Με ενδεχόμενες εκλογές το επόμενο έτος και επί του παρόντος 19 μονάδες πίσω από το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα στις δημοσκοπήσεις, η συντηρητική κυβέρνηση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σουνάκ έχει μεγάλα προβλήματα. Για να παραμείνει στην εξουσία, πρέπει να διατηρήσει τις έδρες στις φτωχότερες περιοχές της χώρας που παραδοσιακά ψηφίζουν Εργατικό Κόμμα, τις οποίες το Συντηρητικό Κόμμα κέρδισε το 2019. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει ότι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσει αυτές τις έδρες είναι να μην επενδύσει τα χρήματα που χρειάζονται αυτές οι περιοχές, αλλά αντίθετα να επικεντρωθεί στη μετανάστευση, ένα παραδοσιακά μη δημοφιλές ζήτημα στις φτωχότερες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το σύνθημα του Σουνάκ είναι «Σταματήστε τις μικρές βάρκες!» – δηλαδή να αποτρέψει την αποστολή αιτούντων άσυλο από τους διακινητές ανθρώπων μέσω της Μάγχης από τη Γαλλία με μικρές, γεμάτες κόσμο φουσκωτές λέμβους για να εισέλθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το σχέδιο της κυβέρνησης είναι να αποτρέψει τις «βάρκες» με την ψήφιση νόμου που θα καθιστά αδύνατο για οποιονδήποτε εισέρχεται παράνομα στο Ηνωμένο Βασίλειο να ζητήσει άσυλο. Όποιος το κάνει, θα απελαύνεται αμέσως στην πατρίδα του ή σε μια «ασφαλή» τρίτη χώρα, όπως η Ρουάντα, την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πρόθυμο να πληρώσει για να δεχτεί αιτούντες άσυλο. Δεν θα υπάρχει δικαίωμα έφεσης ή νομικής εκπροσώπησης.
Πολλοί πιστεύουν ότι το σχέδιο της κυβέρνησης παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Πολλοί περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι απάνθρωπο. Ανάμεσά τους είναι και ο ήρωας του αγγλικού ποδοσφαίρου Γκάρι Λίνεκερ, ο οποίος παρουσιάζει το κορυφαίο ποδοσφαιρικό εκπομπή του BBC (British Broadcasting Corporation), Match of the Day.
Σε ένα Tweet στις 7 Μαρτίου, ο Λίνεκερ δήλωσε ότι δεν υπάρχει «εισροή» προσφύγων. Έχει δίκιο -45.756 άνθρωποι διέσχισαν παράνομα τη Μάγχη με μικρές βάρκες το 2022. Αυτό συγκρίνεται με 75.000 ανθρώπους που, ανεξήγητα, πηγαίνουν στο Ολντ Τράφορντ για να παρακολουθήσουν τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κάθε δεύτερη εβδομάδα. Ο Λίνεκερ περιέγραψε το σχέδιο νόμου ως «αφάνταστα σκληρό» και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται κατά των προσφύγων ως «όχι διαφορετική από εκείνη που χρησιμοποιήθηκε στη Γερμανία τη δεκαετία του 1930».
Πώς τολμάει;
Η αναφορά του Λίνεκερ στη ναζιστική Γερμανία προκάλεσε την αναμενόμενη οργή της πολιτικής δεξιάς. Υπουργοί και υποστηρικτές της κυβέρνησης άσκησαν έντονη κριτική στον Λίνεκερ. Ορισμένοι υποστήριξαν ότι ως τηλεοπτικός παρουσιαστής υψηλού προφίλ είχε παραβιάσει τις κατευθυντήριες γραμμές του BBC για την αμεροληψία. Το BBC ανακοίνωσε ότι ο Λίνεκερ δεν θα παρουσίαζε το Match of the Day στις 11 Μαρτίου, προσθέτοντας ότι ενώ είχε δικαίωμα στις απόψεις του, δεν θα έπρεπε να παίρνει θέση σε «πολιτικές διαμάχες».
Τότε άρχισε η πραγματική καταιγίδα καθώς το επιχείρημα μετατοπίστηκε από το προσφυγικό και την «αμεροληψία» στην ελευθερία του λόγου. Επισημάνθηκε ότι άλλοι υπάλληλοι του BBC που είχαν υποστηρίξει τα σχέδια της κυβέρνησης για τους αιτούντες άσυλο δεν είχαν κατηγορηθεί για αμεροληψία. Οι συνάδελφοι του Λίνεκερ, πρώην επιθετικοί της Νιούκαστλ Άλαν Σίρερ και της Άρσεναλ Ίαν Ράιτ, μαζί με άλλους σχολιαστές και προσωπικό αρνήθηκαν να εμφανιστούν στο Match of the Day ή σε οποιαδήποτε ποδοσφαιρική εκπομπή του BBC. Τα συνηθισμένα 90 λεπτά ποδοσφαίρου το βράδυ του Σαββάτου περιορίστηκαν σε 20 λεπτά χωρίς σχολιασμό ή ανάλυση.
Η ανησυχία ήταν ότι η διοίκηση του BBC δεν ήταν ουδέτερη και ότι ενήργησε εναντίον του Λίνεκερ λόγω κυβερνητικών πιέσεων. Το Συντηρητικό Κόμμα επικρίνει εδώ και καιρό το BBC για μεροληψία, υποστήριξη μιας αριστερής ατζέντας και υπερβολική κριτική στην κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι είναι δουλειά του BBC να αμφισβητεί κάθε κυβέρνηση. Το BBC χρηματοδοτείται κυρίως από ένα τέλος που πρέπει να πληρώνουν όλοι οι ιδιοκτήτες τηλεοράσεων. Η άδεια είναι περίπου 180 ευρώ τον χρόνο, περίπου το ίδιο με μια συνδρομή στο Netflix, με τη διαφορά ότι το BBC παρέχει επίσης παγκόσμιες, εθνικές και τοπικές ειδήσεις, ραδιόφωνο και έναν από τους καλύτερους ιστότοπους στον κόσμο. Ως δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας, η άδεια λειτουργίας του BBC ανανεώνεται κάθε 10 χρόνια. Διαδοχικές Συντηρητικές κυβερνήσεις έχουν απειλήσει να ιδιωτικοποιήσουν το BBC, αλλά ποτέ, μέχρι τώρα, δεν τόλμησαν να το κάνουν.
Όχι εντελώς αμερόληπτη;
Οι κατηγορίες για παρέμβαση της κυβέρνησης στο BBC σχετικά με τον Λίνεκερ ενισχύθηκαν από τις στενές σχέσεις του Συντηρητικού κόμματος με τα δύο άτομα που κατέχουν τις πιο υψηλόβαθμες θέσεις στο BBC, τον πρόεδρό του Ρίτσαρντ Σαρπ και τον Γενικό Διευθυντή του Τιμ Ντέιβι. Ο Σαρπ, ο οποίος αποφάσισε να θέσει σε διαθεσιμότητα τον Λίνεκερ, αντιμετωπίζει δύο έρευνες σχετικά με τον διορισμό του ως προέδρου τον Φεβρουάριο του 2021. Προέκυψε ότι ο Σαρπ δώρισε περίπου 450.000 ευρώ στο Συντηρητικό Κόμμα. Βοήθησε επίσης να «διευκολύνει» ένα δάνειο 900.000 ευρώ στον τότε πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πρότεινε τον Σαρπ για τη θέση στο BBC. Ο Σαρπ ήταν επίσης το αφεντικό του Ρίσι Σουνάκ όταν εργάζονταν μαζί στην Goldman Sachs. Ο Ντέιβι βρίσκεται στο BBC από το 2005. Έγινε Γενικός Διευθυντής το 2020. Ο Ντέιβι ήταν υποψήφιος του Συντηρητικού κόμματος στις τοπικές εκλογές στο Λονδίνο το 1993 και το 1994. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι δύο άνδρες δεν μπορούν να αφήσουν στην άκρη την προσωπική πολιτική για να εργαστούν επαγγελματικά για τα συμφέροντα του BBC, αλλά και οι δύο έχουν υποστεί ζημιά στην αξιοπιστία τους και στην αμεροληψία τους.
Ο Λίνεκερ έχει πλέον αποκατασταθεί. Ο Γενικός Διευθυντής Ντέιβι δήλωσε ότι ο Λίνεκερ συμφώνησε να τηρήσει τις συντακτικές οδηγίες, ενώ το BBC επανεξέτασε την πολιτική του για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Ντέιβι προσπαθεί να σώσει τα προσχήματα. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Λίνεκερ παραβίασε οποιεσδήποτε κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες ισχύουν για τους πολιτικούς ρεπόρτερ και όχι για τα προσωπικά σχόλια των παρουσιαστών του ποδοσφαίρου. Από την πλευρά του, ο Λίνεκερ ευχαρίστησε ευγενικά όλους όσοι τον υποστήριξαν και δήλωσε ότι το θέμα είχε ξεφύγει από κάθε αναλογία. Το Match of the Day επέστρεψε και τα βράδια του Σαββάτου επέστρεψαν στην κανονικότητα.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου συνεχίζει τα σχέδιά της για το «Σταματήστε τις μικρές βάρκες!» και το σχέδιο νόμου πέρασε το πρώτο του στάδιο στο κοινοβούλιο στις 13 Μαρτίου. Πολλοί Συντηρητικοί βουλευτές από παραδοσιακές περιοχές που υποστηρίζουν το Εργατικό Κόμμα υποστηρίζουν την εκστρατεία «Σταματήστε τις μικρές βάρκες!», πιστεύοντας ότι θα τους βοηθήσει να επανεκλεγούν. Είναι αλήθεια ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι τείνουν να υποστηρίζουν αντιμεταναστευτικές πολιτικές. Με βάση αυτά που τους λένε συχνά, οι φτωχότεροι άνθρωποι συχνά συγχέουν τους αιτούντες άσυλο και τους οικονομικούς μετανάστες. Συνδέουν επίσης τη μετανάστευση με τις περικοπές και τη ζήτηση των δημόσιων υπηρεσιών, που στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικά ζητήματα. Ωστόσο, το Συντηρητικό κόμμα κάνει λάθος αν νομίζει ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι ευνοούν τη σκληρότητα. Θέλουν να σταματήσουν οι βάρκες επειδή αντιτίθενται στην παράνομη είσοδο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν αντιτίθενται στην παροχή στους αιτούντες άσυλο νόμιμων τρόπων να έρθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που η βρετανική κυβέρνηση αρνήθηκε να κάνει με το σχέδιο νομό της.
Οι προσπάθειες της βρετανικής κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει τη μετανάστευση ως θέμα «πολιτιστικού πολέμου» είναι απίθανο να πετύχουν. Το σχέδιο νόμου της μπορεί να μην περάσει. Αυτή η άθλια υπόθεση αποδεικνύει δύο πράγματα. Πρώτον, ότι είναι ευκολότερο να εκφοβίζεις ευάλωτους αιτούντες άσυλο που αναζητούν απεγνωσμένα κάποια μορφή ασφάλειας από το να εκφοβίζεις πλούσιους, λευκούς άνδρες, ειδικά αν είναι διάσημοι ποδοσφαιριστές. Και δεύτερον, ότι οι κυβερνήσεις, όσο απελπισμένες κι αν είναι, δεν πρέπει να εμπλέκονται στο Match of the Day.
