Τα περισσότερα πλούσια αραβικά έθνη του Κόλπου ακολούθησαν το παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας τα τελευταία χρόνια και εξοστράκισαν τον πληγωμένο από την κρίση Λίβανο λόγω της αυξανόμενης επιρροής της μαχητικής ομάδας Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από το Ιράν. Εξαίρεση ήταν το Κατάρ.
Σύμφωνα με το Associated Press, η Ντόχα επεκτείνει σιωπηλά την επιρροή της στον Λίβανο. Συνέχισε να δέχεται Λιβανέζους ηγέτες και διοχέτευσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας εν μέσω μιας ιστορικής οικονομικής κατάρρευσης.
Το μικρό, πλούσιο σε φυσικό αέριο έθνος στα τέλη Ιανουαρίου άρχισε να βλέπει τους καρπούς της επένδυσής του, όταν η κρατική Qatar Energy αντικατέστησε μια ρωσική εταιρεία σε μια διεθνή κοινοπραξία που θα αναζητήσει φυσικό αέριο στη Μεσόγειο Θάλασσα στα ανοικτά των ακτών του Λιβάνου.
Και τη Δευτέρα, το Κατάρ θα συμμετάσχει για πρώτη φορά σε μια συνάντηση στο Παρίσι μαζί με αξιωματούχους από τη Γαλλία, τη Σαουδική Αραβία και τις ΗΠΑ για συζητήσεις με επίκεντρο τις πολιτικές και οικονομικές κρίσεις του Λιβάνου.
Το Κατάρ αυτοπαρουσιάζεται ως μια πιο ουδέτερη δύναμη σε μια χώρα όπου για δεκαετίες εξωτερικές δυνάμεις χρησιμοποιούν τα σεχταριστικά τμήματα του Λιβάνου για να δώσουν τις μάχες αντιπροσώπων τους. Η Σαουδική Αραβία υποστήριζε από καιρό τις σουνιτικές μουσουλμανικές φατρίες του Λιβάνου και προσπάθησε να απωθήσει την επιρροή του Ιράν μέσω της σιιτικής Χεζμπολάχ. Ο ανταγωνισμός ώθησε επανειλημμένα τον Λίβανο στο χείλος της ένοπλης σύγκρουσης.
Το Κατάρ, το οποίο έχει καλούς δεσμούς με το Ιράν, προσπαθεί να προωθήσει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Τεχεράνης και των χωρών του Κόλπου. Η συμπερίληψή του στις επερχόμενες συνομιλίες «είναι ένα μήνυμα ότι το Ιράν δεν θα μείνει εντελώς έξω από αυτή τη συνάντηση και μια αναγνώριση της επιρροής που έχει η Τεχεράνη στον Λίβανο», δήλωσε ο Μοχάμαντ Μπάζι, καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Hagop Kevorkian για σπουδές στην Εγγύη Ανατολή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
«Με τη Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου να εμπλέκονται λιγότερο στον Λίβανο, το Κατάρ προσπαθεί να αναβιώσει τον ρόλο του μεσολαβητή στη χώρα», είπε.
Ωστόσο, το Κατάρ – μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο με τον πλούτο του σε φυσικό αέριο – μέχρι στιγμής «έχει δείξει ελάχιστα σημάδια ότι είναι πρόθυμο να σώσει τον Λίβανο από μόνο του», είπε ο Μπάζι.
Από τα τέλη του 2019, η οικονομία του Λιβάνου έχει καταρρεύσει υπό το βάρος της εκτεταμένης διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης. Το νόμισμα έχει χάσει περισσότερο από το 90% της αξίας του, ρίχνοντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στη φτώχεια. Οι διεθνείς χορηγοί, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, απαιτούν από την κυβέρνηση να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις για την αποδέσμευση περίπου 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δάνεια και επιχορηγήσεις. Αλλά οι πολιτικοί του Λιβάνου αντιστάθηκαν επειδή οι μεταρρυθμίσεις θα αποδυνάμωναν την επιρροή τους στη χώρα.
Η εμπλοκή του Κατάρ στον Λίβανο δεν είναι νέα.
Μετά τον πόλεμο 34 ημερών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ το 2006, το Κατάρ βοήθησε στην ανοικοδόμηση πολλών πόλεων και χωριών που υπέστησαν μεγάλες καταστροφές στο νότιο Λίβανο. Γιγαντιαίες διαφημιστικές πινακίδες με πινακίδες που έγραφαν «Thank You Qatar» εμφανίστηκαν σε όλο τον Λίβανο.
Τον Μάιο του 2008, αφού η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της πολέμησαν τους υποστηριζόμενους από τη Δύση αντιπάλους τους στις χειρότερες μάχες της Βηρυτού από τον εμφύλιο πόλεμο του 1975-90, οι πολιτικοί ηγέτες του Λιβάνου πέταξαν στο Κατάρ, όπου κατέληξαν σε μια συμφωνία γνωστή ως «Συμφωνία της Ντόχα». Η συμφωνία έδωσε τέλος σε ένα αδιέξοδο 18 μηνών και έφερε την εκλογή νέου προέδρου και το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Στην ηρεμία που ακολούθησε, εισρέουν τεράστιες ξένες επενδύσεις και η οικονομία του Λιβάνου αναπτύχθηκε κατά μέσο όρο κατά 9% για τρία χρόνια.
Τον Δεκέμβριο του 2018, ο τότε Πρόεδρος Μισέλ Αούν εγκαινίασε την πρόσφατα ανακαινισμένη Εθνική Βιβλιοθήκη του Λιβάνου στη Βηρυτό, που χρηματοδοτήθηκε από το Κατάρ με κόστος 25 εκατομμύρια δολάρια. Η μητέρα του σημερινού εμίρη, Σίκα Μόζα μπιντ Νάσερ αλ-Μισνέντ, είχε θέσει τον θεμέλιο λίθο για το έργο στην καρδιά της Βηρυτού το 2009.
Η Σαουδική Αραβία αποσύρθηκε από τον Λίβανο τα τελευταία χρόνια καθώς η δύναμη της Χεζμπολάχ αυξανόταν. Πέρυσι, ο κύριος σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας στον Λίβανο, ο πρώην πρωθυπουργός Σαάντ Χαρίρι, διπλός υπήκοος Λιβάνου-Σαουδικής Αραβίας, ανακοίνωσε ότι αναστέλλει το έργο του στην πολιτική.
Το 2020, το Ριάντ απαγόρευσε τις εισαγωγές λιβανέζικων προϊόντων αφού ένας Λιβανέζος αξιωματούχος χλεύασε τη στρατιωτική επέμβαση υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Αρκετές άλλες χώρες του Κόλπου ακολούθησαν το παράδειγμά τους, αλλά το Κατάρ όχι.
Το Κατάρ διπλασίασε τις επενδύσεις του καθώς η οικονομία του Λιβάνου κατέρρευσε.
Επενδυτές από το Κατάρ αγόρασαν το διάσημο ξενοδοχείο Beirut Le Vendome με θέα στη Μεσόγειο το 2020. Υπάρχουν αναφορές ότι η Ντόχα σχεδιάζει να ρίξει χρήματα στον προβληματικό τραπεζικό τομέα του Λιβάνου για να αγοράσει έναν από τους δανειστές της χώρας.
Τον Ιούνιο, το Κατάρ δώρισε 60 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει τους μισθούς των μελών του λιβανικού στρατού. Ήδη υποστήριζε τον στρατό με μηνιαίες προμήθειες τροφίμων. Η ενίσχυση του στρατού του Λιβάνου είναι από καιρό μια πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες θεωρούν τη δύναμη ως αντίβαρο στη Χεζμπολάχ.
Πριν από μια εβδομάδα, τρεις μήνες αφότου ο Λίβανος και το Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, ο Υπουργός Ενέργειας του Κατάρ Σαάντ Σέριντα αλ-Καάμπι ενώθηκε με τους Λιβανέζους αξιωματούχους στη Βηρυτό για μια τελετή με την οποία υπογράφηκε συμφωνία για το Κατάρ να λάβει μερίδιο 30% σε κοινοπραξία για εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ύδατα του Λιβάνου.
«Για εμάς στο Κατάρ, αυτή η σημαντική συμφωνία μας δίνει την ευκαιρία να υποστηρίξουμε τις οικονομικές εξελίξεις στον Λίβανο κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης στροφής», δήλωσε ο αλ Κάαμπι στην εκδήλωση. «Το Κατάρ είναι πάντα παρόν για να υποστηρίξει ένα καλύτερο μέλλον για τον Λίβανο και τον λαό του».
Σύμφωνα με τη συμφωνία, η Qatar Energy θα αναλάβει το μερίδιο 20% που εκκενώθηκε από τη ρωσική Novatek, επιπλέον του 5% η καθεμία από τον γίγαντα της Ιταλίας ENI και τη γαλλική TotalEnergies αφήνοντας την αραβική εταιρεία με μερίδιο 30%. Η Total και η ENI θα έχουν μερίδια 35% η καθεμία.
«Αυτή είναι μια κερδοφόρα κατάσταση για τον Λίβανο και το Κατάρ», δήλωσε ο πρώην υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου, Σέζαρ Άμπι Χαλίλ. Το Κατάρ λαμβάνει μερίδιο στους πιθανούς πόρους φυσικού αερίου στα λιβανικά ύδατα, ενώ ο Λίβανος αποκτά την αξιοπιστία μιας εταιρείας του Κατάρ στο έργο.
Στον πολιτικό τομέα, το Κατάρ δεν έχει υποστηρίξει ανοιχτά κανένα κόμμα. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, υποστηρίζει τον διοικητή του Λιβανικού Στρατού, στρατηγό Τζόζεφ Αούν, να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της χώρας. Ο Αούν, ο οποίος δεν έχει σχέση με τον απερχόμενο πρόεδρο, προσκλήθηκε να επισκεφθεί το Κατάρ τον Δεκέμβριο και συναντήθηκε με υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Η Χεζμπολάχ πιστεύεται ότι του εναντιώνεται.
Όπως συμβαίνει συχνά, το Κατάρ προωθεί τα οικονομικά και πολιτικά του συμφέροντα από κοινού, δήλωσε ο Λιβανέζος οικονομολόγος Αντουάν Φάρα. Εξασφαλίζει έσοδα από τις επενδύσεις του ενώ παράλληλα αποκτά πολιτικό ρόλο στη χώρα όπου επενδύει.
Ωστόσο, ο Αλί Χαμάντ, δημοσιογράφος της λιβανέζικης εφημερίδας An-Nahar, είπε ότι το Κατάρ, όπως και άλλα κράτη του Κόλπου, θα θέλει να δει τους πολιτικούς ηγέτες του Λιβάνου να θεσπίζουν σοβαρές μεταρρυθμίσεις.
«Ο Λίβανος πρέπει να βοηθήσει τον εαυτό του για να βοηθήσουν οι Άραβες τον Λίβανο. Οι Λιβανέζοι πολιτικοί δεν μπορούν να κάθονται και να περιμένουν να βρέξει χρήματα από τον ουρανό», είπε ο Χαμάντ.
