Με δύο μονάρχες και τρεις πρωθυπουργούς, το 2022 ήταν μια ταραχώδης χρονιά για το Ηνωμένο Βασίλειο. Ήταν επίσης μια χρονιά ζοφερή. Ο πληθωρισμός έχει αγγίξει το 11% καθώς οι μισθοί μειώνονται και το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πτώση που είχε ποτέ, στην ποιότητα του βιοτικού επιπέδου. Τίποτα δεν φαίνεται να λειτουργεί πια. Τα τρένα δεν κυκλοφορούν, οι κλινικές είναι γεμάτες, τα ασθενοφόρα δεν μπορούν να φτάσουν έγκαιρα στους ασθενείς και οι καθυστερήσεις για υπηρεσίες όπως η έκδοση διαβατηρίων αυξάνονται. Η χρονιά έκλεισε με τις απεργίες των σιδηροδρομικών και ταχυδρομικών εργαζομένων, των εξεταστών οδήγησης και του προσωπικού συνοριακού ελέγχου, των οδηγών λεωφορείων, των δικηγόρων και των δασκάλων και, για πρώτη φορά, των νοσοκόμων. Αυτή η αναταραχή είναι ένα σύμπτωμα της κρίσης ταυτότητας του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η χώρα αναζητά διέξοδο από το χάος, στο οποίο βρίσκεται.
Κρίση διακυβέρνησης και η απώλεια της βασίλισσας
Το 2022, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον αναλώθηκε τελικά από τα ψέματα και την απερισκεψία του. Ο κόσμος βαρέθηκε τις δικαιολογίες για τα πάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ, όταν όλοι οι άλλοι ήταν σε λοκντάουν λόγω του Covid. Όταν ο Τζόνσον ψευδώς δήλωσε ότι δεν ήξερε για τις κατηγορίες σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον του Κρις Πίντσερ πριν τον διορίσει σε μια ευαίσθητη κυβερνητική θέση τον περασμένο Φεβρουάριο, το παιχνίδι είχε τελειώσει. Συνολικά 57 υπουργοί παραιτήθηκαν σε μια μέρα και το Συντηρητικό κόμμα τον απέλυσε τον Ιούλιο. Το Ηνωμένο Βασίλειο, διάσημο για το χιούμορ του, δεν ήθελε πια να το κυβερνά ένας κλόουν.
Μετά τον Τζόνσον, το Συντηρητικό κόμμα έχρισε τη Λιζ Τρας ως πρωθυπουργό, τον Σεπτέμβριο. Για την Τρας και τους υποστηρικτές της, σκοπός του Brexit ήταν να καταστήσει το Ηνωμένο Βασίλειο μια χώρα με χαμηλούς φόρους και ευνοϊκές ρυθμίσεις, πιο κοντά στις ΗΠΑ παρά στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το σχέδιο της Τρας για μεγάλες φορολογικές περικοπές για τους πλούσιους είχε θερμή υποδοχή από τα δεξιά μέσα ενημέρωσης, αλλά όχι από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου κατέρρευσε. Το Συντηρητικό Κόμμα αποδέσμευσε από τα καθήκοντά της και την Τρας. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου βρισκόταν σε χάος… ξανά!
Η Τρας επέζησε 49 ημέρες ως πρωθυπουργός. Μπορεί να ήταν λιγότερο, αν δεν μεσολαβούσαν οι 10 ημέρες πένθους μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ τον Σεπτέμβριο. Εκατομμύρια πολιτών έκαναν ουρές για ώρες για να αποτίσουν τα σέβη τους στη βασίλισσα. Η υπέροχα χορογραφημένη κηδεία της και η ομαλή μετάβαση στον Βασιλιά Κάρολο Γ’ θύμισε στους ανθρώπους ένα οργανωμένο και αξιόπιστο Ηνωμένο Βασίλειο, δυνατό και σεβαστό. Αλλά θύμισε επίσης ένα αποικιακό παρελθόν και μια αυτοκρατορία που, για πολλούς, δεν ήταν ευτυχισμένη και ένδοξη. Τον Μάιο του 2022, κατά τη διάρκεια μιας καταστροφικής βασιλικής περιοδείας στην Καραϊβική, ο πρίγκιπας Ουίλιαμ και η πριγκίπισσα Κέιτ αντιμετώπισαν διαμαρτυρίες για αποζημιώσεις για κέρδη που προήλθαν από τη δουλεία. Η σύγκρουση απόψεων για το παρελθόν του Ηνωμένου Βασιλείου έγινε ισχυρότερη το 2022.
Η καθαρή μετανάστευση στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2022 ήταν περίπου 504.000 – ίση με τον πληθυσμό του Λιντς, της όγδοης μεγαλύτερης πόλης του Ηνωμένου Βασιλείου – προκαλώντας εκκλήσεις για μείωση της μετανάστευσης. Ένα πρόβλημα που έπρεπε να λύσει το Brexit. Αντίθετα, η εκλογή του Ρίσι Σουνάκ ως του πρώτου Ινδού πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, τον Οκτώβριο, έκανε πολλούς περήφανους για τον πολυφυλετικό χαρακτήρα της βρετανικής κοινωνίας. Η καταγωγή του Σουνάκ δεν είχε σημασία. Είχε σημασία τι θα έκανε.
Για τον Σουνάκ, τα προβλήματα του Ηνωμένου Βασιλείου οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις καθυστερήσεις που προκαλούνται από την πανδημία και τις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, προτείνει τη συνέχιση των πολιτικών των διαδοχικών συντηρητικών κυβερνήσεων από το 2010, δηλαδή τη μείωση του δημόσιου χρέους μέσω πολιτικών λιτότητας που περιορίζουν τις δημόσιες δαπάνες, την τόνωση της οικονομίας μέσω χαμηλότερων φόρων και τη μείωση της μετανάστευσης. Αλλά ο Σουνάκ δεν προσφέρει τίποτα καινούργιο και μπορεί να έχει εκτιμήσει λανθασμένα τη διάθεση του κόσμου. Η ευρεία δυσαρέσκεια στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ξεκίνησε το 2022. Έχει συσσωρευτεί την τελευταία δεκαετία καθώς οι πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε πτώση του βιοτικού επιπέδου και αύξηση της ανισότητας.
Για τη λιτότητα, η Σκωτία κατηγορεί την Αγγλία, υποστηρίζοντας ότι καθώς οι Συντηρητικοί βουλευτές από την Αγγλία κυριαρχούν στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, η λιτότητα είναι μια αγγλική πολιτική που επιβάλλεται και στη Σκωτία. Αυτό οδήγησε στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της το 2014. Η Σκωτία εντέλει ψήφισε υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πολλοί εξακολουθούν να θέλουν ανεξαρτησία.
Η Αγγλία δεν κατηγορεί τη λιτότητα. Η Αγγλία κατηγορεί την Ε.Ε., υποστηρίζοντας ότι οι κανόνες από τις Βρυξέλλες ήταν τροχοπέδη για το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ανησυχίες για τη μετανάστευση στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Ε.Ε. αύξησαν την υποστήριξη για το Brexit. Το 2016 το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε να αποχωρήσει από την Ε.Ε.. Η ψήφος των Άγγλων ήταν καθοριστική, αλλά μια μελέτη έδειξε ότι εκείνοι στην Αγγλία που είχαν υποφέρει περισσότερο από τη λιτότητα ήταν κι εκείνοι που ψήφισαν υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε.. Οι απεργίες που ξέσπασαν το 2022 ήρθαν ως το αποκορύφωμα πολυετών προβλημάτων.
Το δίλημμα του Brexit
Το 2022, οι περισσότεροι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο συνειδητοποίησαν ότι το Brexit ήταν ένα λάθος. Οι επιχειρήσεις, το εμπόριο και οι επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ύφεση. Οι εκτιμήσεις είναι ότι το Brexit κοστίζει στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου 40 δισ. λίρες (45 δισ. ευρώ) ετησίως, σε φορολογικά έσοδα.
Το Brexit συνεχίζει να απειλεί την ύπαρξη του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Σκωτία θέλει κι άλλο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας, δυσαρεστημένη που εκδιώχθηκε από την Ε.Ε. παρά τη θέλησή της. Το Brexit έχει επίσης αυξήσει την αβεβαιότητα σχετικά με τη θέση της Βόρειας Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Με τη συμφωνία για το Brexit, η Βόρεια Ιρλανδία παρέμεινε ουσιαστικά στην ενιαία αγορά της Ε.Ε.. Αυτό έφερε τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας πιο κοντά, ικανοποιώντας όσους θέλουν να επανενώσουν τη Βόρεια Ιρλανδία με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και εξοργίζοντας όσους θέλουν να τη διατηρήσουν ως κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό το πρόβλημα είχε προκαλέσει ένταση μεταξύ της Ε.Ε. και του Ηνωμένο Βασιλείου καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022. Η μόνη επιτυχία είναι ότι, μέχρι στιγμής, οι δύο πλευρές έχουν αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο. Το να γνωρίζεις ότι το Brexit είναι λάθος είναι ένα πράγμα, το να το παραδέχεσαι είναι κάτι άλλο. Η κυβέρνηση των Συντηρητικών αρνείται ότι το Brexit ήταν λάθος, αλλά δεν μπορεί να υποδείξει κάτι θετικό που έχει προσφέρει. Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα φοβάται ότι θα χάσει την υποστήριξη εάν προτείνει μια στενότερη σχέση με τις Βρυξέλλες. Το 2022, το Ηνωμένο Βασίλειο παρέμεινε παράλυτο σχετικά με το τι να κάνει για τη ζημιά που προκάλεσε το Brexit.
Νίκες που δεν μοιράζονται
Οι αθλητικές επιτυχίες το 2022 δεν κατάφεραν να αντισταθμίσουν την κατήφεια. Η γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου της Αγγλίας που κέρδισε το Euro 2022 και η ομάδα κρίκετ ανδρών της Αγγλίας που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο, ήταν νίκες για την Αγγλία, όχι όμως για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Αγγλία και η Ουαλία εκπροσώπησαν το Ηνωμένο Βασίλειο στο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου του Κατάρ, αλλά ως άλλη μια μεταφορά για τη διχόνοια στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου, οι δύο ομάδες αναμετρήθηκαν μεταξύ τους. Στη Μάχη της Βρετανίας, η Αγγλία κέρδισε την Ουαλία, η οποία βγήκε από τη φάση των ομίλων. Το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο ανακουφίστηκε όταν η Αγγλία διατήρησε τη μακρά παράδοση ήττας στους προημιτελικούς αφού έχασε ένα πέναλτι, αυτή τη φορά από τη Γαλλία.
Το 2022 αποκάλυψε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι ένα ενωμένο, αλλά ένα πολύ διχασμένο βασίλειο. Έδειξε ένα έθνος με μια πολυπολιτισμική κοινωνία που είναι αρκετά ισχυρό και ανοιχτό για να γίνει πρωθυπουργός ένας γιος μεταναστών, αλλά φοβισμένο και ανασφαλές με τους μετανάστες. Αποκάλυψε μια χώρα βασισμένη στο εμπόριο που αρνείται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της εγκατάλειψης της πιο εξελιγμένης και επιτυχημένης ζώνης ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο, την οποία βοήθησε στη δημιουργία της – την Ενιαία Αγορά της Ε.Ε.. Εξέθεσε το Ηνωμένο Βασίλειο ως μια πολύ πλούσια χώρα (μετρά σήμερα 177 δισεκατομμυριούχους, από 29 το 2010) με πολλούς φτωχούς ανθρώπους (14,5 εκατομμύρια άνθρωποι – το 22% του πληθυσμού – ζουν στη φτώχεια). Έδειξε μια χώρα ελπίδας και δόξας, το μέλλον της οποίας αιχμαλωτίζεται από το παρελθόν της. Έδειξε μια νησιωτική φυλή με κρίση ταυτότητας, που αγωνίζεται να ορίσει τον εαυτό της και τη θέση της στον κόσμο. Καλή χρονιά!
