Μία «ακτινογραφία» των σύνθετων και ενίοτε «δύσκολων» σχέσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία επιχειρεί η τελευταία έκθεση ειδικών του αμερικανικού κογκρέσου που φέρει ημερομηνία, 9 Ιανουαρίου 2023.
Μεταξύ άλλων στη 72σέλιδη έκθεση καταγράφονται γεγονότα, ερωτηματικά και ζητήματα όπως:
- Οι πολυετείς διαφορές Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο με έτος κλιμάκωσης το 2022 στο φόντο της εντεινόμενης «στρατηγικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα».
- Τις στενότερες σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία και την ανάδειξη του ρόλου «μεσολαβητή» της Άγκυρας στον πόλεμο της Ουκρανίας.
- Τον περιορισμό των συναντήσεων του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Τούρκο ομόλογό του στο περιθώριο πολυμερών διασκέψεων τουλάχιστον ως τις εκλογές του 2023.
- Αποτελεί «ζήτημα» για τις ΗΠΑ ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία επιχειρεί την εξισορρόπηση των σχέσεών της με τη Δύση και άλλες διεθνείς δυνάμεις.
- Επισημαίνεται η προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει «μεγαλύτερη ανεξαρτησία δράσης ως «περιφερειακή δύναμη».
- Δίχως «σημαντικό πλούτο φυσικών πόρων», η στρατιωτική δύναμη και η οικονομική ευημερία της Τουρκίας φαίνεται να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενες από αυτές τις παραδοσιακές σχέσεις με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Τα συνεχιζόμενα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας αποτυπώνουν τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει εάν θέσει σε κίνδυνο αυτούς τους δεσμούς.
- Οι εντάσεις μεταξύ της Τουρκίας και άλλων μελών του ΝΑΤΟ έχουν τροφοδοτήσει εσωτερικές συζητήσεις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ σχετικά με τη συνέχιση της χρήσης των τουρκικών βάσεων.
- Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος το 2011 έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας.
- Αναφορά γίνεται και σε θέματα που αφορούν τη στάση της Τουρκίας στη Σχολή της Χάλκης και τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Επισημαίνονται οι αντιδράσεις μελών του κογκρέσου μπροστά στη συνεχιζόμενη αντίσταση της Τουρκίας για επαναλειτουργία της ιερατικής σχολής της Χάλκης που παραμένει κλειστή από το 1971 και η προπέρσινη δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με αφορμή την 50η επέτειο από την αναστολή λειτουργίας της.
