Η ομοσπονδιακή αστυνομία της Βραζιλίας απήγγειλε ποινικές διώξεις κατά του πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας προστασίας των ιθαγενών της Βραζιλίας για υποτιθέμενες πράξεις παράλειψης που πιστεύουν ότι άνοιξαν έμμεσα το δρόμο για τις δολοφονίες του Μπρούνο Περέιρα και του Ντομ Φίλιπς στον Αμαζόνιο πέρυσι.

Ο πρώην ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐρ Μπολσονάρο, όρισε τον Μαρσέλο Χαβιέ επικεφαλής του πρακτορείου ιθαγενών Funai τον Ιούλιο του 2019, έξι μήνες μετά την περιβαλλοντικά καταστροφική τετραετή διακυβέρνησή του.

Ο Χαβιέ– πρώην αρχηγός της αστυνομίας που ακτιβιστές τον κατηγόρησαν ότι έπαιξε βασικό ρόλο στην εξάρθρωση της προστασίας των Ιθαγενών – απομακρύνθηκε από τη θέση του τον Δεκέμβριο μετά την ήττα του Μπλολσονάρου στις προεδρικές εκλογές από τον αριστερό αντίπαλό του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.

Σε μια δραματική εξέλιξη το απόγευμα της Παρασκευής, προέκυψε ότι ο Φρανσίσκο Μπαντένες, ο αρχηγός της ομοσπονδιακής αστυνομίας που είναι υπεύθυνος για την έρευνα για τις δολοφονίες των Περέιρα και Φίλιπς, είχε κατηγορήσει επισήμως τον Χανιέ ότι συνέβαλε έμμεσα σε αυτά τα εγκλήματα με το αιτιολογικό ότι δεν είχε λάβει μέτρα για την προστασία Εργάτες Funai στον Αμαζόνιο.

Το κατηγορητήριο της ομοσπονδιακής αστυνομίας έχει ημερομηνία 12 Μαΐου 2023, αλλά αναφέρθηκε μόλις το απόγευμα της Παρασκευής από το βραζιλιάνικο τηλεοπτικό δίκτυο TV Globo.

Η κατηγορία εναντίον του Χαβιέ βασίζεται στη νομική έννοια του dolus eventualis – όταν ένα άτομο έχει επίγνωση του κινδύνου ενός εγκλήματος, αλλά δεν ενεργεί για να το αποτρέψει. Ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος της Funai, ο Αλκίρ Αμαράλ, κατηγορήθηκε για τις ίδιες κατηγορίες.

Ο Περέιρα εργαζόταν για τον Funai έως ότου απολύθηκε από τη θέση του στα τέλη του 2019, δύο εβδομάδες αφότου βοήθησε να ηγηθεί επιχείρησης που στόχευε παράνομους ανθρακωρύχους στην απομακρυσμένη περιοχή της κοιλάδας Javari, όπου σκοτώθηκαν ο ίδιος και ο Φίλιπς, Βρετανός δημοσιογράφος και μακροχρόνιος συνεργάτης του Guardian.

Περίπου την ίδια στιγμή ένας από τους συναδέλφους του Περέιρα, ο Μαξιέλ Περέιρα ντος Σάντος, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στην πόλη Ταμπατίνγκα. Μετά από αυτήν την ανεξιχνίαστη ακόμη δολοφονία, ο Χαβιέ φέρεται να προειδοποιήθηκε για τον κίνδυνο περαιτέρω βίας στην περιοχή, αλλά δεν κατάφερε να δράσει.

Ο Περέιρα και ο Φίλιπς σκοτώθηκαν στις 5 Ιουνίου 2022 αφού δέχθηκαν επίθεση ενώ ταξίδευαν στον Αμαζόνιο μετά από ένα τετραήμερο ταξίδι αναφοράς που εξέταζε την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι αυτόχθονες κοινότητες στην περιοχή Τζαβάρι. Τα πτώματα τους βρέθηκαν μετά από έρευνα 10 ημερών, υπό την ηγεσία των Ιθαγενών.

Ο Χαβιέ πυροδότησε οργή τις ημέρες που ακολούθησαν την εξαφάνιση των ανδρών, υπονοώντας λανθασμένα ότι ο Φίλιπς και ο Περέιρα είχαν εισέλθει σε μια περιοχή των ιθαγενών χωρίς την άδεια της κυβέρνησης. Ένας δικαστής αποφάσισε αργότερα ότι οι δύο άνδρες δεν μπήκαν ποτέ σε εδάφη των ιθαγενών, πραγματοποιώντας συνεντεύξεις εκτός των συνόρων της επικράτειας στο μέγεθος της Πορτογαλίας.

Επιφανείς αριστεροί πολιτικοί και αυτόχθονες ακτιβιστές καλωσόρισαν τις αναφορές για τις κατηγορίες εναντίον του Χαβιέ.

Ο αριστερός βουλευτής Γκιγιέρμε Μπουλός κατήγγειλε την «εγκληματική παράλειψη» της πρώην κυβέρνησης. «Υπό τις διαταγές του Μπολσονάρου, οι Funaki ειδοποιήθηκαν για τους κινδύνους που ανέτρεχαν οι Μπρούνο Περέιρα και Ντομ Φίλιπς και δεν έκανε τίποτα!» έγραψε ο Μπουλός.