Ο Ρουμάνος Lucian Despoiu θεωρείται ειδικός στη digital πολιτική επικοινωνία και εμφανίζεται ως ενορχηστρωτής επιτυχημένων πολιτικών εκστρατειών για πολιτικούς σε όλο τον κόσμο. Κατά τα λεγόμενά του έχει διεξάγει 25 πολιτικές καμπάνιες σε 15 χώρες, μέσω των δύο εταιρειών του, της Majoritas και της Kondiment. Σύμφωνα με την αποκάλυψη του newsbomb, ισχυρίζεται ότι έχει εργαστεί για πέντε προέδρους, εννέα πρωθυπουργούς, 20 κόμματα και διάφορους κρατικούς φορείς σε Ευρώπη, Αφρική, Ασία και Αμερική.
Στις χώρες που έχει δραστηριοποιηθεί ο Lucian Despoiu συγκαταλέγει και την Ελλάδα και εμφανίζει ως πελάτη του τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Αλλά ο Lucian Despoiu και οι εταιρείες του δεν παρέχουν απλές υπηρεσίες πολιτικού marketing. Ειδικεύονται στην προσωποποιημένη στόχευση ψηφοφόρων μέσω ψηφιακών δεδομένων. Η πρακτική αυτή έγινε γνωστή από το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, τη βρετανική εταιρεία πολιτικών συμβούλων που είχε αποκτήσει πρόσβαση στα δεδομένα εκατομμυρίων χρηστών του Facebook, γεγονός που τη βοήθησε να δημιουργήσει – μεταξύ άλλων- ολοκληρωμένα προφίλ ψηφοφόρων και να προωθήσει άκρως στοχευμένα μηνύματα πολιτικής διαφήμισης υπέρ των Ρεπουμπλικάνων στις εκλογές του 2016.
Η Cambridge Analytica καυχιόταν ότι είχε έως και 5.000 σημεία δεδομένων για κάθε ψηφοφόρο στις ΗΠΑ. Εφαρμόζοντας «ψυχογραφικές» στατιστικές αναλύσεις στο σύνολο των δεδομένων της, ισχυριζόταν ότι ήταν σε θέση να προσδιορίσει τον τύπο της προσωπικότητας των ατόμων και στη συνέχεια να δημιουργήσει στοχευμένα μηνύματα για να επηρεάσει τη συμπεριφορά τους.
Για παράδειγμα, εάν σε κάποιον ψηφοφόρο άρεσε το ποδόσφαιρο και είχε σχολιάσει στο Facebook επανειλημμένα αγώνες ποδοσφαίρου ή ποδοσφαιριστές, αλγοριθμικά στον εν λόγω ψηφοφόρο στέλνονταν διαφημίσεις πολιτικών που τους έδειχναν να παρίστανται σε αθλητικά γεγονότα ή να εξασκούνται στο ποδόσφαιρο ή σε κάποιο άλλο σπορ. Έτσι, αυξάνονταν οι πιθανότητες οι εν λόγω πολιτικοί να καταστούν συμπαθείς στους ψηφοφόρους. Δηλαδή οι ψηφοφόροι χειραγωγούνταν.
Η προσωποποιημένη στόχευση ψηφοφόρων είναι αυτό που πουλά ο Ρουμάνος Lucian Despoiu. Το διαφημίζει άλλωστε στην ιστοσελίδα της εταιρείας του Majoritas, όπου αναφέρει «όσο περισσότερα προφίλ δυνητικών ψηφοφόρων δημιουργούνται, τόσο πιο διαφορετικές και στοχευμένες γίνονται οι επικοινωνιακές προσπάθειες. Μέσω των αναλυτικών στοιχείων, μπορείτε να δοκιμάσετε βασικά μηνύματα σε ένα δείγμα κοινού, προκειμένου να προσαρμόσετε περαιτέρω τη στρατηγική σας και να μεγιστοποιήσετε τον αντίκτυπο».
Και η Majoritas προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποσαφηνίσει στην ιστοσελίδα της πως δεν κατέχει δεδομένα που συλλέγονται από το Google, το Facebook και το Twitter, ήτοι μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μετά το σκάνδαλο της Cambridge Analytica έχουν θέσει περιορισμούς στην χρήση δεδομένων χρηστών για πολιτικές καμπάνιες.
Στη βάση αυτή αναφέρει πως η απόκτηση πρόσβασης σε νέα κανάλια διαδικτυακού μάρκετινγκ, που προσφέρονται από online publishers ιδιωτικών δικτύων, είναι ζωτικής σημασίας, καθώς ο εκάστοτε πολιτικός παράγοντας μπορεί να διατηρήσει την ιδιοκτησία των δεδομένων που δημιουργούνται από τους χρήστες (προφίλ) των εν λόγω πλατφορμών.
«Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία για να μεγιστοποιήσετε τα αποτελέσματα από door-to-door εκστρατείες και να εντοπίσετε σίγουρους ψηφοφόρους, ψηφοφόρους που μπορείτε να προσελκύσετε, αλλά και ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης», αναφέρει χαρακτηριστικά η Majoritas στην ιστοσελίδα της. Αν ανατρέξει κανείς σε δημοσιεύματα στο διαδίκτυο διαπιστώνει πως ο Ρουμάνος επιχειρηματίας κατηγορείται για εκτεταμένη χρήση δεδομένων χρηστών από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ υπάρχουν και αναφορές που τον συσχετίζουν ακόμη και με χρήση των στοιχείων που είχε αποκτήσει η Cambridge Analytica από τη Facebook (σε εκλογές στην Αλβανία).
Μια ωστόσο πλατφόρμα με την οποία συνεργάζονται επίσημα η Majoritas και η Kondiment είναι εκείνη της ρουμανικής Questia, η οποία συστήνεται ως «διαδικτυακή κοινότητα της οποίας τα μέλη εκφράζουν τις απόψεις τους ελεύθερα και ειλικρινά» και η οποία «διεξάγει κοινωνιολογικές έρευνες και έρευνες αγοράς με τη βοήθεια των μελών της τα οποία ανταμείβει με πόντους και δωροεπιταγές για τις απαντήσεις τους». Τι σχέση έχει ο Lucian Despoiu με την Questia; Άμεση. Επικεφαλής της Questia είναι ο Vlad Hatieganu, ο οποίος είναι managing partner της Majoritas Insights SRL Romania, συνεργάτης δηλαδή του Lucian Despoiu.
Ο Lucian Despoiu και οι συνεργάτες του έχουν από το Μάρτιο του 2018 αναπτύξει στην Ελλάδα την πλατφόρμα Questia.gr και την αντίστοιχη σελίδα στο facebook, μέσω των οποίων αντλούν στοιχεία για τις έρευνες τους. Μάλιστα, προσελκύουν χρήστες χορηγώντας κουπόνια πληρωμής καυσίμων ύψους 250 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο ήδη οι followers της «Questia Greece – Winning Opinions» στο Facebook ξεπερνούν τους 4.400!
«Δεν προωθούμε, ούτε πουλάμε κάποιο προϊόν. Ενδιαφερόμαστε πραγματικά για τις απόψεις σας οι οποίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο μας», αναφέρει χαρακτηριστικά η σελίδα της Questia Greece.
Εκτός από ενδείξεις εκλογικών αποτελεσμάτων η Questia «μετρά» και την απήχηση πολιτικών συνθημάτων – μηνυμάτων. Ενδεικτικό είναι το ερώτημα που έθεσε στο ερωτηματολόγιο του Δεκεμβρίου: «Εν όψει των εκλογών το κεντρικό σύνθημα της Νέας Δημοκρατίας είναι σταθερότητα και του ΣΥΡΙΖΑ δικαιοσύνη. Ανεξάρτητα με την κομματική σας προτίμηση, ποιο από τα δύο θεωρείτε σημαντικότερο για τη χώρα;».
Ακόμη και θέματα επικαιρότητας όπως η υπόθεση της Εύας Καϊλή περιλαμβάνονται στις πολιτικές μετρήσεις της Questia.
Είναι η δραστηριότητα της Questia στην Ελλάδα παράνομη; Ναι από πολλές απόψεις. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 5 του Νόμου 3603/2007, κάθε φορέας ή επιχείρηση δημοσκόπησης της ημεδαπής που αναλαμβάνει δημοσκοπήσεις ή κάθε άλλη έρευνα ή μέτρηση της κοινής γνώμης για λογαριασμό των φορέων του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, καθώς και των πολιτικών κομμάτων ή συνδυασμών, πρέπει να είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Φορέων και Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Διαφορετικά οι δραστηριότητες του είναι παράνομες.
Η Questia παρά την πενταετή της παρουσία στην Ελλάδα δεν γράφθηκε ποτέ στο Μητρώο Φορέων και Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.
Παρέχουν οι Ρουμάνοι απευθείας υπηρεσίες σε πολιτικά κόμματα; Οι συνδεδεμένες με την Questia ρουμανικές εταιρείες Majoritas και Kondiment παρέχουν υπηρεσίες στην Νέα Δημοκρατία. Άλλωστε η ίδια η Majoritas διαφήμιζε έως και τα μέσα του 2021 την παρουσία της στην Ελλάδα και το γεγονός ότι είχε επικουρήσει το κυβερνών κόμμα ώστε να κερδίσει τις εκλογές του 2019.
Αλλά εκτός από την παραβίαση του Νόμου 3603/2007, η παρουσία της Questia στην Ελλάδα ελέγχεται ως προς τη νομιμότητα της και στο σκέλος της συλλογής προσωπικών δεδομένων.
Η πολιτική απορρήτου της Questia δίνει λοιπόν την εντύπωση στους χρήστες πως τα στοιχεία που παρέχουν στις έρευνες της εταιρείας χρησιμοποιούνται για product advertising και για στρατηγικές μάρκετινγκ. Σε καμία περίπτωση δεν αναφέρει πως τα δεδομένα διατίθενται για στρατηγικές πολιτικής στόχευσης ψηφοφόρων (political targeting).
«Θολά» είναι και όσα υποστηρίζει η εταιρεία για τους λόγους βάσει των οποίων επεξεργάζεται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών. Ενδεικτικά σημειώνει τα εξής: «Τα προσωπικά σας δεδομένα υποβάλλονται σε επεξεργασία από την εταιρεία Questia για τους προαναφερθέντες σκοπούς, με βάση τη συγκατάθεσή σας, εάν μας έχει χορηγηθεί (για παράδειγμα: σε περίπτωση άμεσης εμπορίας ή λήψης αυτόματων αποφάσεων που έχουν νομικές συνέπειες ή σημαντικές παρεμφερείς συνέπειες και που δεν είναι απαραίτητη για την εκτέλεση οποιασδήποτε σύμβασης ή για την εκπλήρωση οποιασδήποτε νομικής υποχρέωσης) καθώς και βάσει αιτήματος τρίτου που ενδιαφέρεται για τις υπηρεσίες μας. Σε περίπτωση που τα δεδομένα σας μας είχαν παραδοθεί από τρίτο μέρος, στο οποίο δώσατε την έγκρισή σας για την αποστολή των δεδομένων σας στις εταιρείες που πραγματοποιούν έρευνες αγοράς ή έρευνες κοινής γνώμης».
Είναι όλα αυτά νόμιμα και συμβατά με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων 2016/679 της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή με τον ελληνικό νόμο 4624/2019 για τα προσωπικά δεδομένα; Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αξιολογήσει πλέον η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Αν η δραστηριοποίηση της Questia και της Majoritas κριθούν ως μη σύννομες τότε η Ενωσιακή νομοθεσία προβλέπει πρόστιμα έως και 20 εκατ. ευρώ!
Ο Lucian Despoiu διαφημίζει τα τελευταία χρόνια τις δραστηριότητες της Majoritas στην Ελλάδα και το γεγονός ότι βοήθησε να εκλεγεί κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία το καλοκαίρι του 2019.
Ο ίδιος ο Despoiu γνωρίζεται προσωπικά με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη, αλλά και με τον Θεόδωρο Λιβάνιο, τον υφυπουργό για τα Ειδικά Ψηφιακά Έργα. Λόγω της σχέσης αυτής οι Πιερρακάκης και Λιβάνιος είχαν κληθεί ως ομιλητές το 2018 σε συνέδριο της Majoritas Academy με τίτλο «Πώς μπορεί η τεχνολογία να επηρεάσει την πολιτική και δημόσια επικοινωνία;» (How can technology influence political and public communication?).
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως εκείνη την περίοδο ο Θόδωρος Λιβάνιος ήταν διευθυντής πληροφορικής της ΝΔ και εν συνεχεία επικεφαλής της ψηφιακής καμπάνιας των Ευρωεκλογών του Μαΐου 2019 και των εθνικών εκλογών του Ιουλίου 2019. Σήμερα ο κ. Λιβάνιος μαζί με τον Αμερικάνο επικοινωνιολόγο, γκουρού των εκλογικών αναμετρήσεων Σταν Γκρίνμπεργκ και τον Έλληνα επικοινωνιολόγο Έρικ Παρκς θεωρούνται «οι αιχμές του δόρατος» στην προεκλογική εκστρατεία της ΝΔ.
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιήθηκε η τεχνογνωσία της Majoritas στις εκλογές του 2019 είναι γνωστός στους κ.κ. Πιερρακάκη και Λιβάνιο, αλλά κυρίως στον Έρικ Παρκς.
Πρόσωπο με γνώστη της εκλογικής εκστρατείας της ΝΔ το 2019 αποκάλυψε πως ο Lucian Despoiu είχε αρχίσει την προεργασία ήδη από το Μάρτιο του 2018, οπότε θυμάται τον Ρουμάνο να επισκέπτεται την Ελλάδα. Εκείνη τη χρονιά ο Despoiu ήρθε για meetings στην Αθήνα τόσο τον Απρίλιο, όσο και τον Σεπτέμβριο και το Δεκέμβριο. Αντίστοιχα το εκλογικό έτος 2019 ήρθε στην Αθήνα αρχικά τον Φεβρουάριο και το Μάιο και τον εκλογικό Ιούλιο έκατσε για να συντονίσει την καμπάνια της εταιρείας του για τη ΝΔ από τις 4 μέχρι και 8 Ιουλίου. Δηλαδή αποχώρησε μια ημέρα μετά τις νικητήριες εκλογές!
Αλλά η συνεργασία της Majoritas με την κυβέρνηση της ΝΔ δεν σταμάτησε. Κατά τις ίδιες πληροφορίες ο Lucian Despoiu βρέθηκε στην Ελλάδα επανειλημμένα το Σεπτέμβριο του 2019 (φέρεται να επισκέφθηκε και τη ΔΕΘ). Το 2020 βρέθηκε στην Αθήνα τουλάχιστον δύο φορές και συνδύασε business και pleasure, κάνοντας ολιγοήμερες διακοπές τον Ιούλιο. Επισκέψεις του Ρουμάνου φέρεται να έγιναν και το 2021. Το 2022 επισκέφθηκε την Αθήνα για συναντήσεις τόσο το Φεβρουάριο όσο και τον Αύγουστο.
Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία:
Δεν φτάνει που ο κ. Μητσοτάκης υπέκλεπτε παράνομα τα τηλέφωνα της μισής Ελλάδας, σήμερα αποκαλύπτεται μία ακόμα πτυχή της εκτροπής.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Newsbomb.gr η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης συνεργάζονται από το 2018 με την ρουμάνικη εταιρεία Majoritas που αναλαμβάνει την χειραγώγηση του εκλογικού σώματος μέσα από την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων πολιτών και στοχευμένες διαδικτυακές καμπάνιες, πρακτική που έγινε γνωστή παγκοσμίως από το σκάνδαλο της Cambridge Analytica.
Η Majoritas διαφημίζει την παρουσία της στην Ελλάδα και το γεγονός ότι είχε συνεργαστεί με τη ΝΔ ώστε να κερδίσει τις εκλογές του 2019, ενώ το 2018 είχαν κληθεί ως ομιλητές σε συνέδριο της Majoritas Academy ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, αλλά και ο υφυπουργός για τα Ειδικά Ψηφιακά Έργα, Θεόδωρος Λιβάνιος.
Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα προς τον κ. Μητσοτάκη:
– Ποια είναι η σχέση της ΝΔ με την εταιρεία Majoritas και τον Lucian Despoiu;
– Πώς πληρωνόταν η ρουμάνικη εταιρεία από τη ΝΔ; Υπάρχουν παραστατικά;
– Εκτός από την Questia.gr έχει δοθεί στη Majoritas ή οποιαδήποτε άλλη παρεμφερή εταιρία πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα των Ελλήνων πολιτών από τις πλατφόρμες τους Ελληνικού κράτους, όπως αυτή της τηλεκπαίδευσης, το gov.gr ή οποιαδήποτε άλλη; Με λίγα λόγια, έχουν δώσει πρόσβαση στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των πολιτών για να χειραγωγήσουν το εκλογικό σώμα;Περιμένουμε απαντήσεις, καθώς και την παρέμβαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ώστε να διερευνήσει την υπόθεση τις δραστηριότητες της Majoritas στην Ελλάδα.
Τέλος, περιμένουμε από το ΕΣΡ ενημέρωση για το κατά ποσό είναι σύννομη η λειτουργία της questia.gr, δεδομένου ότι διενεργεί δημοσκοπήσεις και επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα πολιτών χωρίς να είναι πουθενά καταχωρημένη.
