Αρκετά ως εδώ. Για 13 χρόνια, εξτρεμιστές της θυγατρικής της Αλ Κάιντα στην Ανατολική Αφρική ήλεγχαν το χωριό του Μοχάμεντ Άντοου στην κεντρική Σομαλία, επιβάλλοντας σκληρή ιδεολογία και συλλαμβάνοντας ντόπιους δασκάλους και παραδοσιακούς ηγέτες.
Στη συνέχεια, ήρθε η είδηση ότι οι σομαλικές δυνάμεις σε μια εκπληκτική εθνική επίθεση είχαν εκδιώξει τους μαχητές από τα κοντινά χωριά.
Μια μικρή ομάδα κατοίκων βγήκε κρυφά ένα βράδυ του Αυγούστου για να συναντηθεί με διοικητές των σομαλών στρατευμάτων και τους προσκάλεσε στο χωριό τους Rage-El. Ο 80χρονος Αντόου ήταν μεταξύ εκείνων που πήραν τα όπλα, ενώ εντάχθηκε σε μια τοπική πολιτοφυλακή που πολεμούσε δίπλα στις δυνάμεις της Σομαλίας σε αγροτικές μάχες με χτυπημένα όπλα.
«Οι άνθρωποι ζούσαν σε αγωνία», είπε ο Αντόου, ένας από τους πολλούς μάρτυρες απ’ όπου πήρε συνέντευξη το Associated Press.
Σε αυτό που αποκαλείται «απόλυτος πόλεμος» από την κυβέρνηση του προέδρου Χασάν Σικ Μοχάμουντ που εξελέγη τον Μάιο, ο Αντόου και άλλοι σε όλο το έθνος του Κέρας της Αφρικής ενθαρρύνονται να αντισταθούν στους εξτρεμιστές της αλ-Σαμπάμπ που έχουν εδώ και καιρό ενσωματωθεί στην κοινωνία των Σομαλών, εκμεταλλευόμενη τις διαιρέσεις των φυλών και εκβιάζοντας εκατομμύρια δολάρια ετησίως από επιχειρήσεις και αγρότες στην προσπάθειά τους να επιβάλουν ένα ισλαμικό χαλιφάτο.
Την Πέμπτη, η κυβέρνηση της Σομαλίας ανακοίνωσε μια «λαϊκή εξέγερση» καθώς προσπαθεί να πιέσει την αλ Σαμπάμπ από όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών.
Περιγράφεται ως η πιο σημαντική επίθεση κατά της εξτρεμιστικής ομάδας αλ Σαμπάμπ εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Και αυτή τη φορά, οι Σομαλοί μαχητές πρωτοστατούν, με την υποστήριξη των δυνάμεων των ΗΠΑ και της Αφρικανικής Ένωσης.
Οι χιλιάδες μαχητές της αλ Σαμπάμπ έχουν εμποδίσει την ανάκαμψη του έθνους μετά από δεκαετίες σύγκρουσης, πραγματοποιώντας θρασύδειλες επιθέσεις στην πρωτεύουσα, Μογκαντίσου, και αλλού. Με την πάροδο των ετών, χώρες από την Τουρκία μέχρι την Κίνα έως εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επενδύσει σε στρατιωτική εκπαίδευση και σε άλλη αντιτρομοκρατική υποστήριξη.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι ΗΠΑ έκαναν μια μικρή αλλά συμβολική δωρεά 9 εκατομμυρίων δολαρίων σε βαρέα όπλα και εξοπλισμό στον Εθνικό Στρατό της Σομαλίας, του οποίου οι ικανότητες αμφισβητούνται εδώ και καιρό καθώς προετοιμάζεται να αναλάβει την ασφάλεια της χώρας από μια πολυεθνική δύναμη της Αφρικανικής Ένωσης μέχρι το τέλος του του χρόνου.
«Χαιρετίζουμε την επιτυχία που πέτυχαν οι δυνάμεις ασφαλείας της Σομαλίας στον ιστορικό αγώνα τους για την απελευθέρωση των σομαλικών κοινοτήτων που υποφέρουν υπό την αλ Σαμπάμπ», δήλωσε ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Λάρι Αντρέ.
Η κυβέρνηση της Σομαλίας ισχυρίστηκε ότι περισσότεροι από 1.200 μαχητές έχουν σκοτωθεί από τον Αύγουστο, σύμφωνα με μια βάση δεδομένων που διατηρεί ο αναλυτής της International Crisis Group, Ομάρ Μαχμούντ. Τέτοιοι ισχυρισμοί δεν μπορούν να επαληθευτούν.
Ένα βασικό στοιχείο για την πρόοδο της επίθεσης είναι ένας πληθυσμός που ωθείται στο χείλος του γκρεμού από μια ιστορική ξηρασία. Καθώς τα ζώα και οι καλλιέργειες μαραίνονται και πεθαίνουν και εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν, οι Σομαλοί που εγκαταλείπουν τις κοινότητες που ελέγχονται από την αλ Σαμπάμπ έχουν περιγράψει τις σκληρές φορολογικές απαιτήσεις των εξτρεμιστών.
«Νοικιάζονται σαν σπίτια. Σας λένε ότι τα ζώα τους αφαιρούνται χωρίς άδεια», είπε ο στρατηγός Αμπντιραχμάν Μοχάμεντ Τουριάρε, πρώην διευθυντής της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών της Σομαλίας που ηγείται της επίθεσης κατά της αλ Σαμπάμπ στην περιοχή Middle Shabelle. «Ακόμα και το παιδί που γεννήθηκε απόψε θα πρέπει να πληρώσει».
Οι κάτοικοι έχουν επίσης περιγράψει ότι η αλ Σαμπάμπ αναγκάζει τους γιους να γίνουν βομβιστές αυτοκτονίας και να σκοτώνουν ανθρώπους κατά βούληση.
Ο Τουριάρε περιέγραψε μια αιματηρή μάχη πέρυσι για την κοινότητα Masjid Ali-Gadud στην οποία υπολόγισε ότι σκοτώθηκαν 200 μαχητές της αλ Σαμπάμπ και «πολλοί» στρατιώτες. Χρειάστηκε χρόνος για να πειστούν οι επιφυλακτικοί κάτοικοι να επιστρέψουν σε μια κοινότητα τόσο αυστηρά ελεγχόμενη που ακόμη και τα σχολεία Κορανίου έκλεισαν. Λειτουργούσαν μόνο κέντρα εκπαίδευσης βομβαρδιστικών και μαχητικών.
Μετά από 15 χρόνια υπό την κατήχηση της αλ-Σαμπάμπ, είπε ο Τουριάρε, οι κάτοικοι δυσκολεύονταν να καταλάβουν ότι οι άλλοι Σομαλοί είχαν έρθει για να τους βοηθήσουν.
Ένας κάτοικος, ο Ιμπραήμ Χουσεΐν, εξακολουθούσε να προσαρμόζεται. Οι μαχητές της αλ-Σαμπάμπ στρατολογούσαν βίαια έφηβα αγόρια και ανάγκαζαν γυναίκες να παντρευτούν, είπε στο Associated Press, και όσοι κρίθηκαν ένοχοι για μοιχεία θα λιθοβολούνταν μέχρι θανάτου ή θα μαστιγώνονταν δημόσια.
Ωστόσο, η ασφάλεια ήταν καλή: «Για παράδειγμα, όταν καλείται μια προσευχή, όλοι πηγαίνουν προς το τζαμί χωρίς να κλείσουν τις περιουσίες τους. Κανείς δεν μπορεί να τους αγγίξει. Αν βρεθεί κάποιος να κλέβει, θα αντιμετωπίσει ακρωτηριασμό ενός μέλους ή άκρων», είπε ο Χουσεΐν.
Η κατάκτηση τέτοιων κοινοτήτων και η διατήρησή τους με αποτελεσματική διοίκηση, αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για τον στόχο της κυβέρνησης της Σομαλίας να εξαλείψει την αλ Σαμπάμπ φέτος. Ένα άλλο είναι να εμποδίζει τις τοπικές πολιτοφυλακές που συνεργάζονται με τις σομαλικές δυνάμεις να συσσωρεύσουν δύναμη σε μια χώρα γεμάτη όπλα και να μετατραπούν σε νέα απειλή.
«Οι τοπικές δυνάμεις δεν πρέπει να πολεμούν μεταξύ τους, δεν πρέπει να μετατρέπονται σε τραμπούκους», είπε ο Τουριάρε, ο στρατηγός, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει την εκπαίδευση και τις θέσεις τοπικής ασφάλειας για τα μέλη της πολιτοφυλακής.
«Εάν όλα αυτά πάνε στραβά και τύχει να επανέλθουν, δεν θα είναι εύκολο να αναδιοργανωθεί», είπε ο Τουριάρε. Εξέφρασε την επιθυμία του για περισσότερη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων περαιτέρω επιδρομών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά της αλ-Σαμπάμπ, και μια εκστρατεία των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για άρση του εμπάργκο όπλων στη Σομαλία για ευκολότερη πρόσβαση σε βαρέα όπλα.
Σε μια ανάλυση για το Κέντρο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας στο West Point, η πρώην σύμβουλος ασφαλείας της κυβέρνησης της Σομαλίας, Σαμίρα Γκέιντ, προειδοποίησε ότι η επιτυχία της επίθεσης θα μπορούσε να είναι φευγαλέα εάν η ακόμη εύθραυστη κυβέρνηση της Σομαλίας δεν επικεντρωθεί στην κατάκτηση καρδιών και μυαλών και δεν αντιμετωπίσει τους ανταγωνισμούς των φυλών που η αλ-Σαμπάμπ χρησιμοποιεί από καιρό προς όφελός της.
«Αυτή είναι ακόμα μια αξιοσημείωτη επίθεση καθώς, για πρώτη φορά, βλέπουμε έναν πολίτη να ξυπνά που υποστηρίζεται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση», είπε στο AP. Για χρόνια, οι Σομαλοί βλέπουν τον αγώνα εναντίον της αλ Σαμπάμπ να ηγείται από ξένους όπως η δύναμη της Αφρικανικής Ένωσης ή στρατεύματα από τη γειτονική Αιθιοπία και την Κένυα.
Τώρα η Κένυα αυξάνει την ασφάλεια κατά μήκος των συνόρων για να βρει εξτρεμιστές σε φυγή, και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν αυτόν τον μήνα ανταμοιβές εκατομμυρίων δολαρίων για τους ηγέτες της αλ-Σαμπάμπ που κατηγορούνται για μεγάλες επιθέσεις.
Υπό την πίεση, η αλ Σαμπάμπ έχει επιτεθεί, σκοτώνοντας τουλάχιστον 120 ανθρώπους σε πολυσύχναστη διασταύρωση στο Μογκαντίσου τον Οκτώβριο.
Αλλά για τους Σομαλούς που έχουν χωρίσει εδώ και καιρό από τους αγαπημένους τους λόγω των εξτρεμιστών, υπάρχει ελπίδα.
Ο Χασάν Ουλούξ είναι ένας 60χρονος παραδοσιακός πρεσβύτερος που έφυγε από την κοινότητά του στο War-isse πριν από μια δεκαετία και φοβόταν να επιστρέψει έως ότου την πήραν πρόσφατα από την αλ-Σαμπάμπ.
«Δόξα στον Αλλάχ», είπε, έχοντας φτάσει επιτέλους σπίτι. «Τώρα είναι σε φυγή. Τώρα μπορούμε να μιλήσουμε για εκπαίδευση και κανονικότητα».
