Η αλήθεια είναι πως δεν ήμουν σίγουρος, αν ήθελα να γράψω αυτό το άρθρο. Πολιτικός αναλυτής ή επιστήμονας δεν είμαι, ούτε είμαι στρατευμένος σε κάποια συλλογική οργάνωση, για να έχω εικόνα από τις εσωτερικές διεργασίες και αναλύσεις. Ωστόσο το συντριπτικό των προχθεσινών αποτελεσμάτων θαρρώ πως οφείλει να βάλει όλον τον κόσμο της αριστεράς ή έστω αυτόν που δεν έχει έτοιμες προαιώνιες απαντήσεις να σκέφτεται και να αναλογίζεται ξανά.
Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο, και μην έχοντας καμία βεβαιότητα για την ορθότητα των συλλογισμών, θα προσπαθήσω να συμβάλλω με κάποιες σκέψεις. Σίγουρα από την Κυριακή έχουν γραφτεί αρκετά, με πολλά από τα οποία συμφωνώ και για την οικονομία του χώρου θα προσπεράσω σύντομα.
Το πρώτο πράγμα που πιστεύω πως πρέπει να κάνουμε είναι να αναλύσουμε ξανά τη σημερινή ελληνική κοινωνία. Πολύ φοβάμαι πως το αποτέλεσμα δεν θα μας αρέσει. Μετά από σχεδόν 15 χρόνια μνημονίων, αγώνων και διαψεύσεων, μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης διεθνούς αστάθειας και αβεβαιότητας, η ελληνική κοινωνία φαίνεται να έχει πάρει μια δεξιά, αν όχι ακροδεξιά, στροφή. Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στο αποτέλεσμα των εκλογών. Έχω την εντύπωση πως οι ταινίες του Οικονομίδη μας δίνουν ένα πολύ πιο ακριβές ψυχογράφημα της ελληνικής κοινωνίας από χιλιάδες λέξεις στις αναλύσεις της ριζοσπαστικής, αντικαπιταλιστικής κομμουνιστικής αριστεράς.
Την τελευταία δεκαπενταετία ο Έλληνας μετατρέπεται συστηματικά από πολίτης της χώρας σε υπήκοό της. Νομίζω η εκλογική νίκη με αυτόν τον τρόπο αυτής της ΝΔ ολοκληρώνει τη μεταμόρφωση. Όσο και αν επικαλούνται οι κυβερνώντες το κράτος δικαίου, τη δικαιοσύνη κλπ., ο λαός, ή έστω ένα μεγάλο τμήμα του, πορεύεται έχοντας ενσωματώσει τη λογική του δίκαιου της πυγμής. «Είσαι ισχυρός; Γ@μάς. Δεν είσαι; Κρίμα! Να γίνεις, να γ@μάς και εσύ. Μέχρι τότε τουμπεκί!». Νομίζω πως αυτή η λογική του νόμου της ζούγκλας έχει ποτίσει τις συνειδήσεις και νέων ανθρώπων. Διότι ακόμα και όταν κυβέρνησε η αριστερά, στην ουσία δεν συγκρούστηκε με αυτή παρά μόνο επιφανειακά. Συνεπώς, ενώ πάντα γνωρίζαμε πως καπιταλισμό έχουμε και δεν είναι όλα τα ζώα ίσα, αλλά κάποια είναι πιο ίσα, στο παρελθόν έπρεπε έστω να προβάλλει το πρόσχημα αυτής της ισότητας των πολιτών κ.ο.κ. Πλέον, με ένα μεγάλο κομμάτι του λαού εξαχρειωμένο, ούτε αυτό είναι απαραίτητο.
Θα παραθέσω ένα μικρό σε σχέση με όλα τα άλλα που έχουν γίνει, αλλά πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εν μέσω πανδημίας και χειρουργείων ζωής ή θανάτου που καθυστερούν για μήνες, ο Άδωνις Γεωργιάδης κάνει επέμβαση για μικρόπρόβλημα που είχε στη μέση του. Ενώ έχει τα λεφτά και τη δυνατότητα να την κάνει σε οποιοδήποτε ιδιωτικό νοσοκομείο, την κάνει σε δημόσιο, κλέβοντας τη σειρά από πολύ πιο σοβαρές περιπτώσεις και ευχαριστεί από τα κανάλια τους γιατρούς και νοσοκόμους για την πολύ καλή δουλειά τους. Και κανείς, ούτε πολίτες (υπήκοοι μάλλον) ούτε κόμματα, ούτε συνδικάτα ασχολήθηκαν με το γεγονός πως ένας υπουργός με ένα σωρό λεφτά, έκλεψε τη σειρά από εκατοντάδες άλλους ανθρώπους, απλά και μόνο γιατί είναι υπουργός. Υπάρχει κόσμος που ουσιαστικά επιδοκιμάζει αυτή τη λογική. Ας μην ξεχνάμε πως η Χρυσή Αυγή είχε φτάσει κάποια στιγμή δημοσκοπικά το 15%, ακόμα και αν το μόρφωμα ηττήθηκε, η ιδεολογία πίσω αυτό παραμένει. Δεν τελειώσαμε με την φασίζουσα νοοτροπία με μια δικαστική καταδίκη. Απλά το δηλητήριο διαχύθηκε σε μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Το είδαμε αυτό σε πολλές υποθέσεις, από τις δολοφονίες Σαμπάνη και Φραγκούλη μέχρι τη 12χρονη από τον Κολωνό και τον Ζακ. Πρέπει να το αναγνώσουμε το φαινόμενο για να αναμετρηθούμε μαζί του.
Εξαιρετικά σημαντικό ρόλο σε αυτό έχουν τα μέσα ενημέρωσης. Δεν είναι μόνο η προφανής στήριξη στη ΝΔ, αλλά και το με ποιά οπτική πιάνουν τα πράγματα που προκύπτουν στην επικαιρότητα. Δυστυχώς μεγάλο κομμάτι του λαού βλέπει Στεφανίδου, διαβάζει Πρώτο Θέμα και ενημερώνεται από το iefimerida, αν όχι από πιο ακροδεξιά site και κανάλια, τα οποία όλα πήραν λεφτά από τη λίστα Πέτσα. Στο πεδίο της πληροφόρησης οι δυνάμεις που αντιστέκονται έχουν μείνει πολύ πίσω παρά τα ελπιδοφόρα εγχειρήματα. Το γκεμπελικό “πες πες, κάτι θα μείνει” δυστυχώς λειτουργεί και επηρεάζει και αυτό στη διαμόρφωση συνειδήσεων και τη δεξιά στροφή.
Για αυτή τη δεξιά στροφή έχουν ευθύνη και οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και του ΚΚΕ. Προφανώς ο πρώτος για το «Όχι» που έγινε «Ναι» και ό,τι σηματοδότησε αυτό, έχουν γραφτεί πολλά και δεν θέλω να επεκταθώ. Έχουν και οι δύο ευθύνη, γιατί όταν πρόκειται για την εξωτερική πολιτική πρακτικά ακολουθούν το άρμα του αστισμού. Και για τον ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθεί να πείσει την αστική τάξη ότι είναι καλό παιδί και να το αφήσουν να κυυβερνήσει αυτό είναι αναμενόμενο, δυστυχώς όμως και το ΚΚΕ πρακτικά συντάσσεται με την «εθνική γραμμή». Η ενός λεπτού σιγή μέσα στο κοινοβούλιο για τον θάνατο του Κατσιφά, αλλά και οι τοποθετήσεις και των δύο κομμάτων για την υπόθεση Μπελέρη δεν αφήνουν αμφιβολίες. Συνεπώς όταν ο Έλληνας παίρνει συνεχώς το μήνυμα πως η πατρίδα απειλείται με εισβολή, πως ανήκει σε έθνος ανάδελφο αλλά λαμπρό που το επιβουλεύονται όλοι (οπότε αγοράστε όπλα, χτίστε φράχτες για να μην έρθουν μετανάστες και αλλοιώσουν την ορθοδοξία μας, κρατείστε τους μετανάστες ως πολίτες β’ κατηγορίας για να είστε εσείς οι από πάνω – άλλωστε, όταν λειτουργείς με το δίκιο της πυγμής πρέπει να έχεις κάποιον από κάτω σου) θα στραφεί στους ορίτζιναλ εκφραστές αυτής της γραμμής.
Και μια και αναφερθήκαμε στους μετανάστες, ας μη ξεχνάμε πως περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι είναι ούτως ή άλλως μη πολίτες, καθώς δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα. Στην συντριπτική πλειοψηφία τους οι μετανάστες είναι τμήμα της εργατικής τάξης και των κατώτερων στρωμάτων. Όσο δεν μπορεί η όποια αριστερά να επικοινωνήσει και μαζί τους τόσο θα χάνει κομμάτι της ταξικής πυξίδας της.
Όσον αφορά στις εκλογές καθαυτές. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η ομαλή προεκλογική περίοδος που εκθείασαν και τα κανάλια, χωρίς εντάσεις και πάθη λειτούργησε υπέρ των κομμάτων που έχουν μηχανισμό: ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ αύξησαν τα ποσοστά τους. Η ΝΔ δεν θα πέσει ποτέ κάτω από τα δύο εκατομμύρια ψήφους, πολύ απλά γιατί έχει στήσει ένα σύστημα που θρέφει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αυτό το τμήμα του λαού. Σε κάποιους πετάει ξεροκόμματα και σε άλλους ταψιά ολόκληρα, αλλά μοιράζει στους δικούς της την πίτα. Και το σωστό μοίρασμα της πίτας, όπως ξέρει και ο κάθε μαφιόζος που σέβεται τον εαυτό του, είναι αυτό που σε κρατάει στην εξουσία. Τα ποσοστά σε Σέρρες, Τέμπη και Εύβοια είναι γροθιά στο στομάχι, αλλά δείχνουν δύο τινά. Το πρώτο πως η μιντιακή υπεροπλία πιάνει τόπο (και μεγάλο κομμάτι ψηφοφόρων θεωρεί πως και ο ΣΥΡΙΖΑ να ήταν στα πράγματα δεν θα είχε γίνει κάτι το διαφορετικό), το δεύτερο και πιο κυνικό είναι πως το χρήμα που έπεσε έπιασε επίσης τόπο.
Προφανώς συμφωνώ με αναλύσεις που επισημαίνουν πως όσο και να προσπαθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πείσει το σύστημα ότι είναι καλό παιδί, αυτοί που θεωρούν τον εαυτό τους φυσικούς ιδιοκτήτες της χώρας δεν θα τον αφήσουν ποτέ να ξαναπάρει την εξουσία. Σε τελική ανάλυση, δεν τον χρειάζονται καν αυτή τη στιγμή. Η σοσιαλδημοκρατία σε μια Ευρώπη εμπόλεμη, με ντεμαράζ εξοπλισμών, φρούριο, ξενοφοβική, νεοφιλελεύθερης επέλασης και ενίσχυσης των εθνικισμών, με εργατικά κινήματα που έχουν εκφυλιστεί και υποχωρήσει, είναι πρακτικά άχρηστη.
Βρισκόμαστε σε ένα σημείο που μεγάλο κομμάτι του λαού δεν έχει κανένα πρόβλημα να ανταλλάξει τη αστική δημοκρατία και την όποια ισονομία-ισότητα με την οικονομική σταθερότητα, την ασφάλεια και την εικόνα ενός ισχυρού έθνους. Δεν ξέρω αν αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο αντιμπεριαλιστικό. Αντιμονοπωλιακό, δημοκρατικό ίσως και οικολογικό μέτωπο, ώστε να υπερασπιστούμε όσα ακόμα επιτρέπουν την (αξιοπρεπή;) διαβίωση ή σε αυτόν τον τόπο ή αν πρέπει σαν τα βακτήρια να γίνουμε καψίδια για να αντέξουμε στις αντίξοες συνθήκες, να κρατήσουμε ζωντανό το DNA μας και να βρούμε άλλες πιο ελπιδοφόρες συνθήκες. Θεωρώ όμως πως σίγουρα πρέπει να ξαναμελετήσουμε το σε ποια κοινωνία ζούμε και να διαλέξουμε στρατηγικές, γραμμές και θεωρίες μετά. Ειδάλλως η κοινωνική χρησιμότητά μας απλά θα γίνει μηδαμινή.
