Την ώρα που η Ελλάδα και ολόκληρη η Ευρώπη συνταράσσεται από την ανείπωτη σιδηροδρομική τραγωδία, που αποκαλύπτει τους κινδύνους από την κρατική αμέλεια για επενδύσεις στον τομέα σε συνδυασμό με την αδιαφορία της αρπακτικής κερδοσκοπικής ιδιωτικοποίησης του τομέα, στην Ισπανία κυριαρχεί η αδικαιολόγητη απόφαση της εταιρείας μεταφορικών υποδομών και κατασκευών Ferrovial να μεταφέρει τη φορολογική της έδρα στην Ολλανδία. Μία απόφαση που τείνει να εξελιχθεί σε σκάνδαλο και τεκμηριώνει τη γνωστή ρήση πως το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και κυρίως δεν δείχνει πατριωτισμό.
Ο κύριος λόγος που προέβαλε η ισπανική πολυεθνική εταιρεία για αυτή τη μεταφορά, που αμέσως προκάλεσε τη μήνιν της κυβέρνησης, είναι πως δεδομένου ότι οι περισσότερες δραστηριότητές της πραγματοποιούνται εκτός Ισπανίας, πιο λογικό είναι η φορολογική της έδρα να εδραιωθεί εκτός των συνόρων της. Μπορεί βέβαια το 28% των εσόδων της εταιρείας να παράγεται εκτός Ισπανίας, αυτό όμως δεν σημαίνει πως η μεταφορά της φορολογικής της έδρας αυτομάτως θα διευρύνει και τη διεθνή δραστηριότητά της. Η αδιαμφισβήτητη αλήθεια είναι ότι με αυτή την κίνηση, πέρα από την προσπάθεια να προωθήσει ακόμη περισσότερο τη διεθνοποίησή της, η Ferrovial καταφέρνει να επωφελείται από ένα ευνοϊκότερο φορολογικό σύστημα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις με τη μετακίνησή της στην Ολλανδία, η Ferrovial θα εξοικονομήσει περίπου 40 εκατ. ευρώ τον χρόνο σε φόρους, που διαφορετικά θα πλήρωνε στη χώρα, που από το 1952 (έτος ίδρυσής της) δραστηριοποιείται.
Ο ιδρυτής και πρόεδρος της πολυεθνικής Ραφαέλ ντελ Πίνο υ Μορένο ισχυρίζεται πως επέλεξε την Ολλανδία ως έδρα, επειδή η εν λόγω ευρωπαϊκή χώρα έχει τριπλή πιστοληπτική ικανότητα ΑΑΑ, καθώς και «σταθερό» νομικό πλαίσιο. Προφάσεις εν αμαρτίαις. Διότι η πιστοληπτική ικανότητα μίας χώρας είναι δευτερεύον, καθώς μία πολυεθνική εταιρεία μπορεί κάλλιστα να λάβει πιστώσεις σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου επιθυμεί. Ή ακόμη, τη εξαιρέσει της εποχής που σοβούσε η κρίση της Καταλονίας, η Ισπανία διαθέτει ένα νομικό πλαίσιο, που για την περίπτωση τουλάχιστον των μεγάλων εταιρειών αποδεικνύεται σταθερότατο. Βέβαια, τα κίνητρα δεν είναι μόνο η «σταθερότητα», αλλά κυρίως η φορολογική πολιτική της κυβέρνησης PSOE/Podemos του Πέδρο Σάντσεθ για να χρηματοδοτήσει το κοινωνικό κράτος. Μία φορολογική πολιτική που δεν επιτρέπει την πλήρη απαλλαγή στα κέρδη σε ξένο έδαφος, γεγονός που δημιουργεί προσαύξηση φόρου 5% για τα κέρδη από δραστηριότητες στο εξωτερικό. Φυσικά, η δεξιά αντιπολίτευση αμέσως έσπευσε να κεφαλαιοποιήσει την κίνηση της Ferrovial. Η κυβερνήτης της Περιφέρειας της Μαδρίτης, Ισάβελ Αγιούσο -πρωταθλήτρια των ιδιωτικοποιήσεων- έσπευσε να κατηγορήσει τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ πως θέλει μία χώρα δίχως μεγάλες εταιρείες. Αλλά και άλλα φερέφωνα των μεγάλων συμφερόντων δικαιώνουν την πολυεθνική για την απόφασή της.
Η Ολλανδία, εξόν από το γεγονός πως δεν έχει διπλή φορολόγηση, δεν έχει επιπλέον το ίδιο δημευτικό καθεστώς. Μολονότι οι δύο χώρες (Ισπανία και Ολλανδία) έχουν παρόμοιο επίπεδο φορολογικής πίεσης – περίπου 40% του ΑΕΠ – υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές στο φορολογικό επίπεδο και στη φορολογία των κερδών μεταξύ των δύο χωρών. Για πάρα πολλές ξένες εταιρείες, η Ολλανδία παρουσιάζεται ως (νόμιμος) φορολογικός παράδεισος εντός της Ε.Ε. και εν γένει εμφανίζεται στις διεθνείς αξιολογήσεις στη 14η θέση των κρατών με τη μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα. Αντίθετα η Ισπανία βρίσκεται στην 5η θέση στις χώρες με το λιγότερο ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα. Η διαφορά εξηγείται από την καλύτερη βαθμολογία σε όλους τους φόρους που μελετήθηκαν (εταιρείες, φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, έμμεσοι φόροι, φόροι ακινήτων και διεθνής φόρος εισοδήματος). Επιπλέον, είναι αυτή η τελευταία πτυχή στην οποία η Ολλανδία αποκτά υψηλότερη βαθμολογία, και αυτή που μπορεί να είχε τη μεγαλύτερη επιρροή στην απόφαση της Ferrovial και πολλών άλλων πολυεθνικών να ιδρύσουν τη δημοσιονομική τους έδρα στην Ολλανδία.
Στην περίπτωση του εταιρικού φόρου, παρά το γεγονός ότι ο γενικός συντελεστής είναι περίπου 25% και στις δύο χώρες, τα πρώτα 395.000 ευρώ εισοδήματος φορολογούνται μόνο με 15% στην Ολλανδία. Στην Ισπανία, από την άλλη πλευρά, η ανάλογη μείωση ισχύει μόνο για νεοσύστατες εταιρείες και για μέγιστο διάστημα δύο ετών. Επίσης, στην Ολλανδία η φορολογία των μερισμάτων είναι μικρότερη, ενώ ο επαναπατρισμός τους απαλλάσσεται πλήρως. Στην περίπτωση της φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων, η Ολλανδία ευνοεί τη σύναψη ιδιωτικών φορολογικών συμφωνιών με αυτές, κάτι που τελικά μειώνει την ισχύουσα φορολογική επιβάρυνση. Αυτό το πλεονέκτημα προστίθεται στη δυνατότητα, από τις εταιρείες, να ανακατευθύνουν μέρος των φορολογικών τους βάσεων στις Ολλανδικές Αντίλλες με ακόμη ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση.
Η Ferrovial απλώς ακολουθεί την πεπατημένη άλλων εταιρειών, που απλώς αγνοούν το γεγονός ότι επί σειρά 10ετιών επωφελούνται από τις κρατικές συμβάσεις, και τη γενικότερη βοήθεια του κράτους ακόμη και για την επίτευξη διεθνών συμφωνιών, τη διανομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων και τη νομοθετική προστασία τους στα εργασιακά, τα μισθολογικά κλπ.
Η αδηφαγία τους και η δίψα για ακόμη μεγαλύτερη συσσώρευση κερδών, η αδιαφορία τους για την προσφορά στην κοινωνία είναι μεγαλύτερη από τον όποιο πατριωτισμό που εξαντλείται στο να παίρνει δουλειές. Άλλωστε ένα από τα συνθήματα του Ντελ Πίνο για τον χαρακτήρα της εταιρείας του είναι: «λιτότητα στις δαπάνες».
