Όταν μελετούσα για τις εξετάσεις μου για να γίνω Έλληνας υπήκοος, έμαθα ότι οι Έλληνες πολίτες έχουν συνταγματικό δικαίωμα σε άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία στις ελληνικές εκλογές. Έχοντας περάσει με κάποιο τρόπο τη δοκιμασία, έγινα Έλληνας πολίτης (ευχαριστώ Ελλάδα!).Τώρα μένει να αποφασίσω πώς θα χρησιμοποιήσω την άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία στις 21 Μαΐου 2023 και, πιθανώς ξανά έξι εβδομάδες αργότερα, στις 2 Ιουλίου.

Η γυναίκα μου, η Εύα, που είναι Ελληνίδα, μερικές φορές μου θυμίζει ότι μπορεί πλέον να είμαι Έλληνας πολίτης, όχι όμως Έλληνας! Όπως πολλά από τα πράγματα που μου λέει η Εύα, αυτή η δήλωση είναι βάναυση αλλά ειλικρινής. Η Εύα ξέρει ποιον θα ψηφίσει. Δεν έχει αμφιβολίες. Οι πολιτικές της απόψεις διαμορφώνονται από τη ζωή στην Ελλάδα, καθώς και από την επίδραση των οικογενειακών παραδόσεων και της ιστορίας. Όντας Βρετανός εκ γενετής, οι εμπειρίες, η ανατροφή και οι επιρροές μου είναι διαφορετικές και, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, δεν ξέρω ποιον να ψηφίσω.

Αβέβαιος

Δεν είναι ότι δεν με ενδιαφέρει. Παρακολουθώ στενά την πολιτική και γνωρίζω τα θέματα – την κρίση κόστους ζωής, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τις κυβερνητικές υποκλοπές κλπ. Γνωρίζω επίσης τα κόμματα, τις ιστορίες τους και τους ηγέτες τους. Για να γίνω Έλληνας πολίτης, έπρεπε να τα μάθω, και χαίρομαι που το κατάφερα. Οι πολιτικές μου πεποιθήσεις κλίνουν προς την κεντροαριστερά και είμαι μέλος του Εργατικού Κόμματος του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά οι πολιτικές παρατάξεις του Ηνωμένου Βασιλείου δεν έχουν ακριβή ταύτιση με τα αντίστοιχα ελληνικά κόμματα.

Αν και οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο και η Νέα Δημοκρατία στην Ελλάδα είναι και τα δύο κεντροδεξιά κόμματα, είναι πολύ διαφορετικά. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τη Νέα Δημοκρατία να βγάζει την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) όπως έκανε το Συντηρητικό κόμμα με το Ηνωμένο Βασίλειο. Και είτε του αρέσει είτε όχι, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, και πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης (ο Κούλης) δεν είναι ο Μπόρις Τζόνσον (δόξα τω Θεώ!). Το κόμμα των Συντηρητικών του Ηνωμένου Βασιλείου έχει σήμερα περισσότερα κοινά με το δεξιό κόμμα Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, με τη μόνη εξαίρεση ότι, στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Συντηρητικοί είναι κυβέρνηση.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η προοδευτική κεντροαριστερά μοιράζεται στο Εργατικό Κόμμα, τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και το Εθνικιστικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP). Εκτός από το SNP, το οποίο υποστηρίζεται από όποιον θέλει να διασπαστεί από την Αγγλία, υπάρχει κάποια σύμπλευση μεταξύ των κομμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου και των προοδευτικών κομμάτων στην Ελλάδα – του Σύριζα και του ΠΑΣΟΚ. Όπως ο Σύριζα, το Εργατικό Κόμμα έχει τις ρίζες του στην εργατική τάξη, αλλά υποστηρίζεται και από πανεπιστημιακούς επαγγελματίες. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες του Ηνωμένου Βασιλείου τείνουν να είναι ισχυροί σε πλούσιες αγροτικές περιοχές, αλλά δεν έχουν την ισχυρή υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ μεταξύ των αγροτών.

Η άποψή μου είναι ότι πολλοί Έλληνες συμπαθούν τις κεντροαριστερές πολιτικές, αλλά δεν εμπιστεύονται απόλυτα ούτε τον Σύριζα του Αλέξη Τσίπρα ούτε το ΠΑΣΟΚ υπό τον Νίκο Ανδρουλάκη. Συνδέουν και τα δύο μέρη με τη βαθιά ύφεση και τις πολιτικές λιτότητας που ακολούθησαν την ελληνική οικονομική κρίση. Η κρίση ξεκίνησε το 2009 όταν το ΠΑΣΟΚ ήταν στην εξουσία, αλλά ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Τσίπρας την επιδείνωσε αφότου έγινε πρωθυπουργός το 2015, επιλέγοντας την αντιπαράθεση με την ΕΕ σε μια αποτυχημένη προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης των όρων της διάσωσης.

Όσο για τα άλλα δύο αριστερά κόμματα, το KKE δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο να ασκεί αντιπολίτευση παρά να κυβερνήσει, ενώ η MέΡΑ25, με επικεφαλής τον Γιάνη Βαρουφάκη, τον υπουργό Οικονομικών του Σύριζα κατά τις άμοιρες διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. το 2015, δεν έχει ευρεία υποστήριξη.

Μπερδεμένος

Το εκλογικό σύστημα της Ελλάδας είναι επίσης πολύ διαφορετικό. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ένα πολύ απλό σύστημα. Βασικά, η χώρα χωρίζεται σε 650 έδρες, και (εκτός από τη Βόρεια Ιρλανδία όπου το σύστημα είναι αναλογικό) όποιος συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους σε κάθε έδρα είναι ο νικητής. Δεν χρειάζεται πλειοψηφία. Δεν έχει σημασία αν ο δεύτερος και ο τρίτος έχουν 25.000 ψήφους ο καθένας. Αν έχεις 25.001 είσαι πρώτος και κερδίζεις. Το κόμμα που κερδίζει τις περισσότερες έδρες σχηματίζει την κυβέρνηση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάθε έδρα εκπροσωπείται από έναν βουλευτή, ενώ η Ελλάδα έχει 50 πολυμελείς και 9 μονομελείς έδρες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιεί το σύστημα αυτό για περισσότερα από 70 χρόνια. Αντίθετα, το ελληνικό εκλογικό σύστημα έχει αλλάξει έξι φορές από το 1974, εναλλάσσοντας μεταξύ απλής και ενισχυμένης αναλογικής όπου το μεγαλύτερο κόμμα λαμβάνει ένα «μπόνους» επιπλέον εδρών. Αυτή τη φορά, οι Έλληνες πολιτικοί φαίνεται ότι αποφάσισαν να μπερδέψουν τους πάντες χρησιμοποιώντας και τα δύο συστήματα ταυτόχρονα. Μπερδεμένοι είναι και πολλοί Έλληνες φίλοι μου.

Μου φαίνεται ότι η πρώτη ψηφοφορία στις 21 Μαΐου θα βασίζεται στην απλή αναλογική. Εάν κανένα κόμμα δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση, είτε μόνο του είτε σε συνασπισμό, τότε θα διεξαχθεί δεύτερη ψηφοφορία στις 2 Ιουλίου. Αυτή η ψηφοφορία θα χρησιμοποιήσει ενισχυμένη αναλογική εκπροσώπηση. Το κόμμα που θα έρθει πρώτο θα λάβει μπόνους 20 εδρών εάν συγκεντρώσει πάνω από το 25 τοις εκατό των ψήφων. Αυτό το μπόνους θα αυξάνει όσο υψηλότερο είναι το μερίδιο ψήφου του κόμματος, έως το μέγιστο των 50 θέσεων.

Πώς θα γίνουν όλα αυτά δεν ξέρω. Μόνο η Νέα Δημοκρατία δείχνει ικανή να κερδίσει την πλειοψηφία για να κυβερνήσει μόνη της, αλλά αυτό θα είναι δύσκολο. Όσο για έναν συνασπισμό, καλή τύχη σε αυτό. Ο Ανδρουλάκης έχει πει ότι δεν θα συνεργαστεί ούτε με τον Μητσοτάκη ούτε με τον Τσίπρα. Και δεν υπάρχει περίπτωση ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας να συνεργαστούν ποτέ σε αυτόν τον κόσμο, και μάλλον ούτε στον άλλο.

Αβέβαιοι και μπερδεμένοι

Η προσωπική αντιπάθεια μεταξύ των αρχηγών κομμάτων δεν είναι αποκλειστικά ελληνική. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Κερ Στάρμερ, και ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ φαίνεται να περιφρονούν ο ένας τον άλλον. Αλλά η έλλειψη οποιουδήποτε κοινού εδάφους μεταξύ των κομμάτων στην Ελλάδα, και το πιθανό αποτέλεσμα να είναι ένας συνασπισμός κάποιου είδους, με αφήνει όχι μόνο αβέβαιο για το ποιον να ψηφίσω, αλλά και σε σύγχυση για το τι ψηφίζω.

Μπροστά στην επιλογή της «σταθερότητας» που προσφέρει η Νέα Δημοκρατία και της «αλλαγής» που υπόσχονται ο Σύριζα και το ΠΑΣΟΚ, νομίζω ότι μετά από μια δεκαετία που περιλάμβανε οικονομική κρίση και πανδημία, οι Έλληνες θα ήθελαν και τα δύο. Οι Έλληνες θέλουν αλλαγή, αλλά ταυτόχρονα είναι καχύποπτοι. Θέλουν η αλλαγή να είναι σταθερή και προβλέψιμη, αλλά η αλλαγή δεν είναι ποτέ.

θα ψηφίσω. Είναι τιμή για μένα που έχω το δικαίωμα, αλλά για ποιον και τι δεν ξέρω ακόμα. Η Εύα ξέρει. Σε αυτό το θέμα είναι βάναυση αλλά ειλικρινής.