Αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο στις πολύ μεγάλες διπλωματικές και διεθνείς πολιτικές επιτυχίες (διεθνείς θριάμβους στην πραγματικότητα πρέπει να τους πούμε) της Τουρκίας του Ερντογάν, που όμως, όπως έχει συχνά συμβεί στην ιστορία, δεν μετατρέπονται αυτόματα και σε εσωτερικές πολιτικές επιτυχίες. Σε κάποιο βαθμό εξάλλου είναι αναπόφευκτο, σε ένα καθεστώς ήδη είκοσι χρόνων, να αντιμετωπίζει εκτίναξη της διαφθοράς, να έχει κουράσει, να απογοητεύει τη νεολαία, να έχει φθαρεί. Άμεσα όμως η κύρια, η πιο βασική απειλή για τον Τούρκο πρόεδρο είναι ο καταστροφικός πληθωρισμός, που εξαθλιώνει τώρα με μεγάλη ταχύτητα τα φτωχά ιδίως στρώματα του πληθυσμού, που χρειάζεται και να φάνε και δεν τους αρκεί η εθνικιστική ή θρησκευτική ρητορεία. Είπαμε: άρτος και θεάματα – όχι μόνο θεάματα.
Οι φτωχοί ενδέχεται να τιμωρήσουν τον Τούρκο πρόεδρο είτε μη ψηφίζοντάς τον, είτε ψηφίζοντας τους αντιπάλους του. Που όμως, από την πλευρά τους, βρίσκονται σε κατάσταση στρατηγικής αδυναμίας και αμηχανίας, καθώς δεν μπορούν να εμφανίσουν έναν ηγέτη και μια πρόταση, που να αποτελούν σοβαρή εναλλακτική λύση προς τον σημερινό πρόεδρο.
Σε σχέση, άλλωστε, με τα φτωχά στρώματα της Τουρκίας, την πλειοψηφία του πληθυσμού της, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν είναι αφόρητα αστοί και αφόρητα φιλοδυτικοί, εξ ορισμού δηλαδή ξένοι προς αυτά.
Πρέπει κανείς να πάει πίσω στον Ετσεβίτ (είδος Τούρκου Ανδρέα Παπανδρέου, τηρουμένων των αναλογιών), για να βρει ηγέτη, που να μπορεί να μιλήσει στο έθνος με τον τρόπο που του μιλάει σήμερα ο Ερντογάν. Και μάλιστα ο Ετσεβίτ ήταν και πολύ καλλιεργημένος, όπως και ο Παπανδρέου άλλωστε.
Παράνομη η υποψηφιότητα Ερντογάν
Σιγά-σιγά η αντιπολίτευση ανεβάζει το θέμα της παραβίασης του συντάγματος από τον Ερντογάν, που κατεβαίνει για τρίτη φορά υποψήφιος, αν και αυτό απαγορεύεται από το Σύνταγμα. Αν και ορθές, σύμφωνα με διακεκριμένους νομικούς, οι αιτιάσεις της αντιπολίτευσης δεν έχουν μεγάλες πιθανότητες να γίνουν δεκτές από τα αρμόδια κρατικά όργανα. Το λιγότερο, άλλωστε, που ενδιαφέρει την κοινή γνώμη είναι η τήρηση αυτής της πρόνοιας του Συντάγματος. Αυτό που ενδιαφέρει την τουρκική κοινή γνώμη είναι το πού πάει η χώρα τους και πώς θα αντιμετωπιστεί η οικονομική κατάσταση.
Η Τουρκία δεν γνώρισε στην ιστορία της «αστικοδημοκρατική» επανάσταση. Ο στρατός του Κεμάλ και των Νεότουρκων ήταν που έφτιαξε, «από τα πάνω», την Τουρκική Δημοκρατία. Σε αρκετά μικρότερο βαθμό αντιμετωπίζουμε και εμείς, στην Ελλάδα, αντίστοιχο πρόβλημα, γιατί η δική μας «αστικοδημοκρατική επανάσταση» ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, και το αποτέλεσμα αυτής της μη ολοκλήρωσης το διαπιστώνουμε κάθε τόσο.
Το χαρτί των Κούρδων
Κανείς δεν ξέρει ακόμα πώς θα παίξει ο Ερντογάν το χαρτί του φιλοκουρδικού κόμματος HDP. Μια σκέψη στο επιτελείο του είναι να το απαγορεύσει, επικαλούμενος τις σχέσεις του με το εκτός νόμου PKK. Αυτό θα τον βοηθήσει με το εθνικιστικό τμήμα της εκλογικής του βάσης, αλλά ενδέχεται να προκαλέσει ισχυρότερες αντιδράσεις στη Δύση από αυτές που θα επιθυμούσε να έχει. Αλλά και εκτός Δύσης, δεν «γράφει καλά» η απαγόρευση ενός πολιτικού κόμματος με ρίζες σε έναν ολόκληρο λαό, έστω και αν κατηγορείται για σχέσεις με «τρομοκρατία».
Το κάψιμο πάντως του Κορανίου στη Σουηδία ενίσχυσε πάρα πολύ τον Τούρκο ηγέτη στο να εμφανιστεί εντέλει ως ο υπερασπιστής της πίστης και της πατρίδας. Περίεργους τρόπους βρίσκει πάντως η Δύση να υπερασπίζεται τη δημοκρατία, εξευτελίζοντάς την.
Στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης, ο Ερντογάν δοκίμασε να συμμαχήσει με τους Κούρδους εναντίον του Ιμάμογλου υποσχόμενος ότι θα ξαναρχίσει την ειρηνευτική διαδικασία, που διεκόπη πριν από χρόνια. Οι Κούρδοι όμως δεν τον πίστεψαν και υποστήριξαν τον σημερινό δήμαρχο.
Το ίδιο θα συμβεί πιθανότατα και σήμερα, αν δοκιμάσει ο Τούρκος πρόεδρος να συνεννοηθεί μαζί τους.
Παρόλα αυτά βέβαια, και παρόλο που τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί, με τα σημερινά δεδομένα η επανεκλογή Ερντογάν, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, φαίνεται το πιθανότερο (όχι όμως και απολύτως βέβαιο) αποτέλεσμα των επόμενων τουρκικών εκλογών. Κυρίως γιατί ο Ερντογάν ενσαρκώνει και ηγετικό προφίλ και πρόταση, κάτι που δεν μοιάζει να συμβαίνει με τους αντιπάλους του.
Διεθνείς εξτρεμιστές και ελληνοτουρκικά
Δεν μπορούμε να ξέρουμε επίσης βέβαια πώς θα δράσει το «εξτρεμιστικό κόμμα» της Δύσης, που έχει προγράψει τον Τούρκο ηγέτη λόγω των σχέσεων με τη Ρωσία και γι’ αυτό άλλωστε δοκίμασε να τον ανατρέψει το 2016, πολύ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Μπαίνουμε σε μια ταραχώδη περίοδο στην περιοχή μας και παγκοσμίως. Στην ανατολική Μεσόγειο η επάνοδος του Νετανιάχου και μάλιστα με πολύ εξτρεμιστική, ολοκληρωτική ατζέντα, προκαλεί ήδη δονήσεις σε όλη την περιοχή μας και απειλεί να την οδηγήσει σε έκρηξη.
Γενικά επισημάναμε άλλωστε σε προηγούμενα άρθρα μας την ανάγκη προσοχής στα ελληνοτουρκικά και υποστηρίξαμε ότι είναι προτιμότερο η ελληνική προεκλογική περίοδος να αρχίσει, ει δυνατόν, αφού ολοκληρωθούν οι τουρκικές εκλογές και να μην συσχετισθούν οι εκλογές με τα ελληνοτουρκικά.
Είναι σκόπιμη επίσης η κατά το δυνατόν μη χρήση των ελληνοτουρκικών για προεκλογική δημαγωγία, καθώς και μια κάποια συνεννόηση των ελληνικών κομμάτων για τις σχέσεις με την Τουρκία, αν και, με τις τωρινές συνθήκες, αυτά μοιάζουν δυστυχώς με άπιαστα θαύματα.
Με διεθνείς προβοκάτορες να κυκλοφορούν στα νερά της Μεσογείου, Έλληνες πολιτικούς που δεν έχουν δική τους σκέψη αλλά κάνουν ότι τους πούνε να κάνουν οι ξένοι και «ελληνικό» κράτος υπό διάλυση, να παρακολουθείται και να παρακολουθεί, όλα δυστυχώς μπορούν να συμβούν.
Η πιθανότητα καταστροφικής σύγκρουσης Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι μεγάλη, δεν είναι όμως και ανύπαρκτη.
