Η Άνα Μπέλεν Μόντες είναι η πλέον υψηλόβαθμη αξιωματούχος των ΗΠΑ που έχει ποτέ καταδικαστεί για κατασκοπεία. Ανώτερη αναλύτρια για την Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (DIA), συνελήφθη δέκα μέρες μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 για κατασκοπεία υπέρ της Κούβας, και η χρονική συγκυρία εξηγεί το πώς δεν έγινε τεράστιος ντόρος με τη σύλληψή της. Η ίδια κατέδωσε τέσσερα ονόματα πρακτόρων των ΗΠΑ στο νησί και μετέφερε πληροφορίες στην κυβέρνηση της Κούβας, αλλά και μετέφερε πληροφορίες για βάσεις αμερικανών πεζοναυτών στο Ελ Σαλβαδόρ. Τις πληροφορίες αυτές διαβίβασε η κυβέρνηση της Κούβας στο αντάρτικο του FMLN, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί τουλάχιστον ένας Αμερικανός πεζοναύτης. Μετά από έκτιση ποινής 20 ετών, η Μόντες αφέθηκε ελεύθερη στις 6 Ιανουαρίου του 2023, υπό κάποιους περιορισμούς.
Η Μόντες είναι πορτορικάνικης καταγωγής και με οικογένεια με στρατιωτική παράδοση και υπηρεσία στο FBI. Η ίδια δεν πήρε ποτέ ούτε ένα σεντ για την προσφορά της, η οποία έγινε αμιγώς για ιδεολογικούς λόγους.
Αξίζει να σημειωθεί πως το εμπάργκο και η κατάσταση πολέμου εναντίον της Κούβας από τις ΗΠΑ συνεχίζεται επί 60 χρόνια, και οι καταστροφές που επιφέρει στο νησί είναι συνεχείς: από το εμπάργκο το οποίο καταγγέλλεται από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σχεδόν κάθε χρόνο, μέχρι την ανοιχτή τρομοκρατία εναντίον κουβανέζικων στόχων στο νησί, μέχρι την παρεμπόδιση προμήθειας από την κυβέρνηση της Κούβας ιατροφαρμακευτικών υλικών και εξοπλισμού εν μέσω πανδημίας. Συν τοις άλλοις η κυβέρνηση Τραμπ έχει ξαναβάλει (την είχε βγάλει ο Ομπάμα το 2015) την Κούβα – αντιστρέφοντας την πραγματικότητα – στη λίστα των χωρών χορηγών της τρομοκρατίας, μια κατηγορία που ακόμα και ανώτεροι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ θεωρούν κατασκευασμένη και αβάσιμη. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει αλλάξει το στάτους αυτό, αν και φαίνεται πως υπάρχουν σκέψεις να το κάνει το 2023.
Όπως και να έχει μπορεί κανείς εύκολα να ισχυριστεί πως η Μόντες, παραβίασε τον αμερικανικό νόμο αλλά υπηρέτησε τη διεθνή νομιμότητα και την ασφάλεια των Κουβανών, βάζοντας και αυτή ένα λιθαράκι ώστε η Κούβα να έχει π.χ απίστευτους βιοτικούς δείκτες, ξεπερνώντας τις ΗΠΑ πλέον σε προσδόκιμο ζωής. Η Κούβα την θεωρεί ηρωίδα και ο γνωστός Κουβανός τραγουδοποιός Σίλβιο Ροντρίγκες αφιέρωσε προ ημερών ένα τραγούδι στην κατάσκοπο που απελευθερώθηκε:
Η ίδια βγαίνοντας από την αμερικανική φυλακή έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Η μεγαλύτερη επιθυμία μου είναι να δω να δημιουργούνται φιλικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κούβας. Ελπίζω η υπόθεσή μου να ενθαρρύνει με κάποιο τρόπο την κυβέρνησή μας να αφήσει την εχθρότητά της απέναντι στην Κούβα και να συνεργαστεί με την Αβάνα σε πνεύμα ανοχής, αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης. Σήμερα βλέπουμε πιο ξεκάθαρα από ό,τι ποτέ ότι η μισαλλοδοξία και το μίσος – από άτομα ή κυβερνήσεις – σκορπούν μόνο τον πόνο και τη δυστυχία. Ελπίζω σε μια πολιτική των ΗΠΑ που θα βασίζεται αντίθετα στην αγάπη προς τον γείτονα, μια πολιτική που αναγνωρίζει ότι η Κούβα, όπως και κάθε έθνος, θέλει να αντιμετωπίζεται με αξιοπρέπεια και όχι με περιφρόνηση. Μια τέτοια πολιτική θα έφερνε την κυβέρνηση ξανά σε αρμονία με τη φιλευσπλαχνία και τη γενναιοδωρία του αμερικανικού λαού. Θα επέτρεπε στους Κουβανούς και τους Αμερικανούς να μαθαίνουν και να μοιράζονται ο ένας με τον άλλον. Θα επέτρεπε στην Κούβα να εγκαταλείψει τα αμυντικά της μέτρα και να πειραματιστεί ευκολότερα με αλλαγές. Και θα επέτρεπε στους δύο γείτονες να να συνεργαστούν μαζί και με άλλα έθνη για να προωθήσουν την ανεκτικότητα και τη συνεργασία στη μία “παγκόσμια χώρα” μας, στη μοναδική “παγκόσμια πατρίδα” μας.
