μεταφέρουν υπάρχουσες εγκαταστάσεις τους από την Ευρώπη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Μόλις αυτή την εβδομάδα, η πολυεθνική Solvay ανακοίνωσε ότι επιλέγει τις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης για νέες επενδύσεις, στην τελευταία από μια σειρά παρόμοιων ανακοινώσεων από βασικούς βιομηχανικούς κολοσσούς της ΕΕ.
Μόλις η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα βιομηχανικών επιδοτήσεων ύψους 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη των πράσινων βιομηχανιών βάσει του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, οι Βρυξέλλες εισήλαθαν σε κατάσταση πλήρους πανικού.
«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού έχει αλλάξει τα πάντα», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Είναι ακόμα σύμμαχός μας η Ουάσιγκτον ή όχι;»
Για τον Μπάιντεν, η νομοθεσία είναι ένα ιστορικό επίτευγμα για το κλίμα. «Αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος», είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος. «Ο IRA θα μεγαλώσει την πίτα για τις επενδύσεις καθαρής ενέργειας, δεν θα τη χωρίσει».
Αλλά η Ε.Ε. έχει άλλη άποψη. Ένας αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας είπε ότι η διάγνωση είναι σαφής: Πρόκειται για «επιδοτήσεις που εισάγουν διακρίσεις που θα στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό». Αυτή την εβδομάδα, ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μπρούνο Λεμέρ, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν την Κίνα στο μονοπάτι του οικονομικού απομονωτισμού, προτρέποντας τις Βρυξέλλες να υιοθετήσουν κι εκείνες μια τέτοια ανάγνωση των αμερικανικών κινήσεων. «Η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι η τελευταία των Μοϊκανών», είπε.
Η Ε.Ε. προετοιμάζει τις απαντήσεις της, όπως, για παράδειγμα, μια μεγάλη ώθηση επιδοτήσεων, ώστε να αποτραπεί το «σκούπισμα» της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τους Αμερικανούς ανταγωνιστές. «Βιώνουμε μια υφέρπουσα κρίση εμπιστοσύνης σε εμπορικά θέματα σε αυτή τη σχέση», δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής Ρέιναρτ Μπιυτικόφερ.
«Κάποια στιγμή πρέπει να διεκδικήσεις για τον εαυτό σου», είπε η Γαλλίδα ευρωβουλευτής, Μαρί-Πιερ Βεντρέν. «Είμαστε σε έναν κόσμο αγώνων εξουσίας. Όταν παλεύετε με τα χέρια, αν δεν είστε μυώδης, εάν δεν είστε προετοιμασμένοι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, χάνετε».
Στα παρασκήνια, υπάρχει επίσης αυξανόμενος εκνευρισμός για τα χρήματα που ρέουν στον αμερικανικό αμυντικό τομέα.
Οι ΗΠΑ ήταν μακράν ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, παρέχοντας περισσότερα από 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και εξοπλισμό από την έναρξη του πολέμου. Η Ε.Ε. έχει προσφέρει μέχρι στιγμής περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον Μπορέλ.
Σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο από μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η υποκατάσταση ορισμένων εξελιγμένων όπλων μπορεί να πάρει «χρόνια» λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού και στην παραγωγή τσιπ. Αυτό τροφοδότησε φόβους πως η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από τον πόλεμο.
Το Πεντάγωνο αναπτύσσει ήδη έναν οδικό χάρτη για να επιταχύνει τις πωλήσεις όπλων, καθώς αυξάνεται η πίεση από τους συμμάχους να ανταποκριθούν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις για όπλα και εξοπλισμό.
Ένας άλλος διπλωμάτης της Ε.Ε. υποστήριξε ότι «τα χρήματα που βγάζουν από τα όπλα» θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Αμερικανούς να καταλάβουν ότι το να βγάζουν και «όλα αυτά τα χρήματα από το φυσικό αέριο» μπορεί να είναι «λίγο υπερβολικό».
Ο διπλωμάτης υποστήριξε ότι μια έκπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσε να μας βοηθήσει να «διατηρούμε ενιαίες τις δημόσιες απόψεις μας» και να διαπραγματευόμαστε με τρίτες χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου. «Δεν είναι καλό, όσον αφορά την εικόνα σου, να δίνεις την εντύπωση ότι ο καλύτερος σύμμαχός σου αποκομίζει πραγματικά τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σου», είπε ο διπλωμάτης.
