Η 21η Φεβρουαρίου ήταν η μέρα ενός άτυπου διαλόγου μεταξύ των προέδρων των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Αν αφήσουμε στην άκρη ευφάνταστα σενάρια περί δοκιμών πυραύλων, που θα γινόταν εν μέσω της επίσκεψης Μπάιντεν, αλλά απέτυχαν (για τις οποίες κανείς δεν μας είπε ακόμη και αν λάμβαναν χώρα σε τι θα βοηθούσαν), οι ομιλίες των δύο ηγετών μας έδειξαν πώς θα κυλήσει περίπου το επόμενο διάστημα.
Το πρώτο συμπέρασμα συνίσταται στο ότι οι δίαυλοι επαφής ΗΠΑ και Ρωσίας έχουν περιοριστεί στο απολύτως αναγκαίο επίπεδο, προκειμένου να αποτραπεί ένας γενικευμένος (και ενδεχομένως πυρηνικός) πόλεμος. Αυτή η συνθήκη θα παραμείνει εν ισχύι για αρκετό καιρό ακόμα, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο (αν όχι το μεγαλύτερο) μέρος της μεταπολεμικής διεθνούς δομής να ξηλωθεί και επισήμως. Δεν πρόκειται για την πλέον σημαντική εξέλιξη, αλλά είναι ενδεικτική της πορείας των διεθνών σχέσεων, οι οποίες κινούνται διαρκώς συγκρουσιακά, εντείνοντας την καχυποψία και την αλληλο-υπονόμευση. Η δε υπερβολική εμπιστοσύνη σε θεσμούς των εκατέρωθεν βαθιών γραφειοκρατιών και υπηρεσιών πληροφοριών, σε ό,τι αφορά την εξομάλυνση των συγκρούσεων, θα έπρεπε να μας ανησυχεί σε πλανητική κλίμακα πολύ περισσότερο, για λόγους που έχουν να κάνουν τόσο με την παγκόσμια ειρήνη, όσο και με την ποιότητα των πολιτικών συστημάτων, τα οποία διακανονίζουν τις συγκρούσεις τους σχεδόν μόνο δια αυτών των οδών.
Το δεύτερο συμπέρασμα και σημαντικότερο από την ομιλία του Πούτιν είναι ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί σε έκταση πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που φαινόταν ότι αφορούσε ή είχε ανακοινωθεί πριν από ένα χρόνο. Όπως δήλωσε, όσο οι ΗΠΑ προμηθεύουν με όπλα μεγαλύτερου βεληνεκούς τους Ουκρανούς, τόσο θα διευρύνεται η περιοχή της Ουκρανίας, την οποία θα αποπειραθούν να καταλάβουν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Είχαμε γράψει πριν ακόμα από την έναρξη της ρωσικής Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης, πως ο στόχος της Ρωσίας δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικός από την κατάληψη του Κιέβου και τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Ουκρανίας. Παρότι κάτι τέτοιο δεν ειπώθηκε ξεκάθαρα από τον πρόεδρο της Ρωσίας, φαίνεται ότι τελικώς θα οδεύσουμε προς τα εκεί. Αυτό άλλωστε είναι το σενάριο των ΗΠΑ: του πολέμου μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό.
Το τρίτο συμπέρασμα είναι ότι επισήμως για τη Ρωσία αυτός ο πόλεμος είναι υπαρξιακού χαρακτήρα. Δεν πρόκειται για μια απλή ρητορεία. Η διαπίστωση της ύπαρξης υπαρξιακού κινδύνου, δικαιολογεί για όλες τις πυρηνικές δυνάμεις και τη χρήση πυρηνικών όπλων. Δεν σημαίνει αυτό ότι τα εν λόγω όπλα θα χρησιμοποιηθούν. Σημαίνει όμως ότι κατά τη ρωσική ηγεσία, ο δικαιολογητικός λόγος χρήσης τους είναι υπαρκτός. Αυτό που μένει (χωρίς να υπονοούμε ότι η απόφαση θα ληφθεί αψήφιστα) είναι η ενεργοποίηση της επιλογής. Βεβαίως, τα «γεράκια» τύπου Νούλαντ κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να φέρουν αυτό το ενδεχόμενο πιο κοντά.
Το τέταρτο συμπέρασμα συνίσταται στο ότι για τη Ρωσία είναι στρατηγική απόφαση η απόπειρα διαμόρφωσης ενός εναλλακτικού παγκοσμίου κέντρου έναντι του δυτικού καθώς και ότι αυτή η επιδίωξη έχει πλέον καταστεί υπαρξιακού χαρακτήρα. Οποιαδήποτε επιστροφή προς τη Δύση αυτήν τη στιγμή θεωρείται προδοσία. Εξ ου και οι σαρκαστικές αναφορές του προέδρου Πούτιν σε εκείνους που «πάρκαραν» τα κεφάλαιά τους στη Δύση και τα είδαν να χάνονται λόγω κυρώσεων. Ο οικονομικός πόλεμος θα εξελιχθεί κατ’ αναλογίαν με εξίσου λυσσαλέο τρόπο και η Ρωσία με την Κίνα φιλοδοξούν να πρωταγωνιστήσουν ως νικήτριες σε αυτόν.
Το πέμπτο συμπέρασμα, από την ομιλία Μπάιντεν αυτή τη φορά, έχει να κάνει με την επαναβεβαίωση της απόφασης των ΗΠΑ να διεξάγουν τον πόλεμο με τη Ρωσία για όσο θα υπάρχουν Ουκρανοί διατεθειμένοι να πεθάνουν. Κυριολεκτικώς μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό. Σε αυτό το πλαίσιο θα διακινδυνεύσουν να πατήσουν πολλές ρωσικές κόκκινες γραμμές. Δεν υπάρχει επομένως σήμερα που γράφουμε προοπτική ειρήνης παρά μόνο στη βάση της καθαρής ήττας της μίας από τις δύο πλευρές.
Το έκτο συμπέρασμα: ο ισχυρός από διεθνοπολιτικής απόψεως, δρών στην Ευρώπη, από την πλευρά του ευρωατλαντισμού (με την εξαίρεση της Τουρκίας, η οποία όμως ανήκει σε άλλη διεθνοπολιτική περιοχή) είναι η Πολωνία. Η Γερμανία και πολύ περισσότερο η Γαλλία βρίσκονται πλέον σε δεύτερη μοίρα. Το σχέδιο της «Νέας Ευρώπης», όπως έλεγε ο Ντόναλντ Ράμσφελντ, τώρα ολοκληρώνεται χάρη στους πολιτικούς αυτόχειρες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και των υπολοίπων παρακμιακών ηγεσιών της ΕΕ. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Πολωνία θα ακμάσει. Αλλά οι εθνικιστές πολιτικοί της θα γευτούν λίγη από την παλιά δόξα της χώρας τους, την οποία τόσο νοσταλγούν, όταν και τη συνόδευε το προσωνύμιο της ύαινας της Ευρώπης.
