Του Μάρκο ντ’ Έραμο, από τον ιστότοπο Sidecar σε μετάφραση Σωτήρη Λαπιέρη

Στο σχολείο, όταν μελετούσα σύγχρονη ιστορία και τους πολέμους του 18ου αιώνα, μου φαινόταν παράλογο ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν πεθάνει για κάποιο μακρινό φρούριο ή για μια χούφτα μικρά χωριά. Ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής (1701-14) τελείωσε με τις Συνθήκες της Ουτρέχτης και του Ράστατ, σύμφωνα με τις οποίες άλλαξαν χέρια οι πόλεις Μπρέισαχ και Κελ στον Ρήνο και Πινερόλο στο Πεδεμόντιο. Σε αυτόν τον πόλεμο, πέθαναν περίπου 700.000 με 1,2 εκατομμύρια ανθρώπων, σε ένα σύνολο ευρωπαϊκού πληθυσμού περίπου 120 εκατομμυρίων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Αναλογικά με τα σημερινά πληθυσμιακά δεδομένα, ο ισοδύναμος αριθμός θανάτων θα ήταν μεταξύ 4,2 και 7,2 εκατομμυρίων.

Πριν από δέκα χρόνια, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι η Ευρώπη θα διακινδύνευε μια τέτοια καταστροφή για χάρη του Ντονμπάς – μιας περιοχής που λίγοι από εμάς θα μπορούσαν να εντοπίσουν στον χάρτη. Αλλά πλέον, αυτό συνιστά μια εύλογη εξέλιξη της διαρκώς κλιμακούμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία. Παρακάτω παρατίθεται μια λίστα, που συνέταξε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με οπλικά συστήματα, πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους κ.λπ. που κατά τη διάρκεια του πολέμου δόθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία. Δεν τα παραθέτω για λόγους ακρίβειας, αλλά για να αναδείξω τη σωρευτική επίδραση της διαρκούς αποστολής οπλισμού:

• Πάνω από 1.600 αντιαεροπορικά συστήματα Stinger.
• Πάνω από 8.500 αντιαρματικά συστήματα Javelin.
• Πάνω από 50.000 αντιαρματικά συστήματα και πυρομαχικά.
• Πάνω από 700 τακτικά μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα Switchblade.
• 160 Howitzer 155 χλστ. και έως 1.094.000 βλήματα πυροβολικού των 155 χλστ.
• Πάνω από 5.800 βλήματα πυροβολικού των 155 χλστ. με καθοδήγηση ακριβείας.
• 10.200 βλήματα 155 χλστ. αντιαρματικών ναρκών απομακρυσμένου ελέγχου (RAAM).
• 100.000 βλήματα αρμάτων μάχης 125 χλστ.
• 45.000 βλήματα πυροβολικού των 152 χλστ.
• 20.000 βλήματα πυροβολικού των 122 χλστ.
• 50.000 πύραυλοι GRAD 122 χλστ.
• 72 βλήματα των 105 χλστ. και 370.000 βλήματα πυροβολικού των 105 χλστ.
• 298 τακτικά οχήματα για ρυμούλκηση πυροβόλων.
• 34 τακτικά οχήματα για ανάκτηση εξοπλισμού.
• 30 οχήματα υποστήριξης/συντήρησης πυρομαχικών.
• 38 HIMARS (Συστήματα πυροβολικού υψηλής κινητικότητας/ σύστημα πολλαπλής εκτόξευσης ρουκετών) και βλήματα για τα συστήματα.
• 30 ολμοβόλα 120 mm και περίπου 166.000 βλήματα 120 mm.
• 10 ολμοβόλα 82 χλστ.
• 10 ολμοβόλα 60 χλστ.
• 2.590 πύραυλοι TOW (εκτοξευόμενο από σωλήνα, οπτικά προσανατολιζόμενο και ραδιοκαθοδηγούμενο αντιαρματικό βλήμα), βαρύ αντιαρματικό.
• 545.000 φυσίγγια πυρομαχικών 25 χλστ.
• Πυρομαχικά των 120 χλστ.
• 10 οχήματα Επιχειρησιακού Συντονισμού και Διοίκησης.
• 1 πυροβολαρχία αεράμυνας Patriot και πυρομαχικά.
• 8 συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος NASAMS και πυρομαχικά.
• Πύραυλοι για συστήματα αεράμυνας HAWK.
• Πύραυλοι αεράμυνας RIM-7.
• 12 συστήματα αεράμυνας Avenger.
• Πυραύλους αντι-ραντάρ HARMs .
• Πυρομαχικά ακριβείας.
• 4.000 πύραυλοι αεροσκαφών Zuni.
• 20 ελικόπτερα Mi-17.
• 31 τανκς Abrams.
• 45 άρματα μάχης T-72B.
• 109 οχήματα μάχης πεζικού Bradley.
• Πάνω από 1.700 τροχοφόρα οχήματα πολλαπλών χρήσεων υψηλής κινητικότητας (HMMWV).
• Πάνω από 100 ελαφρά τακτικά οχήματα.
• 44 φορτηγά και 88 ρυμουλκούμενα για τη μεταφορά βαρέως εξοπλισμού.
• 90 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Stryker.
• 300 M113 Τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού;
• 250 M1117 Τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού.
• 580 MRAPs (θωρακισμένα οχήματα προστασίας από νάρκες).
• 6 θωρακισμένα φορτηγά.
• Εξοπλισμός και συστήματα εκκαθάρισης ναρκών.
• Πάνω από 13.000 εκτοξευτές χειροβομβίδων και φορητά όπλα.
• Πάνω από 111.000.000 φυσίγγια φορητών όπλων.
• Πάνω από 75.000 σετ αλεξίσφαιρων και κρανών.
• Περίπου 1.800 τακτικά μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα Phoenix Ghost.
• Πυραυλικά συστήματα καθοδηγούμενα με λέιζερ.
• Φορητά drone αναγνωρίσεων Puma Unmanned Aerial Systems
• 15 Μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα Scan Eagle.
• 2 ραντάρ για μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα.
• Μη επανδρωμένα σκάφη παράκτιας άμυνας.
• Πάνω από 50 ραντάρ αντιπυροβολικού.
• 4 ραντάρ αντικρούσεων.
• 20 ραντάρ πολλαπλών αποστολών.
• Εναέρια συστήματα anti-drone και εξοπλισμός.
• Συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
• 10 ραντάρ εναέριας επιτήρησης.
• 2 συστήματα παράκτιας άμυνας Harpoon.
• 58 παράκτια και ποτάμια περιπολικά σκάφη.
• M18A1 Νάρκες Claymore κατά προσωπικού.
• Εκρηκτικά C-4, πυρομαχικά κατεδάφισης και εξοπλισμός κατεδάφισης για τον καθαρισμό εμποδίων.
• Εξοπλισμός τοποθέτησης εμποδίων.
• Τακτικά συστήματα ασφαλών επικοινωνιών.
• 4 κεραίες δορυφορικών επικοινωνιών.
• Τερματικά και υπηρεσίες SATCOM.
• Χιλιάδες συσκευές νυχτερινής όρασης, συστήματα επιτήρησης, συστήματα θερμικής απεικόνισης, οπτικά και διόπτρες λέιζερ.
• Εμπορικές υπηρεσίες δορυφορικών εικόνων.
• Εξοπλισμός εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών και προστατευτικός εξοπλισμός.
• Εξοπλισμός χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής, πυρηνικής προστασίας.
• 100 τεθωρακισμένα οχήματα ιατρικής περίθαλψης.
• Πάνω από 350 γεννήτριες.
• Ιατρικές προμήθειες που περιλαμβάνουν κιτ πρώτων βοηθειών, επιδέσμους, μόνιτορ και άλλο εξοπλισμό.
• Εξοπλισμός ηλεκτρονικών παρεμβολών.
• Εξοπλισμός πεδίου, εξοπλισμός κρύου και ανταλλακτικά.
• Χρηματοδότηση για εκπαίδευση, συντήρηση και συντήρηση.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνεχίζει αναφέροντας:

«Από τις 9 Σεπτεμβρίου 2022, σχεδόν 50 σύμμαχοι και χώρες εταίροι έχουν παράσχει βοήθεια ασφαλείας στην Ουκρανία. Ανάμεσα στις διάφορες αποστολές, οι σύμμαχοι και οι εταίροι έχουν παραδώσει 10 συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας (MLRS), 178 συστήματα πυροβολικού μεγάλης εμβέλειας, σχεδόν 100.000 οβίδες μεγάλης εμβέλειας, σχεδόν 250.000 αντιαρματικά πυρομαχικά, 3.659 άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και μαχητικά οχήματα πεζικού (IFV), 8.214 πυραύλους αεράμυνας μικρής εμβέλειας και 88 θανατηφόρα UAV. Από τις 24 Φεβρουαρίου, σύμμαχοι και εταίροι σε όλο τον κόσμο έχουν παράσχει ή έχουν δεσμεύσει πάνω από 13 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμυντική βοήθεια».

Ορισμένοι μπορεί να παρατηρήσουν ότι η λίστα δεν προσδιορίζει ακριβώς πόσα «Puma Unmanned Aerial Systems» έχουν δοθεί, ούτε παρέχει ακριβείς πληροφορίες για την ποσότητα πολλών άλλων ειδών στρατιωτικού εξοπλισμού (σε κάθε περίπτωση, από την σκοπιά της διαφάνειας, συνιστά βελτίωση σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά κράτη που επικαλούνται «λόγους ασφαλείας», για να αποφύγουν απαντήσεις για τον οπλισμό που στέλνουν στο Κίεβο). Βλέπουμε ότι τα 31 άρματα μάχης Abrams, αντικείμενο πολλών συζητήσεων, δεν είναι στην πραγματικότητα τα πρώτα τανκς που στάλθηκαν στην Ουκρανία. Είχαν ήδη σταλεί 41 ανακατασκευασμένα πρώην σοβιετικά T-72B, μαζί με 1.700 Humvee και 109 θωρακισμένα οχήματα προσωπικού Bradley (για να μην αναφέρουμε τα ναυτικά drones).

Μπροστά σε αυτόν τον καταιγισμό οπλισμού, θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε για τους λόγους που κανείς δεν μιλάει για τα κέρδη της αμυντικής βιομηχανίας. Στο παρελθόν, οι έμποροι όπλων θα είχαν τουλάχιστον καταγγελθεί για πολεμική κερδοσκοπία. Σήμερα, οι Financial Times απλώς παραπονιούνται για το γεγονός ότι οι κατασκευαστές οπλικών συστημάτων στις ΗΠΑ αγγίζουν τα όρια της παραγωγικής τους ικανότητας και θα δυσκολευτούν να ανταποκριθούν στη ζήτηση σε περίπτωση ανοίγματος επιπλέον μετώπων.

Η δυτική κοινή γνώμη έχει περιπέσει σε έναν τρομακτικό λήθαργο. Το «ξέπλυμα μέσω της ειρήνης» αποτελεί το νέο ψωμοτύρι των γερακιών της εξωτερικής πολιτικής: η κλιμάκωση του πολέμου δια της διαρκώς αυξανόμενης αποστολής οπλισμού θεωρείται ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη της ειρήνης – μιας και, ελλείψει αυτών των όπλων, η Ρωσία υποτίθεται ότι θα εισέβαλε στα Βαλτικά κράτη, με την Πολωνία και τη Φινλανδία να ακολουθούν. Οι βόμβες και τα άρματα μάχης θεωρούνται απαραίτητα για τον περιορισμό του τρομερού Μοσχοβίτικου ιμπεριαλισμού, παρόλο που η επαναλαμβανόμενη αποτυχία των ρωσικών επιθέσεων έχει υπονομεύσει κάθε υπόνοια περί Ρωσικής τρομακτικής ισχύος και το ΑΕΠ της – σε συνδυασμό με τις βιομηχανικές της δυνατότητες – παραμένει κατώτερο από εκείνο ημιπεριφερειακών χωρών όπως Ιταλία.

Αυτό που φαίνεται να έχει επανέλθει στη μόδα, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, είναι ο στρατιωτικός κεϋνσιανισμός για τον οποίον μας δίδαξε ο Μάικλ Κλαρ: αναζωογόνηση της οικονομίας μέσω του πολέμου. Όμως, σε σύγκριση με τον στρατιωτικό κεϋνσιανισμό της δεκαετίας του 1960 (τη «Μεγάλη Κοινωνία» του Λίντον Τζόνσον, που, εν μέρει τουλάχιστον, χρηματοδοτήθηκε από την παραγωγική έκρηξη που προκλήθηκε από τον πόλεμο του Βιετνάμ) οι σημερινές εξελίξεις έχουν πιο παλιομοδίτικο άρωμα. Θυμίζουν τα δύο πρώτα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εκείνους τους μήνες κατά τους οποίους οι ΗΠΑ τηρούσαν, επίσημα, στάση αναμονής, ενώ από την άλλη εφοδίαζαν τα οπλοστάσια των ευρωπαϊκών δυνάμεων που είχαν προσανατολιστεί απόλυτα στον πόλεμο εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανία, Αυτοκρατορία των Αψβούργων και αργότερα Οθωμανική Αυτοκρατορία) και χάζευαν το ξεκοίλιασμα της πλανητικής κυριαρχίας του Βρετανικού Ναυτικού.

Σε αναλογία με τη σημερινή κατάσταση, οι ΗΠΑ αποκόμισαν κέρδη από έναν πόλεμο που διεξήχθη σε μια μακρινή ήπειρο (μια κατάσταση που επρόκειτο να επαναληφθεί με τα ευρωπαϊκά και ασιατικά πεδία επιχειρήσεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου). Τότε, όπως και τώρα, οι ΗΠΑ σε όσους πολεμούν αντ’ αυτών απηύθυναν ένα προσκλητήριο, ιδιαίτερα – ας μου επιτραπεί ο όρος – σιχαμένο: πρέπει σταθούμε ενωμένοι στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας ενάντια στον αυταρχισμό, θα σας εξοπλίσουμε, αλλά θα πεθάνετε εσείς. Α, και η χώρα σας θα κονιορτοποιηθεί στην πορεία. («Armiamoci e partite: «ας εξοπλιστούμε να πολεμήσετε» ήταν η δημοφιλής ειρωνική ανταπάντηση σε αυτού τον τύπο τον μιλιταρισμό, στις αρχές του εικοστού αιώνα).

Οι ομοιότητες δεν σταματούν εκεί. Η μεγαλύτερη ομοιότητα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος αφορά την υπνοβατούσα ελίτ που μας οδηγεί στα πρόθυρα ενός παγκόσμιου πολέμου και πυρηνικού ολοκαυτώματος. Αναφέρομαι εδώ σε ένα έργο – που αναφέρεται συχνά, αλλά μελετάται σπάνια – του Αυστραλού ιστορικού Κρίστοφερ Κλαρκ, The Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914 (2013) (Οι υπνοβάτες: Πως η Ευρώπη πήγε στον πόλεμο το 1914, εκδ. Αλεξάνδρεια)Αρχή φόρμας. Εάν παρομοιάζαμε τον Τζο Μπάιντεν, την ώρα που ισχυρίζεται ότι η αποστολή τανκς στην Ουκρανία «δεν είναι μια επιθετική απειλή για την Ρωσία», με τους «υπνοβάτες» του Κλαρκ, θα προβαίναμε σε έναν ευγενικό χαρακτηρισμό. Είτε λοιπόν είναι ένας «υπνοβάτης», είτε είναι απλά ευθαρσώς και εγκληματικά απερίσκεπτος.

Φυσικά, τα μέσα ενημέρωσης θα έπρεπε να λειτουργούν τονίζοντας τις συνέπειες τέτοιων ενεργειών. Αλλά ακόμη και τα πιο σοβαρά έντυπα διαγκωνίζονται, επί του παρόντος, αναμεταξύ τους για το ποιο θα κρατήσει την πλέον φιλοπόλεμη στάση. Στις 30 Ιανουαρίου, το Foreign Affairs δημοσίευσε ένα άρθρο του Μάικλ ΜακΦολ, τον πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στη Ρωσία, με τίτλο «Πώς να επιτευχθεί η διέξοδος στην Ουκρανία» («How To Get A Breakthrough In Ukraine»), το οποίο φαινόταν αρχικά πολλά υποσχόμενο. Ο υπότιτλος «Ενάντια στην σταδιακή κλιμάκωση» ήταν ακόμη πιο ενθαρρυντικός. Υπερασπιζόταν επιτελούς ένα ψύχραιμο έντυπο την αποφυγή της σταδιακής κλιμάκωσης; Σε καμία περίπτωση!

Η άποψη του ΜακΦόλ ήταν ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να σταματήσουν τη σταδιακή αποστολή όπλων και αντ’ αυτού να στείλουν με μιας, μια τεράστια ποσότητα όπλων αιχμής στην Ουκρανία, με την ελπίδα να εξασφαλίσουν συντριπτική νίκη. Ενώ παραδεχόταν ότι «υπάρχουν κίνδυνοι από την αποστολή περισσότερων και καλύτερων όπλων», σημείωνε ότι αυτοί αντισταθμίζονταν από τους «κινδύνους να μην τα στείλουμε».

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της κλιμάκωσης; Τον περασμένο Μάιο, έγραφα στο Sidecar:

Σε αντίθεση με ό,τι θα συμπεραινόταν με όρους κοινής λογικής, στην πραγματικότητα οι ελπίδες για την ειρήνη υπονομεύονται από την αναστολή της στρατιωτικής προέλασης του Πούτιν. Το Κρεμλίνο δεν θα μπορούσε ποτέ να εκτεθεί στη ρωσική κοινή γνώμη και να εμπλακεί σε συνομιλίες χωρίς να έχει επιτύχει κανέναν από τους πολεμικούς του στόχους, γιατί αυτό θα αναδείκνυε την αποτυχία της επίθεσής του. Και το ΝΑΤΟ, από την πλευρά του, δεν έχει κανένα συμφέρον να αποκλιμακώσει τη σύγκρουση. Δεν θα αφήσει ατιμώρητη την Ρωσία, είτε για τις θηριωδίες της στη Μπούτσα είτε για την ανυπακοή της στον ηγεμόνα ΗΠΑ. . . Όσο η Ρωσία αποτυγχάνει στην Ουκρανία, οι εχθροί της δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να διαπραγματευτούν. Ως εκ τούτου, γίνονται πιο αδιάλλακτοι και αλλάζουν τους όρους της διαπραγμάτευσης, οδηγώντας τη Ρωσία να εντείνει τις προσπάθειές της κ.λπ. Το πρώτο θύμα αυτού του κύκλου είναι ο ουκρανικός λαός. Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που καθυστερούν να διεξαχθούν είναι ο βομβαρδισμός περισσότερων πόλεων και ο θάνατος περισσότερων αμάχων. Η Δύση θα συνεχίσει να διαλαλεί τις αξίες της πάνω από τα πτώματα των Ουκρανών (εκτός αν αποφασίσει να επέμβει άμεσα και να πυροδοτήσει έναν πυρηνικό πόλεμο). Για να παραφράσουμε ένα παλιό ρητό: είναι εύκολο να υποδυθείς τον ήρωα όταν κρίνεται ο λαιμός κάποιου άλλου.

Σε σύγκριση με την περσινή άνοιξη, η σημερινή κατάσταση είναι απείρως χειρότερη. Οι θέσεις είναι ακόμα πιο εδραιωμένες. Για τον Πούτιν ο πόλεμος έχει γίνει ζήτημα ζωής και θανάτου, με την ύπαρξη της Ρωσίας να κρίνεται επί της ουσίας. Η απόδειξη για αυτό βρίσκεται στη θέση που έλαβε η Κοινοβουλευτική Ομάδα ECR (Ομάδα Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών), το συντηρητικό μπλοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που, σε δήλωσή της στις 31 Ιανουαρίου, ισχυρίστηκε ότι η μόνη πιθανή έκβαση του πολέμου είναι η διάσπαση της Ρωσίας σε διαφορετικά κράτη: 

Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία μπορεί να παραμείνει στο ίδιο συνταγματικό και εδαφικό πλαίσιο. Λαμβάνοντας υπόψη τον εθνικό και εθνοτικό χάρτη των εδαφών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, θα πρέπει να συζητήσουμε προοπτικές για τη δημιουργία ελεύθερων και ανεξάρτητων κρατών στον μεταρωσικό χώρο, καθώς και προοπτικές για την σταθερότητα και την ευημερία τους.

Όσο πιο πιθανή γίνεται μια τέτοια κατάληξη τόσο πιο επικίνδυνη θα γίνει η «ρωσική αρκούδα» (πόσο γλαφυρά είναι αυτά τα αρχαία στερεότυπα!). Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, γίνονται όλο και πιο πολεμοχαρείς – όχι μόνο απέναντι στη Μόσχα, αλλά απέναντι στο Πεκίνο. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ουάσιγκτον έχει ξεκινήσει έναν de facto τεχνολογικό παγκόσμιο πόλεμο απέναντι στην Κίνα – με τον επικεφαλής της Στρατιωτικής Διοίκησης Αερομεταφορών των ΗΠΑ, Μίκι Μίνιχαν, να προβλέπει ολοκληρωτικό πόλεμο το 2025.

Μουδιασμένη από την αδυσώπητη προπαγάνδα, η κοινή γνώμη βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικής αφασίας. Όλοι επαναλαμβάνουν το αξίωμα του δρα. Τζόνσον ότι η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα του πολέμου, αλλά λίγοι έχουν σταματήσει να αναρωτιούνται για το ποιες αλήθειες δολοφονούνται σε αυτόν τον πόλεμο. Σίγουρα ζητήθηκε από τους Ρώσους να καταπιούν πολλά ψέματα. Αλλά σε εμάς, τι μυθεύματα μας έχουν ειπωθεί;

Για μήνες ακούγαμε ότι οι Ρώσοι βομβάρδιζαν ένα πυρηνικό εργοστάσιο που κατείχε ο ρωσικός στρατός: δηλαδή ότι είχαν επιτεθεί στον εαυτό τους. Προτάθηκε επίσης ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο ανατίναξαν αγωγό φυσικού αερίου, δικής τους ιδιοκτησίας. Μόνο οι Ρώσοι βομβαρδίζουν πολιτικές υποδομές και αμάχους, αναγκάζουν νεαρούς άνδρες να πάνε στον πόλεμο και επιβάλλουν λογοκρισία για τις πραγματικές εξελίξεις στον πόλεμο – ποτέ η πλευρά μας. Κάποτε συνηθιζόταν να συζητάμε τον ρόλο των ανταποκριτών που ήταν «ενσωματωμένοι» σε στρατεύματα στην πρώτη γραμμή. Τώρα δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα την στρατολόγησή τους, πακέτο με τα κράνη και τα αλεξίσφαιρα γιλέκα τους.

Όπως δεν θα κουραστώ ποτέ να λέω: στον πόλεμο, δεν εφαρμόζεται ο νόμος της αποκλειόμενης ενδιάμεσης θέσης. Πολύ απλά, δεν ισχύει ότι εάν η μία πλευρά έχει άδικο, η άλλη πρέπει να έχει δίκιο. Η άρνηση ενός ψεύδους δεν συνιστά εξ ορισμού αλήθεια. Όλοι μπορεί να κάνουν λάθος, όλοι μπορεί να λένε ψέματα. Η επιθετικότητα και ο επεκτατισμός του ΝΑΤΟ δεν μετατρέπουν τον Πούτιν σε ένα αθώο αρνάκι.

Και η αδικαιολόγητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν απαλλάσσει το ΝΑΤΟ από την ευθύνη του για την πρόκληση της σύγκρουσης. (Για να πάρετε μια ιδέα για την «ειρηνιστική» κλίση της Ατλαντικής Συμμαχίας, αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο του 2022 του Ελβετού ιστορικού Ντάνιελ Γκάσνερ, Οι παράνομοι πόλεμοι του ΝΑΤΟ [NATO’s Illegal Wars], διαθέσιμο στα γερμανικά, γαλλικά και ιταλικά). Στον σημερινό κόσμο, βασιζόμαστε στις ελίτ – τους τεχνοκράτες, τη «γνωσιακή αριστοκρατία» – με την υπέρτερη σοφία τους, για καθοδήγηση μέσα στα ταραγμένα νερά. Όμως, τι πραγματικά ξέρει αυτό το στρώμα των υπευθύνων λήψης αποφάσεων; Κρίνοντας από το γεγονός ότι κινούνται με τεράστια ταχύτητα προς την βύθιση μία είναι η απάντηση: όχι πολλά.