Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς έχει κατά βάση δεχτεί την πρόταση των Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς, που αποτελεί πλέον την επίσημη ευρωπαϊκή πρόταση, για την αναγνώριση του Κοσόβου ύστερα από συνάντησή του με τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό Άλμπιν Κούρτι και τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ και Μίροσλαβ Λάιτσακ στις Βρυξέλλες στις 27 Φεβρουαρίου. Πλέον αναμένεται πιο συγκεκριμένα να μπουν υπογραφές μέχρι τις 24 Μαρτίου.
Ο ίδιος ο Σέρβος πρόεδρος πάντως τόνισε προς τα μέσα ενημέρωσης ότι η αναγνώριση του Κοσόβου δεν ήταν το βασικό θέμα συνομιλίας κατά τη συνάντηση. Σύμφωνα με τον Σέρβο πρόεδρο, ο Αλβανο-Κοσοβάρος πρωθυπουργός δεν είναι έτοιμος να υπογράψει τη δημιουργία μιας Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο, την οποία προϋποθέτει η συμφωνία των Βρυξελλών. Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς είχε επίσης μια χωριστή συνάντηση με τον Αμερικανό απεσταλμένο για τα Βαλκάνια Γκαμπριέλ Εσκομπάρ.
Κατά τον Σλοβάκο εκπρόσωπο της Ε.Ε. Μίροσλαβ Λάιτσακ, η αποδοχή του γαλλογερμανικού σχεδίου είναι δεσμευτική και για τις δύο πλευρές, με προοπτική μάλιστα την είσοδο και των δύο χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τη δική του εκδοχή και οι δύο πλευρές έχουν αποδεχθεί την πρόταση και απομένει η συζήτηση της εφαρμογής της. Ο πρόεδρος Βούτσιτς τόνισε πάντως ότι προέχει η δημιουργία της Ένωσης των Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο και από τις ανακοινώσεις του φαίνεται ότι η αντίσταση που προβάλλει ο πρωθυπουργός Κούρτι είναι σθεναρή. Δεν δείχνει μάλιστα να υπάρχει συγκεκριμένος οδικός χάρτης για την εφαρμογή των σημαντικών επιμέρους στοιχείων της συμφωνίας. Αυτό το οποίο διαφαίνεται είναι ότι η Σερβία έχει κάνει μονόπλευρα βήματα προς την αναγνώριση, ενώ το Κόσοβο δεν έχει δεσμευτεί για αυτήν την ουσιαστικά μοναδική υποχρέωση που έχουν ζητήσει οι δυτικοί διπλωμάτες, ήτοι για τη σύμπηξη εντός της επικράτειάς του μιας κοινότητας σερβικών δήμων με αυτονομία και δυνατότητα οικονομικών σχέσεων με τη Σερβία. Η απαίτηση αυτή είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2022, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ το πλήρες περιεχόμενό της. Ο Κούρτι έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι δεν συμφωνεί με τη δημιουργία αυτής της ένωσης, αλλά δεν έχει εναντιωθεί, προκειμένου να μην αποξενώσει τους δυτικούς συμμάχους, οι οποίοι έχουν παρουσιάσει τη συνολική πρόταση υπό τη μορφή του take it or leave it, δίχως δηλαδή δυνατότητα επιμέρους διαπραγμάτευσης.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι τα δύο μέρη βασικά συμφωνούν με την πρόταση, υποβαθμίζοντας τις διαφωνίες που διατυπώθηκαν. Εντέλει, διαφαίνεται ότι ο Βούτσιτς έχει βασικά συμφωνήσει, πλην ασκεί παρελκυστική πολιτική, προκειμένου να κερδίσει χρόνο και να μη θεωρηθεί στην πατρίδα του ως προδότης. Ο χρόνος αυτός πάντως δεν είναι και πολύς, δεδομένου ότι θα υπάρξει νέα συνάντηση περί τις 24 Μαρτίου, οπότε θα απαιτηθεί υπογραφή. Αυτή η ντε φάκτο αναγνώριση αφορά κυρίως στην είσοδο του Κοσόβου στα Ηνωμένα Έθνη. Ο πρωθυπουργός Κούρτι δήλωσε ότι η συμφωνία έχει βασικά επιτευχθεί και αυτός θα ήταν έτοιμος να την υπογράψει, αλλά ήταν ο Βούτσιτς αυτός που την ανέβαλε.
Η συμφωνία φέρεται να περιλαμβάνει αναγνώριση όλων των διακριτικών του Κοσόβου, όπως διαβατηρίων, σφραγίδων και πινακίδων και αντιστοίχως βεβαίως για τη Σερβία, ακόμη και την ανταλλαγή διπλωματικών αποστολών, ενώ παραμένει αβέβαιο αν η φορμαλιστική αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου θα απαιτηθεί από τη Σερβία ή αν θα είναι απλώς ντε φάκτο. Η συμφωνία φέρεται να τονίζει κυρίως ότι η Σερβία δεν θα έχει ενστάσεις ως προς την είσοδο του Κοσόβου στα Ηνωμένα Έθνη. Το Κόσοβο οφείλει να αναγνωρίσει από τη μεριά του τα δικαιώματα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σημειωτέον ότι η απόκριση της Σερβικής Εκκλησίας στις συναντήσεις αυτές ήταν ο ορισμός προσευχών κάθε Παρασκευή. Και οι δύο χώρες δεσμεύονται, σύμφωνα με τη γαλλογερμανική συμφωνία, να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους στο εμπόριο, τις επιστήμες, τις μεταφορές, την υγεία και τον αθλητισμό, ενώ υπάρχει αναφορά και σε αλληλοβοήθεια για την έρευνα αγνοουμένων, το οποίο παραμένει πάντα ένα αγκάθι, δεδομένου των εξαφανίσεων που έχουν συμβεί σε πολεμικές περιόδους. Η Ένωση των Σερβικών Δήμων θα απολαμβάνει αυτονομία και τη δυνατότητα να βοηθείται οικονομικώς από τη Σερβία. Αναφέρεται δε ρητώς η οικονομική συνεργασία Σερβίας και Κοσόβου στην προοπτική της ευρωπαϊκής ένταξης.
Ως μοχλός πίεσης προς τη Σερβία προβάλλεται η απόσυρση των επενδύσεων και η αναστολή της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Ο Βούτσιτς δήλωσε προς το σερβικό έθνος ότι η σερβική διπλωματική αντιπροσωπεία αντιπρότεινε ένα κείμενο έξι σελίδων, το οποίο κατ’ αυτόν θα μείνει στην Ιστορία, αλλά η γαλλογερμανική πρόταση προβλήθηκε ως έχουσα χαρακτήρα take it or leave it. O Βούτσιτς παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχουν αντίστοιχοι μοχλοί πίεσης προς το Κόσοβο, ώστε να αναγνωρίσει την Ένωση των Σερβικών Δήμων, ωστόσο θεώρησε ότι σε κάποια στιγμή θα ασκηθεί έντονη πίεση. Αλλά τόνισε ότι σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχουν αντίστοιχες πιέσεις για την ευθυγράμμιση της Σερβίας με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική στο θέμα των κυρώσεων προς τη Ρωσία. Φαίνεται ότι προέχει το θέμα της αναγνώρισης του Κοσόβου, με αποτέλεσμα η Σερβία να έχει ακόμα μια «περίοδο χάριτος» από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς τη διατήρηση στενών οικονομικών σχέσεων με την παραδοσιακή της σύμμαχο.
Η Σερβία, από την άλλη, στηρίζεται στην αντίστασή της από το γεγονός ότι ακόμη πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρνούνται να αναγνωρίσουν το Κόσοβο, ήτοι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Ισπανία, ενώ μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων επίσης δεν το αναγνωρίζουν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία. Από την αυτοανακήρυξη της ανεξαρτησίας του το 2008, το Κόσοβο έχει συμμετάσχει σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα και η FIFA, αλλά όχι στα Ηνωμένα Έθνη. Στις 18 Μαρτίου αναμένεται συνάντηση Βούτσιτς και Κούρτι στη Βόρεια Μακεδονία και στη συνέχεια επίσκεψη του Ζοζέπ Μπορέλ στην περιοχή με τελικό ορίζοντα την 24η Μαρτίου ως προσδοκώμενη ημερομηνία της συμφωνίας. Η αντίδραση του σερβικού λαού είναι πάντως έντονη με συνεχείς διαδηλώσεις που απειλούν τη σταθερότητα της κυβέρνησης Βούτσιτς.
