Οι πρώτες μέρες του χρόνου επί κυβερνήσεως της ακροδεξιάς πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι μπαίνει δυσοίωνη για τα περισσότερα νοικοκυριά και τις ευάλωτες τάξεις στην Ιταλία. Παρά τις μεγαλόστομες υποσχέσεις της, που θυμίζουν φασιστική αναβίωση του ρωμαϊκού μεγαλείου, για επιστροφή υπό τα σκήπτρα της Ιταλίας ανάμεσα στους πρωταγωνιστές στον κόσμο κατά τους εορτασμούς της ημέρας για την ιταλική σημαία, η καθημερινή εικόνα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες είναι εντελώς διαφορετική.
Με τους λογαριασμούς στην ενέργεια να σημειώνουν περαιτέρω άνοδο 23% τον Δεκέμβριο, τη βενζίνη να σκαρφαλώνει στα 2,4 ευρώ το λίτρο, τις τιμές στα προϊόντα διατροφής με πρωταγωνιστές το ψωμί, τα φρούτα, το κρέας και τα μακαρόνια να παίρνουν την ανιούσα, την έλλειψη φαρμάκων να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή, οι Ιταλοί αντιλαμβάνονται πως η ακροδεξιά κυβέρνηση δεν έχει στην ατζέντα της τη στήριξη των νοικοκυριών, αλλά την προστασία των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου.
Αυτό άλλωστε καταδεικνύει ο πρώτος προϋπολογισμός της Μελόνι. Ο εμπροσθοβαρής χαρακτήρας του, όπως όλα δείχνουν, αποδεικνύεται ταυτόχρονα ιδιαίτερα ετεροβαρής. Δεκάδες επαγγελματικές κατηγορίες, ασθενή οικονομικά στρώματα, ευαίσθητοι και νευραλγικοί για την ευημερία τομείς (όπως η υγεία και η παιδεία) μαστιγώνονται βάναυσα από τα μέτρα και τις περικοπές, που πολλές φορές εφαρμόζονται χωρίς να υπάρχει πραγματική δημοσιονομική απόκλιση.
Η Μελόνι, βάζοντας σαν τον Ντούτσε τη στολή της, μεταβαίνει στο Ιράκ για οικονομικές συνομιλίες, για να χαιρετίσει τα εκεί ιταλικά στρατεύματα και μελλοντικά στην εμπόλεμη Ουκρανία, ενώ ουσιαστικά έχει κηρύξει πόλεμο μέσα στην ίδια της τη χώρα. Με τη βελτίωση, που καταργεί το Ελάχιστο Εγγυημένο Κοινωνικό Εισόδημα (Reddito di Cittadinanza), έχει ουσιαστικά εγκαθιδρύσει έναν «πόλεμο μεταξύ των φτωχών». Η δραστική μείωσή του και η συνάρτησή του με αυστηρούς όρους (ισχύς μόλις 7 μηνών για τους «απασχολήσιμους») ισοδυναμεί με κατάργησή του από τουλάχιστον 400.000 οικογένειες από τον Ιούλιο. Επιπλέον οι επιτακτικοί περιορισμοί, που αναγκάζουν τους δικαιούχους να αποδεχθούν οποιαδήποτε προσφορά εργασίας, ακόμη και αν αυτή δεν είναι «δίκαιη» ή ανάλογη των προσόντων τους, αυξάνουν τις ταξικές και εργασιακές αντιθέσεις, ευνοούν την περιστασιακή και κακοπληρωμένη εργασία, διευρύνουν την εργασιακή αβεβαιότητα και την αποκαρδίωση, ιδίως των νέων και των προσοντούχων, για μία βελτίωση της κατάστασής τους. Την ίδια ώρα η Ιταλία θρηνεί άλλο έναν θάνατο μαθητή σε εργοστάσιο, θύμα του επονείδιστου μέτρου της «μαθητείας», που ουσιαστικά έχει αποδειχθεί πως προμηθεύει απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία, με πρόσχημα τον «επαγγελματικό προσανατολισμό» και την «κατάρτιση στις ανάγκες της αγοράς».
Τη στιγμή που αποψιλώνονται τα νοσοκομεία στην Ιταλία από προσωπικό και υποδομές, η μόνη μέριμνα που η κυβέρνηση μοιάζει να έχει για τον τομέα της Υγείας είναι πόσα χρήματα ακόμη να περικόψει. Τα 2 δισεκ. ευρώ που ανήγγειλε για το Εθνικό Ταμείο Υγείας, εκ των οποίων το 1,4 δισεκ. θα διατεθεί για να καλυφθεί το αυξημένο ενεργειακό κόστος, στην ουσία μειώνουν την πρόβλεψη των δαπανών για τη δημόσια υγεία/ΑΕΠ στο 6,1% το 2023 έναντι 6,2% που προέβλεπε το αντίστοιχο, ισχνό, σχέδιο του Μάριο Ντράγκι. Οι Ενώσεις προειδοποιούν πως και φέτος τα νοσοκομεία θα συνεχίσουν να αδειάζουν από γιατρούς και θα γεμίζουν με ασθενείς, οι λίστες αναμονής θα μακραίνουν και όσοι μπορούν να διαθέσουν χρήματα θα αναγκαστούν να στραφούν στους ιδιώτες. Ουσιαστικά τα μόνα ψίχουλα που θα δοθούν αφορούν την πενιχρή αύξηση στις αμοιβές του προσωπικού στις Πρώτες Βοήθειες (μόλις 200 εκ. ευρώ) και τα ανεπαρκή 10 εκατ. ευρώ για το Ογκολογικό Σχέδιο.
Αλλά και οι διαφημιζόμενες παρεμβάσεις στο συνταξιοδοτικό αφήνουν τους πάντες δυσαρεστημένους. Απογοητευμένοι αισθάνονται τόσο οι άνθρωποι, που είναι ήδη συνταξιούχοι, όσο και αυτοί που εργάζονται ακόμη ήλπιζαν πως θα θεσπιστούν κανόνες για να διευκολυνθεί η συνταξιοδότησή τους. Οι πρώτοι γιατί πλήττονται από τη μείωση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των συντάξεών τους σε μία περίοδο υπερπληθωρισμού. Η περιώνυμη τροπολογία για την κάλυψη του 100% των ανατιμήσεων, μόλις φθάνει στο 80-85%, ενώ υπάρχουν περαιτέρω περικοπές για όσες θεωρούνται «ανώτερες» συντάξεις. Αλλά και το μέτρο του «103» για το συντάξιμο έτος (σύνολο χρόνου εργασίας και ηλικίας) με βάση τις συνθήκες εργασίας των τελευταίων δεκαετιών καλύπτει ένα πολύ μικρό ποσοστό. Ακόμη πιο απογοητευτικό είναι το διάταγμα, που παρατείνει στα 60 χρόνια με εκπτώσεις έτους ανά παιδί, το δικαίωμα των γυναικών με παιδιά να συνταξιοδοτούνται πρόωρα. Όπως τονίζουν τα συνδικάτα, οι γυναίκες έχουν ανάγκη από αυξήσεις για κάθε παιδί, όχι έκπτωση εισφορών για να αποκτήσουν πρόσβαση σε μία πρόωρη και συχνά μίζερη, ανεπαρκή σύνταξη.
Παράπονα έχει και ο (μικρομεσαίος) κατασκευαστικός κλάδος. Τη στιγμή που ο κλάδος των κατασκευών/επισκευών βρίσκεται στα πρόθυρα του συναγερμού, η κυβέρνηση αποφάσισε να μειώσει από το 110% στο 90% την επιδότηση για τις εργασίες στα σπίτια. Το προηγούμενο ποσοστό θα ισχύσει μόνον για τις κοινοπραξίες, των οποίων οι εργασίες είχαν εγκριθεί πριν από τις 18 Νοεμβρίου (ημερομηνία κατάθεσης του προϋπολογισμού) και θα παραταθεί έως και τις 31 Δεκεμβρίου. Φυσικά, χωρίς το μέτρο αυτό ο κλάδος κινδυνεύει άμεσα και χιλιάδες επιχειρήσεις με δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους θα κλείσουν. Επιπλέον, το μέτρο αυτό πλήττει τη λαϊκή κατοικία και τις μεσαίες τάξεις, που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα αυξημένα σήμερα έξοδα για επισκευές ή ανέγερση νέας κατοικίας.
Στο δε μέτωπο της εποχιακής ή επισφαλούς εργασίας, η κυβέρνηση Μελόνι δεν παρενέβη για να το μειώσει, αλλά απεναντίας να το αυξήσει, επεκτείνοντας το μέτρο του voucher εργασίας, στους τομείς του τουρισμού, του εμπορίου, των ντίσκο και των νυχτερινών κέντρων. Με το εν λόγω μέτρο, η ανασφάλιστη και εποχιακή εργασία διευρύνεται και αποκτά ταξικά και έμφυλα χαρακτηριστικά, ιδίως για τις γυναίκες. Τα δικαιώματα για τη μητρότητα, τις γονικές άδειες, τις αναρρωτικές και η κάλυψη για ατυχήματα, κινδυνεύουν άμεσα. Όσον αφορά τον γεωργικό τομέα, που υποτίθεται θα είναι μία από τις εμπροσθοφυλακές του «Made in Italy» που επιδιώκει να αποκαταστήσει η Μελόνι, η κυβέρνηση θέσπισε τα κουπόνια για τις «περιστασιακές γεωργικές εργασίες», που ναι μεν εξασφαλίζουν μία προστασία, αλλά είναι ανεπαρκή, γιατί η μέγιστη διάρκειά τους είναι 45 ημέρες τον χρόνο. Με δεδομένη την εκτεταμένη παρατυπία στον κλάδο, λίγοι είναι εκείνοι που θα δεχθούν να συνάψουν συμβόλαιο απασχόλησης για ένα τέτοιο χρονικό διάστημα. Την ίδια στιγμή λήγουν 31 εθνικές συλλογικές συμβάσεις, απειλώντας τις αυξήσεις μισθών, προοιωνίζουν απολύσεις και εργασιακή επισφάλεια, χωρίς η κυβέρνηση να ευαισθητοποιείται. Απεναντίας και παρά τις διακηρύξεις της για την εθνικοποίησή της, ετοιμάζεται να πουλήσει τον αερομεταφορέα ITA στη Lufthansa με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το πτητικό πρόγραμμα της ιταλικής εταιρείας και τις θέσεις εργασίας.
Σε ό,τι αφορά τα σχολεία, ο προϋπολογισμός της ακροδεξιάς «Αριστείας» είναι τραγικός. Προβλέπει μεγαλύτερη ενοποίηση, λιγότερη αυτονομία, «εξορθολογισμό» της διοίκησης των εκπαιδευτικών μονάδων και εν τέλει των ίδιων των δομών. Με άλλα λόγια η Μελόνι ετοιμάζει λιγότερες παροχές και υπηρεσίες για τους μαθητές. Μάλιστα, για την εφαρμογή των μέτρων τηςθα παρακάμπτονται οι αρμόδιες για τον σχολικό σχεδιασμό Περιφέρειες: εάν δεν μπορούν να μειώσουν μονάδες, θα το αποφασίζει και θα το διατάζει η ίδια η κυβέρνηση. Από την άλλη, 30 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για τρία χρόνια εκχωρούνται σε ιδιωτικά σχολεία ως «εισφορά» για να αντιμετωπίσουν την κρίση! Την ίδια στιγμή οι διευθυντές σχολείων διαμαρτύρονται καθώς οι αποδοχές τους δεν έχουν προσαρμοσθεί στα επίπεδα των άλλων δημοσίων υπαλλήλων. Στο μεταξύ για τα αναγνωρισμένα μη κρατικά πανεπιστήμια και τα ανώτερα ιδρύματα αυξάνεται από 20% σε 30% η επιβράβευση για την ποιότητα διδασκαλίας και έρευνας (όπως προβλέπεται και για τα κρατικά πανεπιστήμια). Εν ολίγοις, τα ιδιωτικά σχολεία ενισχύονται, την ώρα που η δημόσια παιδεία όχι μόνον κρηπιδώνεται, αλλά απεναντίας μεθοδεύονται περικοπές.
Από τους χαμένους του ετεροβαρούς για τον δημόσιο χώρο προϋπολογισμού δεν θα μπορούσαν φυσικά να λείψουν οι υπάλληλοι της Δημόσιας Διοίκησης. Για να αντισταθμιστεί η μη παράταση των συμβάσεων, προβλέπεται αύξηση μισθού 1,5%, που θα πρέπει να καλύψει την απώλεια μισθών λόγω πληθωρισμού -ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω είναι στο 10,3%. Την ίδια στιγμή δίνεται εφάπαξ αύξηση για τα μεγαλοστελέχη, που έτσι αυξάνουν περισσότερο τους παχυλούς μισθούς τους, ενώ για την πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων η αύξηση είναι γύρω στα 30 ευρώ μεικτά μηνιαίως. Οι εξοικονομήσεις στις δαπάνες για το 2023 για τον Δημόσιο τομέα, περίπου 3 δισεκ. ευρώ, χρησιμοποιήθηκαν αλλού και όχι για προσλήψεις. Συνεπώς, η δημόσια διοίκηση, με τέτοια έλλειψη προσωπικού, πόρων και οργάνωσης, κινδυνεύει να βρεθεί σε αδιέξοδο, την ώρα που δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για καινοτομία και ψηφιοποίηση.
Ακόμη και η σωφρονιστική αστυνομία, της οποίας τα στελέχη φυσικά ουδόλως τρέφουν αντιπολιτευτικά αισθήματα, διαμαρτύρεται για τον προϋπολογισμό της Μελόνι. Σε μια χώρα που η ποιότητα των φυλακών της δεν είναι η καλύτερη, προβλέπονται περικοπές 36 εκατ. ευρώ έως το 2025 στο υπουργείο Δικαιοσύνης, του οποίου πάνω από το 30% των κονδυλίων διατίθενται στις φυλακές. Μάλιστα πάνω από 1,5 εκατ. ευρώ θα είναι οι περικοπές για την δικαιοσύνη ανηλίκων παρά τον σάλο, που έχει προκληθεί μετά την απόδραση τεσσάρων ανηλίκων από τις φυλακές Μπεκαρία. Το εν λόγω συμβάν ανέδειξε την αθλιότητα στις συνθήκες κράτησης και φύλαξης των ανηλίκων στην Ιταλία.
Κατά τα λοιπά, η Μελόνι -αφού έχει αποδείξει τον φιλοευρωατλαντισμό της orbi et urbi, συνεχίζει τη μαυλιστική της προπαγάνδα με αιχμή του δόρατος τη μετανάστευση και το άσυλο. Έχοντας έτοιμη ήδη την πράξη πίστης στις Βρυξέλλες θα συναντηθεί με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για να συζητήσουν κυρίως ένα θέμα, που καίει την ακροδεξιά ηγέτιδα, το άσυλο. Μετά τον κόλαφο που δέχθηκε (και μάλιστα από «φίλιες» ακροδεξιές δυνάμεις) από τη σουηδική προεδρία της Ε.Ε. για μη σύναψη συμφώνου για το άσυλο, η Μελόνι επιδιώκει μία στήριξη από τις Βρυξέλλες, ιδίως μετά την ομοβροντία που δέχεται για το νέο διάταγμα, που απαγορεύει πάνω από μία διασώσεις στη θάλασσα και απονομιμοποιεί τύποις τις ΜΚΟ.
Πιστή στην τακτική της, η ακροδεξιά πολιτικός προσπαθεί να θεμελιώσει την δημοτικότητά της, εφαρμόζοντας αφενός το πρόγραμμα που η ευρωπαϊκή πεπατημένη θέλει για την Ιταλία και αφετέρου να «ταΐσει» εθνικισμό μία κοινή γνώμη, που υποφέρει ακριβώς από το κυβερνητικό πρόγραμμά της. Το πρόβλημα είναι πως πέρα από τις συνδικαλιστικές αντιδράσεις (10-12 Ιανουαρίου) ενάντια στην επίθεση, που η Μελόνι έχει εξαπολύσει στην κοινωνία και την εργασία, καμία άλλη μορφή αντιπολίτευσης δεν ασκείται στην Ιταλία. H ομφαλοσκοπία του Δημοκρατικού Κόμματος (Pd), που εξαντλείται στο πώς θα διεξαχθούν οι εσωκομματικές εκλογές για τον νέο ηγέτη και τη «νέα» φυσιογνωμία του, ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω διάλυσής του με διαρροές στον λαϊκισμό του «Κινήματος των 5 Αστέρων» ή στο τυχάρπαστο «Κέντρο» των Ρέντσι και Καλέντα. Κόμματα, που όπως το Pd, δεν αποτελούν εκφραστές των κοινωνικών δυναμικών, αλλά στοχεύουν αποκλειστικά στη διαχείριση της εξουσίας.
