O Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε πως παρατείνεται για άλλα δύο μήνες η συμφωνία για την εξαγωγή του ουκρανικού σιταριού από λιμάνια της εμπόλεμης χώρας στη Μαύρη Θάλασσα, που έληγε στις 18 Μαΐου. Την είδηση επιβεβαίωσε και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, μέσω του πρακτορείου RIA Nόβαστι. Από την πλευρά της η Ουκρανία εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στην Τουρκία και τον ΟΗΕ, τους δύο μεσολαβητές στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Για μία φορά ακόμη τα ουκρανικά σιτηρά (που όπως έχουμε τονίσει και στο παρελθόν, καθόλου ουκρανικά, αλλά μάλλον αμερικανικά, είναι) και η προπαγανδιστική, πολιτική, οικονομική σημασία τους ξανάρχεται στο προσκήνιο και μπορεί (λόγω της βραχυχρόνιας παράτασής τους) να αποτελέσει πάλι μήλον της Έριδος.
Βέβαια, η στιγμή για την ανακοίνωση τούτη δεν μπορεί να είναι τυχαία. Μόλις λίγες ημέρες μετά τον α΄ γύρο στις τουρκικές εκλογές, στον οποίο πρώτευσε ο Ερντογάν κι εκτός κάποιου αστάθμητου γεγονότος, αναμένεται να επικρατήσει και στον β΄γύρο. Σε μία προεκλογική εκστρατεία όπου η Δύση στήριξε παντοίο τρόπω τον αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο Ερντογάν δείχνει με τη νέα του μεσολάβηση, πρώτον μεγαθυμία απέναντι σε εκείνους που ήθελαν να τον καθαιρέσουν και μάλιστα με ταπεινωτικές μεθόδους. Δεύτερον αποδεικνύει πως αυτός μόνο διαθέτει επιρροή και κύρος στην περιοχή και είναι ο μόνος ικανός να διαπραγματεύεται έμπρακτα και αποτελεσματικά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, δίνοντας λύση σε τέτοιου είδους πρακτικές πτυχές της σύρραξης, που ο αντίπαλός του -ιδίως ως τόσο εκλεκτός της Ουάσιγκτον- ουδέποτε θα είχε.
Αλλά και ο περιορισμένος χρόνος της παράτασης (δύο μήνες) δείχνει από τη μεριά του Ερντογάν μία σκοπιμότητα που επίσης συνδέεται με τον β’ γύρο των εκλογών. Εάν τις κερδίσει, τότε μετά τους δύο μήνες θα ανανεώσει τη συμφωνία, στην αντίθετη περίπτωση θα αφήσει έναν πονοκέφαλο και μία σπαζοκεφαλιά στον αντίπαλό του, που αβέβαιο είναι εάν θα έχει τη διπλωματική οξύνοια και βαρύτητα για να λύσει τον γρίφο. Και από την άλλη, τη στιγμή που η Ρωσία και το Καζαχστάν έχουν θέσει τις βάσεις για να κατακτήσουν την αγορά των ουκρανικών σιτηρών (Αίγυπτος, Ινδονησία, Τυνησία, Μαρόκο, Αιθιοπία, Υεμένη κλπ) η συμφωνία για τη μεταφορά του από τον Εύξεινο Πόντο βρίσκεται καθαρά στα χέρια του Ερντογάν και αποτελεί βέλτιστο διαπραγματευτικό χαρτί με τους δυτικούς του αντιπάλους.
Ένα χαρτί ιδιαίτερα σημαντικό, ιδίως σε μία καμπή της ουκρανικής σύρραξης όπως η σημερινή, όπου η έκβαση για το ΝΑΤΟϊκό στρατόπεδο και το υποχείριό της, τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι αβέβαιη. Παρόλο που στην τελευταία του περιοδεία ο πρώην κωμικός κατόρθωσε να εξασφαλίσει από τους ευρωπαίους νέο εξοπλισμό και την υπόσχεση ότι θα τον βοηθήσουν να μην τελειώσει τον πόλεμο, παρ’όλες τις μεσολαβητικές προσπάθειες και τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του Πάπα, τις οποίες το Κίεβο διαψεύδει παρά τις αντίθετες δηλώσεις του Βατικανού. Βέβαια, στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Ρώμη ο Ζελένσκι είδε τον Πάπα: δεν του ζήτησε όπλα (παρά τις γελοιογραφίες που τον παρουσιάζουν να μπερδεύει το ama (αγάπα) στην ιταλική εκδοχή του «αγάπα τον πλησίον σου» με το arma (όπλο, όπλιζε!), αλλά του ζήτησε να καταδικάσει τα εγκλήματα των Ρώσων, που η δυτική προπαγάνδα φροντίζει να υπερφωτίζει -αγνοώντας βέβαια τις ωμότητες και διώξεις των ουκρανικών φασιστικών ταγμάτων στην Κριμαία μετά το πραξικόπημα του Μαϊντάν.
Η συστοιχία των δυτικών μέσων παρουσιάζει την εν λόγω συμφωνία ως ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό τροφίμων αφρικανικών και ασιατικών χωρών. Υποκρύπτουν όμως πως από το 2013 η Ουκρανία, ένεκα της κατακλυσμιαίας διείσδυσης των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών της agribusiness έχει μετατραπεί από σιτοβολώνας της Ευρώπης σε παράρτημα της αμερικανικής παραγωγής και εργαλείο για την άσκηση επιρροής στις χώρες που κατά κόρον εισάγουν το ουκρανικό σιτάρι -συγγνώμη τα σιτηρά των αμερικανικών πολυεθνικών, όπως η Monsanto, DuPont, Cargill, Syngenta. Χώρες που δεν είναι βέβαια τα φτωχά αφρικανικά κράτη, αλλά η Αίγυπτος, το Μπανγκλαντές, οι Φιλιππίνες, η Υεμένη, η Ινδονησία, το Μαρόκο, η Τουρκία, η Τυνησία, η Λιβύη. Συνεπώς η ανακούφιση για την ανακοίνωση της συμφωνίας δεν προήλθε από τις χώρες που υποτίθεται ότι παραλαμβάνουν τα φορτία των ζωτικών για την επιβίωσή τους ουκρανικών σιτηρών. Άλλωστε, οι φτωχές χώρες της Ασίας και της Αφρικής -κι ιδού το παράδοξο- και μάλιστα εκείνες με τις πιο έντονες επισιτιστικές κρίσεις είναι όσες αποτελούν τον κύριο στόχο για την αρπαγή γαιών (land grabbing) για την παραγωγή φθηνών αγροτικών προϊόντων για πλούσιες χώρες -ιδίως του Κόλπου (Σαιυδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα). Όπως και η Ουκρανία αποτελεί ήδη τον κύριο στόχο της αρπαγής γιαών από τις αμερικανικές εταιρείες.
Η κύρια πρόκληση τώρα είναι να καταστεί αποτελεσματική η συμφωνία με τη Ρωσία, η οποία ναι μεν υπέγραψε την παράταση, αλλά όπως υπογράμμισε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, «οι ανισορροπίες» στην εφαρμογή της συμφωνίας για την εξαγωγή σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα, πρέπει να διορθωθούν «το συντομότερο δυνατό». Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι οι ρωσικές εξαγωγές λιπασμάτων και προϊόντων σιτηρών εξακολουθούν να παρεμποδίζονται με διάφορα προσχήματα και τεχνητούς φραγμούς. Βέβαια, τούτο το νοιώθουν και πολλές χιλιάδες αγρότες στην Ευρώπη, που βλέπουν τις τιμές των λιπασμάτων να έχουν αυξηθεί κατά 149% από το 2022 ή της ενέργειας και των καυσίμων να εκτοξεύουν τα κόστη παραγωγής και μεταφοράς των προϊόντων τους, κάνοντας ασύμφορη την παραγωγή και με τα κέρδη τους να τα καρπώνονται οι μεγάλες εταιρείες της αγροτοβιομηχανίας, που κρατούν χαμηλά τις τιμές αγοράς και πληθωρίζουν τη λιανική τιμή. Την ώρα που το κόστος της ενέργειας και το εμπάργκο έχουν προκαλέσει το κλείσιμο εκατοντάδων βιομηχανιών λιπασμάτων από την Ιταλία μέχρι το Βέλγιο, τα ρωσικά λιπάσματα βρίσκουν άλλες αγορές, από τη Βραζιλία, την Κίνα και την Ινδία.
Η συμφωνία τούτη όμως πρωτίστως προσέφερε ανακούφιση σε κάποια κράτη όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία. Χώρες που ναι μεν με διαπρύσιο τρόπο συντάσσονται με τον πόλεμο του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας και μάλιστα κάποιες τον συντηρούν (Πολωνία), αλλά δεν δέχονται να χάσουν κιόλας τα οικονομικά τους οφέλη ένεκα αυτού. Ο αποκλεισμός των λιμανιών στον Εύξεινο Πόντο (είτε λόγω του εμπάργκο, είτε λόγω του ρωσικού αποκλεισμού) έχει οδηγήσει τη διοχέτευση της ουκρανικής παραγωγής στην ευρωπαϊκή αγορά, γεγονός που πλήττει τους παραγωγούς των γειτονικών χωρών, της Πολωνίας in primis. Οι χαμηλές τιμές διάθεσης των ουκρανικών σιτηρών, που θα έβρισκαν άλλες αγορές υπό άλλες συνθήκες και η προτεραιότητα που οι Βρυξέλλες έδωσαν στην κυκλοφορία του, οδήγησαν αυτές τις χώρες να ανακοινώσουν την απαγόρευση εισαγωγής του, δημιουργώντας ένα ρήγμα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο. Μάλιστα, η Πολωνία ισχυρίσθηκε πως πρέπει να σταματήσει η διάθεση σιτηρών από την Ουκρανία στην Ε.Ε. διότι άκουσον-άκουσον, μαζί του έρχονται, μέσω των «οδών της αλληλεγγύης» και… ρωσικά σιτηρά! Πώς γίνεται αυτό, άγνωστο! Αγκαλά και η Πολωνία πήρε πίσω την απόφαση, η πικρία παραμένει: τα 56 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των αγροτών σε Πολωνία, Βουλγαρία, Ουκρανία, δεν αρκούν για να ικανοποιήσουν τους παραγωγούς, που προχωρούν έως και σε απεργίες (Ρουμανία Πολωνία).
Μάλιστα, ο Ζελένσκι στην επίσκεψή του τον Απρίλιο στη Βαρσοβία, βρέθηκε αντιμέτωπος με την οργή των τοπικών παραγωγών, που ζητούσαν τον τερματισμό των ουκρανικών εισαγωγών. Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 700.000 τόνοι ουκρανικών σιτηρών, κρέατος, πουλερικών, ζάχαρης, ηλιέλαιου περνούν μέσα από τα πολωνικά ή ρουμανικά σύνορα σε προνομιακές τιμές προς τις αγορές της Ευρώπης, εις βάρος της ντόπιας παραγωγής. Που μάλιστα λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής, όπως προείπαμε, γίνεται λιγότερο ανταγωνιστική από τα ουκρανικά προϊόντα. Είπαμε να βοηθήσουμε, να τους δώσουμε αεροσκάφη και όπλα, να αγοράσουμε για χάρη τους Άμπραμς και να καλέσουμε τον πληθυσμό να γίνει part time στρατιώτης, όπως έκανε η Πολωνία -βέβαια πληρώνοντας με χρήματα όλων των ευρωπαίων φορολογουμένων για να κάνει πόλεμο με τη Ρωσία κι αυτή- αλλά όχι και να μας καταστρέψουν! Η συνεχιζόμενη σύρραξη στην Ουκρανία αποδεικνύει πως βαθμιαία πολλοί λαοί, αλλά και κυβερνήσεις, όσο και αν προσπαθεί η αντι-ρωσική συμμαχία να τους περιορίσει αρχίζουν να δυσανασχετούν για τις συνέπειες των εχθροπραξιών.
Ακόμη και κράτη, όπως η Ιαπωνία, που επιδιώκουν να φέρουν στην περιοχή τους το ΝΑΤΟ, αλλά από την άλλη κοιτάζει το συμφέρον της υπογράφοντας συμφωνία με τη Ρωσία για παροχή φθηνών καυσίμων και ενέργειας από τη Μόσχα, ανοίγοντας μία βαθιά πληγή στους κόλπους της συμμαχίας. Η σύρραξη στην Ουκρανία φαίνεται να προβληματίζει περισσότερο τους Ευρωπαίους απ’ όσο τη Μόσχα, όσο και αν οι Βρυξέλλες πασχίζουν να διαστρέψουν την εικόνα και να διασκεδάσουν τα προβλήματα που έχει γεννήσει για την ήπειρο ο πόλεμος που ανέλαβαν να φέρουν εις πέρας για χάρη των αμερικανικών συμφερόντων.
