Ο πρώην πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι δικάζεται σε ειδικό δικαστήριο στη Χάγη τη Δευτέρα για φερόμενα εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1998-99 που τελικά έφερε την ανεξαρτησία του Κοσόβου από τη Σερβία και τον έκανε ήρωα μεταξύ των συμπατριωτών του.
Ο Θάτσι κατηγορήθηκε το 2020 από τα Ειδικά Επιμελητήρια του Κοσσυφοπεδίου για 10 κατηγορίες που αφορούν εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένων των διώξεων, των δολοφονιών, των βασανιστηρίων και της εξαναγκαστικής εξαφάνισης ανθρώπων, ακόμη και μετά το τέλος των μαχών.
Ο Θάτσι, 54 ετών, παραιτήθηκε από πρόεδρος λίγο αργότερα και μεταφέρθηκε ως κρατούμενος στη Χάγη. Τρεις από τους στενότερους συνεργάτες του, συμπεριλαμβανομένων δύο πρώην προέδρων του κοινοβουλίου, αντιμετωπίζουν τις ίδιες κατηγορίες με τους πρώην αντάρτες του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (Ushtria Çlirimtare e Kosovës).
Ο Θάτσι και οι τρεις συγκατηγορούμενοι του, ο πρώην προέδρος του κοινοβουλίου Κάντρι Βεσέλι, ο πρώην πρόεδρος της δημοκρατίας Γιακούπ Κρασνίτσι και ο Ρετζέπ Σελίμ, βουλευτής του κινήματος Vetevendosja, είναι όλοι πρώην στενοί συνεργάτες του αντάρτικου Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (UCK) αλλά και αργότερα εν καιρώ ειρήνης, έχουν δηλώσει αθώοι και για τις 10 κατηγορίες.
Οι τέσσερις τους κατηγορούνται για συμμετοχή σε «κοινή εγκληματική επιχείρηση … που πραγματοποίησε εκτεταμένες ή συστηματικές επιθέσεις» σε μειονότητες Σέρβων πολιτών στο Κοσσυφοπέδιο καθώς και σε Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου αντιπάλους του UCK. Όλοι έχουν αρνηθεί τις κατηγορίες.
Περισσότεροι από 13.000 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους μέλη της 90% αλβανικής πλειοψηφίας του Κοσσυφοπεδίου, πιστεύεται ότι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, όταν ήταν ακόμη επαρχία της Σερβίας υπό τον τότε ισχυρό πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Καθώς οι μάχες σταμάτησαν και οι σερβικές δυνάμεις αποχώρησαν από το Κοσσυφοπέδιο υπό τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ, ο Θάτσι αντάλλαξε την πράσινη αντάρτικη στολή του με ένα μπλε κοστούμι και γραβάτα. Όταν το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008, ήταν πρωθυπουργός και το 2016 έγινε πρόεδρος.
Η δίκη, που θα διεξαχθεί από διεθνείς δικαστές και εισαγγελείς, θα ξεκινήσει με εναρκτήριες δηλώσεις της εισαγγελικής αρχής και θα ακολουθήσουν οι δικηγόροι υπεράσπισης και ένας εκπρόσωπος του Συμβουλίου Θυμάτων πολέμου του Κοσσυφοπεδίου τις επόμενες τρεις ημέρες. Η δίκη είναι πιθανό να έχει μακρά διάρκεια καθώς οι εισαγγελείς δήλωσαν σε διαδικαστικές διασκέψεις ότι θα χρειαστούν δύο χρόνια για να παρουσιάσουν όλα τα στοιχεία της.
Πριν από τη δίκη, διαφημιστικές πινακίδες με φωτογραφίες τόσο του Θάτσι όσο και του πρώην προέδρου του κοινοβουλίου Κάντρι Bεσέλι με την επιγραφή «Ήρωες του Πολέμου και της Ειρήνης» ήταν ορατές σε όλο το Κόσοβο.
Αρκετές χιλιάδες βετεράνοι του UCK συγκεντρώθηκαν την Κυριακή στην Πρίστινα για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στον Θάτσι και τους τρεις στενούς του συνεργάτες μια ημέρα πριν από τη δίκη στη Χάγη. Οι διαδηλωτές φώναζαν «Ελευθερία» και έφεραν εθνικές σημαίες του Κοσσυφοπεδίου και της Αλβανίας, καθώς και σημαίες με το σύμβολο του UCK.
«Ένα ποτάμι ανθρώπων που εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια τους από τον σερβικό στρατό και παραστρατιωτικούς είχε γεμίσει τον σιδηροδρομικό σταθμό. Αυτός ο σταθμός, που ήταν κλειστός για περισσότερα από δέκα χρόνια, άνοιξε εκείνη την ημέρα για να μας διώξει από το Κοσσυφοπέδιο σε ένα μονοπάτι χωρίς επιστροφή. Ναι, επιστρέψαμε και αυτές οι πλατείες γέμισαν ξανά για να γιορτάσουν την απελευθέρωση και την ανεξαρτησία», είπε ένας διαδηλωτής, σύμφωνα με την Gazeta Express.
Το Ειδικό Επιμελητήριο του Κοσσυφοπεδίου, που εδρεύει στην Ολλανδία και στελεχώνεται από διεθνείς δικαστές και δικηγόρους, ιδρύθηκε το 2015 για να χειρίζεται υποθέσεις βάσει της νομοθεσίας του Κοσσυφοπεδίου εναντίον πρώην ανταρτών του UCK.
Πολλοί Κοσοβάροι πιστεύουν ότι το δικαστήριο είναι προκατειλημμένο κατά του UCK και ενδιαφέρεται να δυσφημήσει το ιστορικό του στο άνοιγμα του δρόμου προς την απελευθέρωση της περιοχής με την αλβανική πλειονότητα από τη βάναυση σερβική κυριαρχία.
Το δικαστήριο δημιουργήθηκε χωριστά από το δικαστήριο του ΟΗΕ για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), το οποίο βρισκόταν επίσης στη Χάγη, όπου δίκασε και καταδίκασε κυρίως Σέρβους αξιωματούχους για εγκλήματα πολέμου στις συγκρούσεις στην Κροατία, τη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο.
Ο Μιλόσεβιτς δικάστηκε ενώπιον του ICTY, αλλά πέθανε το 2006 πριν εκδοθεί η ετυμηγορία.
