Ο πρώην επικεφαλής των Podemos έχει αποσυρθεί (προσωρινά;) από την ηγεσία του κόμματος της ισπανικής αριστεράς, αλλά συνεχίζει να έχει δημόσια παρέμβαση. Στα πλαίσια της αντιμετώπισης της ακρίβειας παρεμβαίνει με άρθρο του στο εναλλακτικό διαδικτυακό περιοδικό CTXT προτείνοντας ένα δημόσιο / συνεταιριστικό μοντέλο διάθεσης των βασικών αγαθών, εμπνεόμενος από το «Τελευταίο Σοσιαλιστικό Τεχνούργημα» (The Last Socialist Artefact) μια «γιουγκοσλαβική» τηλεοπτική παραγωγή (δηλαδή κροατική, σλοβενική και σερβική συμπαραγωγή) για την επαναλειτουργία ενός αυτοδιαχειριζόμενου εργοστασίου κάπου στον χώρο της μεταπολεμικής Γιουγκοσλαβίας.
Η πρόταση έχει ενδιαφέρον και, παρότι ο Ιγκλέσιας σπεύδει να προλάβει τους επικριτές του πως θα χαρακτηριστεί «κομμουνιστική» και θα απορριφθεί, θα μπορούσε να μας αφορά αφορά όλους…
Μ.Π.
Του Πάμπλο Ιγκλέσιας
Οι τιμές των βασικών τροφίμων συνεχίζουν να αυξάνονται και πολλά από τα μεγάλα σούπερ μάρκετ αποκομίζουν υπέρογκα κέρδη, ενώ τα νοικοκυριά δυσκολεύονται πολύ να κάνουν τις καθημερινές τους αγορές και να γεμίσουν το ψυγείο τους με τα απαραίτητα.
Το Podemos έχει προτείνει τον καθορισμό της τιμής ενός βασικού καλαθιού τροφίμων στα ίδια επίπεδα που ήταν πριν από τον πόλεμο. Και φυσικά, ο Τύπος και τα μέσα ενημέρωσης που υπερασπίζονται τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, δηλαδή σχεδόν όλα, χαρακτήρισαν την πρόταση ως «κομμουνιστική».
Κατά τη γνώμη μου, όταν μια μετριοπαθής πρόταση, η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να υιοθετηθεί από κλασικούς σοσιαλδημοκράτες, στιγματίζεται ως κομμουνιστική, πρέπει να παίρνουμε τον συνομιλητή μας τοις μετρητοίς και να σκεφτόμαστε ότι, πράγματι, οι κομμουνιστικές πρωτεΐνες μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε ιδεολογική δύναμη. Ο κομμουνισμός έχει ελάχιστη σχέση με αγάλματα και πορτρέτα του Λένιν ή με μοναχούς που αναζητούν τη θρησκεία και τη σέχτα τους. Ο κομμουνισμός είναι το αντίθετο των παρωχημένων τελετουργιών και της συντηρητικής κομματικής κουλτούρας. Πρόκειται, αντίθετα, για μια ηθική θέση που βασίζεται στην ακριβολογία των κοινωνικών επιστημών για την κατανόηση και τον μετασχηματισμό της πραγματικότητας. Ο κομμουνισμός επιδιώκει την πιο οξυδερκή ανάλυση της λειτουργίας της εξουσίας και τον πιο εξελιγμένο σχεδιασμό πολιτικής για την αμφισβήτηση των υφιστάμενων σχέσεων εξουσίας.
Ας ξεφορτωθούμε τα κόμπλεξ και ας γίνουμε κομμουνιστές για να απαντήσουμε οριζόντια στο πρόβλημα των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, οι οποίες θησαυρίζουν εις βάρος των νοικοκυριών, ενώ δεν αμείβουν καλά ούτε τους εργαζόμενους, ούτε τους παραγωγούς τους και καταστρέφουν τις μικρές επιχειρήσεις με καταχρηστικές πρακτικές. Ας μη δεχτούμε να παραμείνουμε στη γωνία της σκακιέρας που μας προσφέρει το μικρό προκρούστειο κουτάκι της κυρίαρχης σκέψης.
Αρχίζουμε να νιώθουμε τους νοητικούς μας μύες να δυναμώνουν και να γίνονται πιο ευέλικτοι. Και τελικά κάποιος λέει:
— Τι γίνεται αν προτείνουμε τη δημιουργία ενός δημόσιου σούπερ μάρκετ; Καλό είναι να παρεμβαίνουμε και να ελέγχουμε τις τιμές, αλλά αν θέλουμε προσιτές τιμές για τα βασικά προϊόντα, αν θέλουμε να πληρώνουμε αξιοπρεπείς τιμές στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, αν θέλουμε οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ να αμείβονται με αξιοπρεπείς μισθούς και να μειώνεται επίσης το οικολογικό αποτύπωμα, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από ένα δημόσιο σούπερ μάρκετ. Η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ ενός δημόσιου σούπερ μάρκετ και ενός ιδιωτικού σούπερ μάρκετ είναι ότι το πρώτο, αν και πρέπει να είναι αποδοτικό, δεν στοχεύει στην κερδοφορία ή στα υψηλά κέρδη, αλλά στην ικανοποίηση μιας κοινωνικής ανάγκης (να τρέφονται οι άνθρωποι με αξιοπρέπεια) και αυτό του δίνει ένα τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αν δεν στοχεύεις στα τεράστια κέρδη των πολυεθνικών, μπορείς να πληρώνεις καλύτερα τους παραγωγούς και τους εργαζόμενους στα σούπερ μάρκετ. Δημιουργούμε ποιοτικές θέσεις εργασίας, προωθούμε καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία και φροντίζουμε τον τόπο μας και το αγροτικό μας περιβάλλον. Επιπλέον, θα δίναμε προτεραιότητα στα βιολογικά και τοπικά προϊόντα και θα βοηθούσαμε τους συνεταιρισμούς. Θα μειώναμε επίσης την κατανάλωση ενέργειας και το αποτύπωμα άνθρακα. Και προσέξτε, δεν θα απαλλοτριώσουμε κανέναν, ούτε θα βγάλουμε την γκιλοτίνα. Θα ανταγωνιζόμασταν απλώς τον ιδιωτικό τομέα στην αγορά.
— Δεν ακούγεται κακό, αλλά αυτή η εξάρτηση από την κυβέρνηση έχει και τους κινδύνους της. Εκεί που δεν κυβερνάμε δεν θα υπάρξουν ποτέ δημόσια σούπερ μάρκετ και είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι οι διευθυντές των δημόσιων σούπερ μάρκετ θα έχουν την αφοσίωση που έχουν, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας ή της εκπαίδευσης.
— Μπορεί να έχετε δίκιο, αλλά τι έχετε κατά νου;
— Σας αρέσουν οι τηλεοπτικές σειρές;
— Βέβαια, το αγαπημένο μου είναι το Damnation του Tony Tost, αλλά το Netflix δεν ήθελε να το ανανεώσει.
— Τότε δείτε το The Last Socialist Artifact του Dalibor Matanic στο Filmin. Έχετε ακούσει για την αυτοδιαχείριση;
— Είμαι όλος αυτιά.
— Φανταστείτε αν, εκτός από μια δημόσια αλυσίδα σούπερ μάρκετ, ευνοούσαμε ένα σύστημα αυτοδιαχειριζόμενων συνεταιριστικών σούπερ μάρκετ που θα ανήκαν σε κοινωνικές, εργατικές και καταναλωτικές οργανώσεις, που θα φιλοδοξούσαν να δώσουν τον έλεγχο της αλυσίδας τροφίμων στους ίδιους τους προμηθευτές και τους καταναλωτές, οι οποίοι θα ήταν αυτοί που θα έπαιρναν τις αποφάσεις. Στα αυτοδιαχειριζόμενα συνεταιριστικά σούπερ μάρκετ, τα μέλη θα αποφάσιζαν ποια κριτήρια θα πρέπει να πληρούν τα προϊόντα προς πώληση, θα εστίαζαν σε βιολογικά και τοπικά προϊόντα και θα εξασφάλιζαν δίκαιες τιμές για τους τοπικούς παραγωγούς. Θα είναι μη κερδοσκοπικά, αλλά θα έχουν μια κοινωνική (και πολιτική) λειτουργία των εσόδων. Μπορείτε να φανταστείτε ένα δίκτυο αυτοδιαχειριζόμενων σούπερ μάρκετ που θα χρηματοδοτεί το Canal Red [Το ψηφιακό μέσο που έχει βάλει μπροστά ο Ιγκλέσιας], το CTXT ή ό,τι άλλο χρειαστεί;
— Ακούγεται καλό.
— Επιπλέον, δεν θα εξαρτώνται από την εκάστοτε πολιτική διοίκηση και θα έχουν μόνιμα κίνητρα για να είναι πιο αποδοτικοί από τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, με ένα προφανές πλεονέκτημα: ο στόχος δεν θα είναι να γίνει κανείς εκατομμυριούχος.
— Η αλήθεια είναι ότι είναι ωραίο να σκέφτεσαι ελεύθερα χωρίς να μένεις σε αυτή τη μικρή γωνιά του πολιτικού κέντρου. Φυσικά, αν κάποιος το προτείνει αυτό, θα μπει στο στόχαστρο.
— Πώς νομίζεις ότι επιτεύχθηκαν αλλαγές στην ιστορία, φίλε μου, χωρίς να γίνει θόρυβος και χωρίς να ενοχληθεί κανείς;
