Κατά τη διάρκεια του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία υπό το Τριμερές Σύμφωνο επιδίωξαν να οικοδομήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων σε Ευρώπη, Μεσόγειο και Ανατολική Ασία αντίστοιχα.
Τότε η Γερμανία και η Ιαπωνία αποτελούσαν τις «άγριες και βάναυσες δυνάμεις που επιδιώκουν να υποτάξουν τον κόσμο», ενώ η Σοβιετική Ένωση/Ρωσία και η Κίνα πάλευαν για «την υπεράσπιση της ζωής, της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της θρησκευτικής ελευθερίας, και για τη διατήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δικαιοσύνης» (κατά τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών).
Σήμερα, τα πράγματα είναι ανάποδα για τους ιδρυτές και ιστορικούς ιδιοκτήτες του συστήματος, τους Αγγλο-Αμερικανούς.
Την 1η Ιανουαρίου 1942 το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ένωση και η Κίνα (Big Four) θα υπογράψουν την Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών, που αποτελούσε μια συλλογική δέσμευση για πόλεμο μέχρι τέλους ενάντια στις δυνάμεις του Τριμερούς Συμφώνου και ανοιχτό κάλεσμα για συμμετοχή κρατών σε «συνεισφορά στον αγώνα για τη νίκη επί του Χιτλερισμού». Από την ημερομηνία υπογραφής της Διακήρυξης και ύστερα, η επίσημη ονομασία των Συμμάχων ήταν Ηνωμένα Έθνη.
Η Διακήρυξη αποτέλεσε την ιστορική συνέχεια της Χάρτας του Ατλαντικού που υπογράφηκε μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ηνωμένων Πολιτειών και τη βάση της δημιουργίας του ΟΗΕ, εξ ου και η επικρατούσα ονομασία του. Με διαφορετικά λόγια, θεμέλιο του ΟΗΕ είναι ο πόλεμος, η κήρυξη πολέμου.
Ογδόντα χρόνια μετά, οι δύο από τους «Τέσσερις Μεγάλους», η Κίνα και η Ρωσία, σε κοινή τους δήλωση στις 4 Φεβρουαρίου 2022 θα τονίσουν την αντίθεσή τους στην περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ, εκφράζοντας παράλληλα σοβαρές ανησυχίες για το τριμερές σύμφωνο ασφαλείας AUKUS που υπέγραψαν στις 15 Σεπτεμβρίου 2021 οι υπόλοιποι δύο από τους τότε «Τέσσερις Μεγάλους»: οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, μαζί με την Αυστραλία (αλλά προφανώς η Μεγάλη Βρετανία, στην οποία και η Γαλλία οφείλει τη μόνιμη θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν είναι πλέον μεγάλη δύναμη). Τρεις μήνες πριν από την υπογραφή της AUKUS, συγκεκριμένα στις 10 Ιουνίου 2021, θα προηγηθεί η υπογραφή της Νέας Χάρτας του Ατλαντικού από τις κεντρικές δυνάμεις της Αγγλόσφαιρας.
Όπως έσπασε ο πυρήνας της Κοινωνίας των Εθνών (Κ.τ.Ε) με την αποχώρηση δύο εκ των τεσσάρων ιδρυτικών μόνιμων μελών του Οργανισμού, της Ιαπωνίας και της Ιταλίας, έτσι και σήμερα έχουμε τη διαφοροποίηση δύο εκ των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η σημαντική διαφορά είναι ότι στις μέρες μας δεν έχει αποχωρήσει κανένα κράτος από τον Οργανισμό και όλοι θέλουν τη συνέχειά του μέσω της μεταρρύθμισης της δομής, της λειτουργίας και της θεσμικής του αρχιτεκτονικής (αν και το αμερικανικό κράτος κατά καιρούς υπονομεύει τον ΟΗΕ, ενώ οι ΗΠΑ των Ρεπουμπλικανών γενικά και του Τραμπ ειδικότερα φανέρωσαν σημάδια που παρέπεμπαν σε μερική αποχώρηση από τον ΟΗΕ).
Όπως οι νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου που ήταν μόνιμα μέλη της Κ.τ.Ε ακολούθησαν διαφορετικές πορείες πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία από τη μια μεριά, Ιταλία και Ιαπωνία από την άλλη), έτσι και σήμερα οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που είναι και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ακολουθούν διαφορετικές πορείες μεταξύ τους (Ηνωμένες Πολιτείες και Ηνωμένο Βασίλειο από τη μια, Ρωσία και Κίνα από την άλλη).
Πάντοτε οι νέοι ανταγωνιστές προκύπτουν από το εσωτερικό του μεταπολεμικού στρατοπέδου των νικητών – ή από κάποια δύναμη στην περιφέρεια του συστήματος που δεν συμμετείχε στον πόλεμο.
Από το 1991 και μετά οι ΗΠΑ επιδίωξαν όχι απλώς διατλαντική, αλλά πλανητική ηγεμονία, με λογικό επακόλουθο τη σταδιακή άνοδο μιας αντι-ηγεμονικής εξισορρόπησης από τη μεταψυχροπολεμική Ρωσία και τη μεταπολεμική Κίνα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπόρεσαν να εδραιώσουν την εξωπεριφερειακή διηπειρωτική τους ηγεμονία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, στο δυτικό-ατλαντικό τμήμα της Ευρώπης, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επειδή υπήρξε κενό ισχύος στη Δυτική Ευρώπη, λόγω της ήττας της Γερμανίας στον πόλεμο το 1945. Ο λόγος (discourse) που νομιμοποιούσε την αμερικανική ηγεμονία στην Ευρώπη, στο πλαίσιο μιας ιδεολογίας περί Δύσης, ήταν ο λόγος περί κομμουνιστικής απειλής και η Σοβιετική Ένωση. Όμως το πρόσχημα αυτό έπαψε να υφίσταται από το 1991 και μετά (άρα θα πρέπει να απαντηθεί εκ νέου ποιος είναι πραγματικά ο λόγος που οι ΗΠΑ επιδίωξαν μεταπολεμικά και επιδιώκουν μεταψυχροπολεμικά ηγεμονία επί ευρωπαϊκού εδάφους).
Το κενό ισχύος που δημιουργήθηκε στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα της Ευρώπης από την πολυδιάσπαση της ΕΣΣΔ και την κατάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, λόγω της κατάρρευσης της ισχύος της Σοβιετικής Ρωσίας, οδήγησε στην επέκταση και εδραίωση της αμερικανικής ηγεμονικής σφαίρας στο σύνολο σχεδόν της ευρωπαϊκής ηπείρου μέσω της διεύρυνσης-επέκτασης του ΝΑΤΟ, αρχικά στην Κεντρική και στη συνέχεια στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς και σε όλες τις ευρωπαϊκές θάλασσες (Βόρεια Θάλασσα και Δυτική Μεσόγειος το 1949, Ανατολική Μεσόγειος, Αιγαίο και Εύξεινος το 1952, Βαλτική και Εύξεινος το 1999 και το 2004, Αδριατική το 2009).
Οι Ευρωπαίοι που σκοτώνονται στις μέρες μας στην Ανατολική Ευρώπη χάνουν τις ζωές τους για την αμερικανική ηγεμονία στην Ευρώπη. Το ίδιο θα ισχύει και για όσους Ασιάτες σκοτωθούν μελλοντικά στην Ανατολική Ασία: θα χάσουν τις ζωές τους για την αμερικανική ηγεμονία στον Ειρηνικό.
Το κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής διαθέτει μια μοναδική, sui generis θέση στο παγκόσμιο σύστημα ως ο μοναδικός περιφερειακός ηγεμόνας. Σε αντίθεση με τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και περιοχών της Ασίας οι οποίες διαχρονικά μπορούν να αποκτήσουν ασφάλεια μόνο με την εγκαθίδρυση περιφερειακής ηγεμονίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε ήταν ούτε είναι αναγκασμένες να αναζητήσουν ασφάλεια μέσω εξωπεριφερειακής και διηπειρωτικής, πόσω μάλλον πλανητικής ηγεμονίας.
Αυτό που έχουν ως δεδομένο και από το οποίο εκκινούν οι ΗΠΑ, η ασφάλεια της περιφερειακής ηγεμονίας, βαφτίζεται από τους Αμερικανούς ως προσπάθεια επιδίωξης παγκόσμιας ηγεμονίας για όλους τους υπολοίπους.
Η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σοβιετική Ρωσία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και η Κίνα στις μέρες μας και μελλοντικά, όλες αυτές ήταν και είναι «άγριες και βάναυσες δυνάμεις που επιδιώκουν να υποτάξουν τον κόσμο» για τους ιδρυτές και ιστορικούς ιδιοκτήτες του συστήματος, τις δυνάμεις της Αγγλόσφαιρας οι οποίες μάχονται για «την υπεράσπιση της ζωής, της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της θρησκευτικής ελευθερίας, και για τη διατήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δικαιοσύνης». Στην πραγματικότητα τα τελευταία εκατό και πλέον χρόνια αλλάζουν απλώς οι απειλές και οι εχθροί, ανάλογα με τα συμφέροντα και τις ιδεολογικές και γεωπολιτικές ανάγκες του αγγλο-αμερικανικού κόσμου.
