H προκήρυξη των πρόωρων εκλογών από τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ μετά τα αποκαρδιωτικά αποτελέσματά της αυτοδιοικητικής κάλπης έχει φέρει την πέραν των Σοσιαλιστών αριστερά στη χώρα επί ξυρού ακμής. Τα αποτελέσματα, αλλά και οι σφυγμομετρήσεις πριν και μετά τις εκλογές, δείχνουν πως η διαίρεσή της -έπειτα από τη δημιουργία του Sumar από την Γιολάνδα Ντίαθ- θα είναι καταστροφική. Ιδίως για τους Podemos, που απειλούνται άμεσα με εντυπωσιακή συρρίκνωση, προάγγελο μίας τελειωτικής εξαφάνισης. Κι ενώ η κλεψύδρα έως την ημερομηνία για την κατάθεση των οριστικών ψηφοδελτίων ενόψει της 23ης Ιουλίου αδειάζει αμείλικτα, οι συνομιλίες ανάμεσα κυρίως στο Sumar και τους Podemos βρίσκονται ακόμη τελματωμένες.
Η Γιολάνδα Ντίαθ, βλέποντας πως τα περιθώρια στενεύουν έδωσε ένα τελεσίγραφο 48 ωρών στην ηγεσία των Podemos, προκειμένου να την πείσει να αφήσει κατά μέρους τη βούληση για πρωταγωνισμό και την πρωτοκαθεδρία, που αποτελούν το κύριο εμπόδια για μία συμφωνία. Την ίδια στιγμή, οι συμφωνίες με άλλες μικρότερες παρατάξεις και τοπικές αριστερές πλατφόρμες για κοινή κάθοδο στις εκλογές βαδίζουν προς την ολοκλήρωσή τους. Μετά το Más Madrid που ομόφωνα ενέκρινε τη σύμπραξή του με τη Ντίαθ, σε απόσταση αναπνοής βρίσκεται και η συμφωνία με την Izquierda Unida (που θεωρεί το Sumar τη χρυσή ευκαιρία για την αριστερά να ανακτήσει κύρος και ψήφους) και την πλατφόρμα Verdes Equo, που μέχρι σήμερα συνεργάζονταν με τους Podemos.
Από την πλευρά του, το κόμμα του Πάβλο Ιγκλέσιας αναλώνεται στο να κατηγορεί τις άλλες παρατάξεις πως προβάλλουν βέτο στους υποψηφίους των Podemos σε πολλές περιοχές (προκαλώντας την αντίδραση του Compromis) και να μυκτηρίζει το Sumar για απαξιωτικές δηλώσεις απέναντι στα στελέχη και τη στάση του. Η στάση των Podemos, ενάντια στις παραινέσεις του κυριότερου συμμάχου τους, του Αλβέρτο Γκαρθόν της Izquierda Unida για ανανέωση της ηγεσίας, δημιουργεί μία τεταμένη κατάσταση, που δυσχεραίνει να ευοδωθεί κάποια συμφωνία. Και αυτό παρά την πίεση πολλών τοπικών του οργανώσεων να κλείσει η εκλογική σύμπραξη με τη Ντίαθ.
Όμως η παρελκυστική στάση των Podemos, πέρα από την καθυστέρηση για μία συμφωνία, συμβάλλει σημαντικά στην απαξίωση της αριστερής παράταξης στα μάτια των ψηφοφόρων. Κάτι που άλλωστε αποδείχθηκε περίτρανα στις εκλογές, όπου μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων της απείχε ή της γύρισε την πλάτη. Και με τον κίνδυνο προ των πυλών για μία δεξιά παλιννόστηση, με θριαμβικό μάλιστα τρόπο και για μία κυβέρνηση Λαϊκού Κόμματος/Vox (ακροδεξιάς), μία οριστική κάθοδος της διαιρεμένης αριστεράς στις κάλπες θα έχει καταστροφικές συνέπειες.
Οι δημοσκοπικές έρευνες, όπως και οι προβλέψεις και προειδοποιήσεις ειδικών αναλυτών, άλλωστε είναι αμείλικτες όσον αφορά τις προοπτικές που έχει η Αριστερά, αλλά και ο Σοσιαλιστής Σάντσεθ, όχι μόνον να κρατήσουν την εξουσία, αλλά και να μην μετατραπούν σε μία δευτερεύουσα ή τριτεύουσα κοινοβουλευτική δύναμη. Κυρίως δε, όπως όλα δείχνουν μία αυτόνομη κάθοδός τους θα διασπάσει τα ποσοστά της Αριστεράς και θα διογκώσει εκείνα της δεξιάς και του ακροδεξιού Vox, που θα άγγιζαν μάλιστα και την αυτοδυναμία, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της εταιρείας 40dB για την EL PAÍS και τον ραδιοφωνικό σταθμό Ser. Το Λαϊκό Κόμμα και το Vox θα έφθαναν στην αυτοδυναμία εάν οι Sumar και Podemos κατέβαιναν αυτόνομα, εάν όμως τα δύο κόμματα καταφέρουν να παρουσιάσουν κοινό ψηφοδέλτιο τα πράγματα αλλάζουν ριζικά.
Στην πρώτη περίπτωση, το PP θα περνούσε από το 21% που είχε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2019 στο 31,6%. Το PSOE θα έχανε μία μονάδα: από 28,3% σε 27,3%.Η Vox θα εδραιωνόταν ως η τρίτη δύναμη, αλλά χωρίς να αυξάνει τη δύναμή του: από 15,2% σε 15%. Το Sumar στην έρευνα πιστώνεται με το 10% των ψήφων, ενώ οι Podemos θα έπεφτε από το 13% στο 4,4%.
Το σενάριο αλλάζει, ωστόσο, αν το Sumar και οι Podemos καταρτίσουν κοινό ψηφοδέλτιο. Τότε το PP θα έφθανε το 32,3%, το PSOE το 27,2%, οι Sumar+Podemos to 15,6%, ενώ το Vox θα υποχωρούσε στην τέταρτη θέση με 13,6%.
Στην πρώτη περίπτωση, το PP και το Vox θα συγκέντρωναν μαζί 177 έδρες (μία περισσότερη από τις αναγκαίες για να συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία) και τα τρία αριστερά κόμματα θα παρέμεναν στις 136. Στη δεύτερη περίπτωση, όμως τα δεξιά θα έφταναν τις 169 και τα αριστερά στις 148. Η κατάσταση τότε θα ήταν πολύ δύσκολη για τη δεξιά, καθώς για να σχηματίσει κυβέρνηση θα χρειάζεται την υποστήριξη πολλών μικρών κομμάτων και ένα εφιαλτικό σενάριο διαπραγματεύσεων. Ένα σενάριο, όχι τόσο ενθαρρυντικό για τη δεξιά, δεδομένου ότι οι εθνικιστικές απόψεις του ΡΡ, αλλά κυρίως του Vox, δεν πρόκειται να πείσουν τα αυτονομιστικά κόμματα (Βάσκοι, Καταλανοί, Γαλικιανοί) να συνεργασθούν με εκείνους που τους κατηγορούν πως απεργάζονται τη διάλυση της «πατρίδας» και τον εξοβελισμό της «γλώσσας». Ή με τις σκοταδιστικές και εξωφρενικά οπισθοδρομικές απόψεις του Vox σε πολλά θέματα (μάλιστα έφθασε να αμφισβητεί την φυματίωση των βοοειδών, εξαγριώνοντας μάλιστα και ακραιφνείς συντηρητικούς).
Με γνώμονα την εγγενή δυσκολία υπό τις περιστάσεις αυτές της δεξιάς να οικοδομήσει συμμαχίες με τοπικά/αυτονομιστικά κόμματα, μπορεί κάλλιστα να τις εκμεταλλευθεί ξανά η αριστερά. Ιδίως εάν η σύμπραξη Sumar/Podemos κατορθώσει να επαναφέρει αρκετές ψήφους στο αριστερό στρατόπεδο και να αυξήσει τα ποσοστά του. Το πείραμα της ψήφου ανοχής των αυτονομιστών ή της αποχής του σε κρίσιμα νομοσχέδια έχει άλλωστε πετύχει στο παρελθόν.
Η προκήρυξη των εκλογών, αφήνει στον αέρα κρίσιμα νομοσχέδια (όπως για την Οικογένεια) και μέτρα, που θα μπορούσαν να γείρουν την πλάστιγγα εάν οι εκλογές δεν πραγματοποιούνταν πρόωρα. Ο Σάντσεθ προσανατολίζεται στην παράταση κάποιων από τα μέτρα κατά της κρίσης, που θεωρητικά θα υποβοηθήσουν στην προεκλογική του εκστρατεία.
Μία εκστρατεία που λογικά θα εστιασθεί στα κοινωνικά επιτεύγματα της κυβέρνησης Psoe/Podemos, αλλά και στον τονισμό των κινδύνων, όχι μόνον για την κοινωνία, την οικολογία, όπως στην περίπτωση του βιότοπου της Δονιάνα, αλλά πολύ περισσότερο στην οικονομία εάν κερδίσει η δεξιά. Η πρόθεση του Αλβέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο να καταργήσει πολλά μέτρα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και κρίνονται επιτυχημένα από την Ε.Ε., πχ τον νόμο για τη Στέγαση και την εργασιακή μεταρρύθμιση, ή ακόμη η δέσμευσή του να καταργήσει το υπουργείο Ισότητας εάν έλθει στην κυβέρνηση, μπορεί να φέρει πρόστιμα από τις Βρυξέλλες (όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν με τη Δονιάνα για οικολογικά θέματα). Η κυβέρνηση, προκειμένου να τα προστατεύσει από τη δεξιά λαίλαπα, φρόντισε να συμπεριλάβει κοινωνικά μέτρα στο Εθνικό Σχέδιο για Ανάκαμψη και Ανθεκτικότητα και ποντάρει στην επιτυχία της κοινωνικής πολιτικής της για να αντισταθμίσει τη ροπή των ψηφοφόρων προς τα δεξιά και την αιμορραγία της αριστεράς. Την ίδια ώρα η Δεξιά έχει επιταχύνει την προεκλογική της εκστρατεία και εντείνει τη ρητορική της για την «απο-Σαντσοποίηση», πολώνοντας το κλίμα με το σύνθημα «ή δημοκρατία, ή Σάντσεθ».
