Οι αστρονόμοι εντόπισαν τη μεγαλύτερη κοσμική έκρηξη που έχει παρατηρηθεί ποτέ. Πρόκειται για μια μυστηριώδη έκρηξη που συνέβη όταν το Σύμπαν ήταν έξι δισ. ετών και διήρκεσε τουλάχιστον δύο έτη γεγονός επίσης εξαιρετικά εντυπωσιακό που χρήζει απαντήσεων.
Ενώ οι αστρονόμοι δημοσίευσαν αυτή που πιστεύουν ότι είναι η πιο πιθανή εξήγηση για την έκρηξη, τόνισαν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί το αινιγματικό φαινόμενο.
Η έκρηξη, γνωστή ως AT2021lwx, έχει διαρκέσει επί του παρόντος περισσότερο από τρία χρόνια, σε σύγκριση με τις περισσότερες σουπερνόβα που είναι ορατά φωτεινές μόνο για λίγους μήνες, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι η έκρηξη είναι αποτέλεσμα ενός τεράστιου νέφους αερίου, πιθανώς χιλιάδες φορές μεγαλύτερου από τον ήλιο μας, που έχει διαταραχθεί βίαια από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η έκρηξη έλαβε χώρα σχεδόν 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά, όταν το σύμπαν ήταν περίπου 6 δισεκατομμυρίων ετών και εξακολουθεί να ανιχνεύεται από ένα δίκτυο τηλεσκοπίων.
Τέτοια γεγονότα είναι πολύ σπάνια και τίποτα τέτοιας κλίμακας δεν έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν, λένε οι ερευνητές.
«Πέσαμε τυχαία πάνω της καθώς επισημάνθηκε από τον αλγόριθμο αναζήτησης που χρησιμοποιούσαμε όταν ψάχναμε για έναν τύπο σουπερνόβα. Τα περισσότερα γεγονότα υπερκαινοφανών και παλιρροϊκών διαταραχών (φωτεινές λάμψεις που συμβαίνουν όταν οι μαύρες τρύπες σκίζουν τα περιπλανώμενα αστέρια) διαρκούν μόνο μερικούς μήνες πριν εξαφανιστούν. Το να είναι κάτι φωτεινό για δύο και πλέον χρόνια ήταν κάτι πολύ ασυνήθιστο» αναφέρει Φίλιπ Γουάιζμαν αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στη Βρετανία, επικεφαλής της μελέτης.
Πέρυσι, οι αστρονόμοι έγιναν μάρτυρες της φωτεινότερης έκρηξης που έχει καταγραφεί – μια έκρηξη ακτίνων γάμμα γνωστή ως GRB 221009A, η οποία ονομάστηκε BOAT – για το Brightest Of All Time.
Αν και το BOAT ήταν πιο φωτεινό από το AT2021lwx, διήρκεσε μόνο για ένα κλάσμα του χρόνου, πράγμα που σημαίνει ότι η συνολική ενέργεια που απελευθερώθηκε από την έκρηξη AT2021lwx ήταν πολύ μεγαλύτερη.
Το AT2021lwx έχει κερδίσει το παρατσούκλι «Τρομακτική Barbie» (“Scary Barbie”) από τους ερευνητές λόγω της «τρομακτικής ενέργειάς του».
Σύμφωνα με τον Ντάνι Μιλισάβλιεβιτς, επίκουρο καθηγητή Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Purdue, στο AT2021lwx δόθηκε για πρώτη φορά ένα τυχαίο αλφαριθμητικό όνομα όταν ανακαλύφθηκε: ZTF20abrbeie. Το ψευδώνυμο “Scary Barbie” προήλθε από τον αλφαριθμητικό χαρακτηρισμό “abrbeie” και “scary” λόγω της δύναμής του.
Το AT2021lwx εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2020 από την Μεταβατική Εγκατάσταση του Zwicky στην Καλιφόρνια και στη συνέχεια παραλήφθηκε από το Σύστημα Τελευταίας Προειδοποίησης με Επίγεια Πρόσκρουση Αστεροειδών (ATLAS) που εδρεύει στη Χαβάη.
Όμως μέχρι στιγμής το μέγεθος της έκρηξης ήταν άγνωστο.
Οι αστρονόμοι έχουν εξετάσει διάφορες πιθανές εξηγήσεις. Το ένα είναι ότι το AT2021lwx είναι ένα αστέρι που εκρήγνυται – αλλά το φλας είναι 10 φορές πιο φωτεινό από οποιοδήποτε «supernova» που είδαμε στο παρελθόν.
Μια άλλη πιθανότητα είναι αυτό που ονομάζεται γεγονός παλιρροϊκής διαταραχής, όταν ένα αστέρι σκίζεται καθώς αναρροφάται σε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Αλλά το AT2021lwx εξακολουθεί να είναι τρεις φορές πιο φωτεινό από αυτά τα συμβάντα και οι επιστήμονες είπαν ότι η έρευνά τους δεν έδειχνε αυτή την κατεύθυνση.
Το μόνο κάπως συγκρίσιμο φωτεινό κοσμικό γεγονός είναι ένα κβάζαρ, το οποίο συμβαίνει όταν οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες καταπίνουν τεράστιες ποσότητες αερίου στο κέντρο των γαλαξιών. Αλλά τείνουν να τρεμοπαίζουν σε φωτεινότητα, λένε οι ερευνητές, ενώ το AT2021lwx άρχισε ξαφνικά να αναβοσβήνει από το τίποτα πριν από τρία χρόνια και εξακολουθεί να φλέγεται.
«Αυτό το πράγμα που δεν το έχουμε ξαναδεί ποτέ, απλώς προέκυψε από το πουθενά», είπε ο Φίλιπ Γουάιζμαν.
Τώρα που οι αστρονόμοι ξέρουν τι να ψάξουν, ψάχνουν στους ουρανούς για να δουν αν έχουν χαθεί άλλες παρόμοιες εκρήξεις.
