Την αναστολή των επιχειρήσεων της Frontex στην Ελλάδα φέρεται να έχει αιτηθεί ο Γιόνας Γκριμχέντεν, αξιωματούχος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Οργανισμού, επικαλούμενος έγκυρες πηγές για συστηματικές και παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων από την Ελλάδα, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.
Οι συντάκτριες Μόνικα Πρόντσουκ και Ματίνα Στέβις-Γκρίντνεφ αναφέρουν πως ο επικεφαλής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της υπηρεσίας συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε δηλώσει πέρυσι ότι η Frontex θα πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί στην Ελλάδα λόγω κατά συρροή καταχρήσεων από τις ελληνικές αρχές. Σε ένα επόμενο πόρισμα που υποβλήθηκε τον περασμένο μήνα, ο επικεφαλής των δικαιωμάτων είπε ότι δεν υπήρξε «καμία αλλαγή στην αναφερόμενη πρακτική».
O Γκριμχέντεν εκδίδει εμπιστευτικές τριμηνιαίες εκθέσεις για τα όσα επικρατούν στα σύνορα της ΕΕ, δίνοντας βάση στις καταχρηστικές συμπεριφορές σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ιταλία. Στην έκθεση που αφορούσε την Ελλάδα σχετικά με τα δύο τελευταία τρίμηνα, έγραψε ότι είχε συγκεντρώσει συνεχείς «αξιόπιστες αναφορές» ότι οι ελληνικές αρχές διώχνουν συστηματικά μετανάστες τόσο στα θαλάσσια όσο και στα χερσαία σύνορα, που τους απαγορεύουν την πρόσβαση στην προστασία, διαχωρίζουν τα παιδιά από τους γονείς τους και αντιμετωπίζουν τους μετανάστες με «εξευτελιστικό» τρόπο.
Η σοβαρότητα αυτών των ισχυρισμών ώθησε τον αξιωματικό να συστήσει την αναστολή της επιχείρησης, αφού εξέδωσε τρεις κλιμακούμενες «γμωμοδοτησεις», τεκμηριώνοντας λεπτομερώς τα ευρήματά του, κατά τη διάρκεια του 2022, ανέφεραν τα έγγραφα.
Η τεκμηρίωση των παράνομων πρακτικών στην Ελλάδα από τον επικεφαλής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Frontex είναι σημαντική, είπαν ειδικοί στην εφημερίδα, επειδή προέρχεται από τον ίδιο τον οργανισμό και όχι από εξωτερικές πηγές όπως τα μέσα ενημέρωσης ή μη κυβερνητικές οργανώσεις.
«Παραμένοντας σε μια επιχείρηση όπου υπάρχουν παραβιάσεις δικαιωμάτων, η Frontex παραβιάζει το κράτος δικαίου», δήλωσε η Λουίζα Μάριν, νομικός συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο που εδρεύει στη Φλωρεντία, η οποία ερευνά την Frontex για πάνω από μια δεκαετία. Η Δρ. Μάριν είπε ότι υπήρξε «συστηματική παραβίαση» των εσωτερικών κανόνων από τη διοίκηση της Frontex.
Βάσει των πληροφοριών που διαθέτει, ο Γκρίμχεντεν προτείνει την αναστολή των επιχειρήσεων της Frontex, καθώς η ελληνική πλευρά δεν δείχνει καμία διάθεση να προσαρμοστεί στις επιταγές του διεθνούς δικαίου. Από την πλευρά τους οι Times σημειώνουν μίλησαν με αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης, οι οποίοι υποστήριξαν ότι «η προστασία της Ευρώπης από τις παράτυπες αφίξεις είναι «προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Οι συστάσεις του αξιωματικού δεν είναι δεσμευτικές, ανέφερε η Frontex σε γραπτά σχόλια στους The Times. Είπε ότι αντιμετώπιζε ανησυχίες μαζί με τις ελληνικές αρχές και ότι ο υπεύθυνος ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχε αναφέρει «πρόοδο» στα τέλη του περασμένου μήνα. «Σαν συμπέρασμα, επί του παρόντος, δεν βλέπουμε λόγο να αποχωρήσουμε από μια από τις πιο δύσκολες συνοριακές περιοχές ολόκληρης της ΕΕ», ανέφερε η Frontex σε δήλωση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να κινήσει μια διαδικασία, γνωστή ως διαδικασία επί παραβάσει, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην προσαγωγή της Ελλάδας στα δικαστήρια. Η Frontex ανέστειλε μόνο μία φορά τις δραστηριότητές του για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην Ουγγαρία το 2021, αφού αυτή η διαδικασία οδήγησε σε επιτυχή δικαστική υπόθεση κατά της χώρας.
Η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ότι σέβεται το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο και ότι οι ισχυρισμοί διερευνώνται. Είπε επίσης ότι είχε διορίσει τον δικό της υπεύθυνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και είχε ένα ευρύτερο σχέδιο, που είχε αναπτύξει με την Επιτροπή, για την αντιμετώπιση προβλημάτων.
«Η προστασία της Ευρώπης από παράτυπες αφίξεις αποτελεί προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», δήλωσε η ελληνική κυβέρνηση, αναφερόμενη στη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα.
Όπως αναφέρουν οι NYT, μετά τη συνάντηση την Παρασκευή δεν έγινε καμία αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα ή στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο, αλλά οι ηγέτες ζήτησαν περισσότερα χρήματα από τον προϋπολογισμό του μπλοκ για να χτίσουν φράχτες για να κρατήσουν έξω τους επίδοξους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο.
