Δεν είναι μόνον οι επαγγελματίες του θεάτρου στην Ελλάδα, που αισθάνονται πως οι συντηρητικές κυβερνήσεις θεωρούν επικίνδυνη την Τέχνη, ως ένα μέσο οντολογικής και κοινωνικής κατανόησης του κόσμου και αφύπνισης του πολίτη και προσπαθούν να περιστέλλουν την παιδευτική της αξία και να την υποβαθμίσουν στη χυδαία, κενή και λαοπλάνα διασκέδαση. Η εμπειρία του χώρου των παραστατικών τεχνών στην Ανδαλουσία της Ισπανίας, αποδεικνύει πως ο σκοταδιστικός κατατρεγμός έχει κοινά πολιτικά χαρακτηριστικά.
Η τοπική κυβέρνηση του Χουάν Μανουέλ Μορένο Μπονίγια του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) και η πολιτική στον τομέα του πολιτισμού έχει προκαλέσει την αντίδραση των θεατρικών οργανισμών στην πολυπληθέστερη αυτόνομη περιφέρεια της χώρας, με τη μεγάλη παράδοση στην Τέχνη. Τα κονδύλια έχουν μειωθεί και το επάγγελμα βρίσκεται επί ξηρού ακμής.
Με δομές που έχουν δοκιμασθεί σκληρά από την παρατεταμένη περίοδο της πανδημίας, έντεκα οργανισμοί από τον κόσμο των Τεχνών, περιέγραψαν σε ανακοίνωσή τους την περασμένη Δευτέρα μία κατάσταση, που βρίσκεται ήδη «στα πρόθυρα κατάρρευσης». Η αύξηση τους τελευταίους μήνες των πάγιων εξόδων για τα θέατρα και των άλλων δαπανών τους (ταξίδια, διαμονή και διατροφή) επηρεάζουν την παραγωγή και τις περιοδείες των θιάσων. Οι νευραλγικοί αυτοί οργανισμοί για την τέχνη στην Ανδαλουσία κατηγορούν το τοπικό υπουργείο Πολιτισμού πως μείωσε τα κονδύλια, που προορίζονται για τη στήριξη του θεάτρου, του τσίρκου, της μουσικής, του χορού και του θεάτρου μαριονέτας στις διάφορες πόλεις της μεγάλης περιφέρειας.
Βέβαια, το Υπουργείο διαψεύδει πως έχουν γίνει περικοπές και υποστηρίζει πως έχει δρομολογηθεί η δημιουργία ενός νέου Ινστιτούτου Παραστατικών Τεχνών, που θα δημιουργήσει δικό του προγραμματισμό και θα συνεχίσει την πολιτιστική προσφορά. Μόνο που μέχρι τώρα, η τοπική κυβέρνηση φαίνεται πως για τη μόνη μορφή τέχνης που μεριμνά είναι η Θρησκευτική για την οποία έχει καταρτίσει ένα σχέδιο για την καταγραφή, συντήρηση και διάσωση, αδιαφορώντας για τα σύγχρονα ρεύματα. Βέβαια η Θρησκευτική Τέχνη ταιριάζει απόλυτα στην ιδιοσυγκρασία της δεξιάς παράταξης, καθώς εντάσσεται στον «Ανδαλουσισμό» του δόγματος Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια που η κυβέρνηση Μορένο ασπάζεται. Μάλιστα, όταν στην προηγούμενη θητεία της συνεργαζόταν με το ακροδεξιό Vox, η κυβέρνηση του Μορένο είχε κάνει μεγάλες παραχωρήσεις στην παράταξη αυτή όσον αφορά τις θεματικές ενότητες και τον τρόπο διδασκαλίας στις εγκύκλιες σχολικές σπουδές και στις επιχορηγήσεις για τα θεάματα. Και σήμερα, έχοντας απορροφήσει μεγάλο αριθμό ακροδεξιών ψηφοφόρων είναι φυσικό να ακολουθεί την ίδια πολιτική για να τους συγκρατήσει, πείθοντας πως τηρεί τις παραδόσεις.
Στην εν λόγω ισπανική περιφέρεια, η Ανδαλουσιανή Υπηρεσία Πολιτιστικών Ιδρυμάτων διαχειρίζεται τις επιχορηγήσεις για το Ανδαλουσιανό Δίκτυο Δημοτικών Θεάτρων (για θέατρο, μουσική χορό, τσίρκο, μαριονέτες) σε περίπου 80 δήμους και για το δίκτυο Abecedaria (Αλφαβητάρι) για τις παιδικές και νεανικές παραστάσεις. Σύμφωνα με τους έντεκα οργανισμούς, από το 2007 έως το 2023 οι επιχορηγήσεις για τα δύο αυτά προγράμματα έχουν περικοπεί κατά 80%. Κατ’ αυτούς έχει δημιουργηθεί με τον τρόπο αυτό μία αμείωτη απώλεια «καλλιτεχνικής, επιχειρηματικής και κοινωνικής αξίας». Στην ανακοίνωσή τους προσθέτουν δε πως «η ανώτερη περιφερειακή συγχρηματοδότηση στην οποία θα μπορούσε να έχει πρόσβαση ένας δήμος που συνδέεται με το Δίκτυο Δημοτικών Θεάτρων την περίοδο 2019-2023, μειώθηκε από 34.000 ευρώ σε 14.000 ευρώ, δηλ. κοντά στο 59%. Η δε συνολική ικανότητα του δήμου να χρηματοδοτήσει ένα θέαμα έχει μειωθεί από 59 σε 24.000 ευρώ, δηλ. πάνω από 60%».
Μάλιστα, οι καλλιτέχνες επισημαίνουν πως η προσωρινή απασχόληση και η αυταπασχόληση, που αποτελούν τη βάση της εργασιακής σχέσης των δημιουργών, δυσχεραίνει τη δυνατότητα να διατηρηθούν σταθερές δομές για την παραγωγή παραστάσεων, που διακυβεύονται ακόμη περισσότερο από τη γενικότερη αστάθεια στον χώρο του πολιτισμού και της εργασιακής επισφάλειας των θεραπόντων του. Αυτό αντανακλά με ακόμη πιο αρνητικό τρόπο στις δομές της παραγωγής και διανομής του πολιτιστικού έργου, καθώς πολλοί οργανισμοί αδυνατούν να συντηρήσουν τον εξοπλισμό τους, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο πολλές θέσεις εργασίας άμεσα και έμμεσα.
Οι έντεκα σύλλογοι ζητούν από την τοπική κυβέρνηση να αυξήσει τα κονδύλια στο Ανδαλουσιανό Δίκτυο Δημοτικών Θεάτρων και στο Abecedaria, προκειμένου τουλάχιστον οι δήμοι να επανέλθουν στη συμβατική δυνατότητα του 2018. Επιπλέον, ζητούν γενική αύξηση στις επιδοτήσεις για την προώθηση του θεάτρου, της μουσικής, του χορού και του τσίρκου στην Ανδαλουσία «κατά τουλάχιστον 50%» και επιπλέον να επικαιροποιήσει τους κανονισμούς, που ρυθμίζουν τη λειτουργία του κλάδου, τόσο για την παραγωγή όσο και την προσφορά εργασίας.
Στους δύσκολους αυτούς καιρούς η Τέχνη, όπως έλεγε ο Χέγκελ, εάν δεν μπορεί να ξεριζώσει το Κακό, τουλάχιστον μπορεί να το ανακουφίσει. Είναι το μόνο πραϋντικό μέσο, που μπορεί με διάρκεια να βοηθήσει τον άνθρωπο να ξεπεράσει, με στοχασμό και πραγματική συγκίνηση, τις κακοπάθειες και τις διαψεύσεις που του σωρεύει η αποτυχία της πολιτικής και του κρατούντος ηθικού προσανατολισμού. Η Τέχνη πρέπει να στηριχθεί, καθώς μέσα στους αιώνες είναι εκείνη η πτυχή της ανθρώπινης δημιουργίας, που πάνω από την οικονομία, τους στρατιωτικούς πολέμους και τις φυσικές καταδρομές, έχει κατορθώσει να διασώσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη δύναμη της κριτικής σκέψης και της φαντασίας.
