Οι ιατροδικαστές ξεκίνησαν την εκταφή των σορών 128 θυμάτων του ισπανικού εμφυλίου πολέμου από το πρώην μαυσωλείο του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο κοντά στη Μαδρίτη, ανακοίνωσε η κυβέρνηση τη Δευτέρα.

Η εκταφή, η οποία πραγματοποιείται καθώς η προεκλογική εκστρατεία θερμαίνεται, είναι η πρώτη που αφορά άτομα των οποίων τα σώματα μεταφέρθηκαν από άλλα μέρη της Ισπανίας μετά τον πόλεμο του 1936-1939 και θάφτηκαν ξανά χωρίς τη συγκατάθεση των οικογενειών τους σε ένα μνημείο που έχτισε ο Φράνκο στο Κοιλάδα του Κουελγκαμούρος, παλαιότερα γνωστή ως Κοιλάδα των Πεσόντων.

Είναι πιθανό να καταστήσει τη δικτατορία τεσσάρων δεκαετιών του Φράνκο, που εξακολουθεί να διχάζει την ισπανική κοινωνία, θέμα παθιασμένης συζήτησης καθώς ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ επιδιώκει την επανεκλογή του.

Τα λείψανα περίπου 34.000 ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους θύματα του καθεστώτος του Φράνκο, είναι θαμμένα ανώνυμα στην κρύπτη της βασιλικής, λαξευμένη σε μια βουνοπλαγιά βορειοδυτικά της Μαδρίτης. Οι συγγενείς αγωνίζονται εδώ και χρόνια για να ταφούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα με τα δικά τους ονόματα και κοντά στις οικογένειές τους.

«Είναι δικαιοσύνη για όλες εκείνες τις οικογένειες που ζήτησαν να ανακτηθούν τα λείψανα των αγαπημένων τους», δήλωσε στο RTVE ο Φέλιξ Μπολάνος, υπουργός αρμόδιος για την επίβλεψη των εκταφών. «Παρεμπιπτόντως, είναι οικογένειες και από τις δύο πολιτικές πλευρές. Νομίζω ότι είναι καθαρή ανθρωπιά».

Η ψήφιση ενός νόμου που επιτρέπει στους συγγενείς να ταυτοποιούν τα θύματα που είναι θαμμένα σε περίπου 2.400 ομαδικούς τάφους χωρίς σήμα στην Ισπανία ήταν μία από τις πρώτες πολιτικές που εφάρμοσε ο Σάντσεθ όταν ανέλαβε την εξουσία το 2018.

Το αντίπαλο συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα αντιτάχθηκε στον λεγόμενο «Νόμο για τη Δημοκρατική Μνήμη» και δεσμεύτηκε να τον καταργήσει εάν κερδίσει την εξουσία στις ψηφοφορίες της 23ης Ιουλίου.

Η διαδικασία ταυτοποίησης των λειψάνων μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες, πράγμα που σημαίνει ότι τα αποτελέσματα πιθανότατα θα δημοσιευθούν μετά τις εκλογές.

Η κυβέρνηση είπε ότι μια ομάδα 15 ιατροδικαστών είχε ξεκινήσει μια πρώτη φάση προσπαθώντας να ταυτοποιήσει 18 σορούς που διεκδικήθηκαν από συγγενείς που βρίσκονταν σε ένα τμήμα της κρύπτης. Τα δείγματα θα σταλούν στο Εθνικό Ινστιτούτο Τοξικολογίας και Εγκληματολογικών Επιστημών στη Μαδρίτη.

«Δεν είναι εύκολο έργο και δεν υπάρχει αντίστοιχο προηγούμενο πουθενά αλλού στον κόσμο», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Τα λείψανα του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, ιδρυτή του φασιστικού κινήματος Falange της Ισπανίας που υποστήριξε το καθεστώς του Φράνκο, ανασκάφηκαν και απομακρύνθηκαν από το μαυσωλείο τον Απρίλιο.

Αυτό ακολούθησε την εκταφή του σώματος του Φράνκο το 2019 ως μέρος ενός σχεδίου μετατροπής του συγκροτήματος, το οποίο περιλαμβάνει έναν σταυρό ύψους 150 μέτρων και έγινε τόπος προσκυνήματος για τους υποστηρικτές του, σε μνημείο για τους 500.000 άνθρωποι που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

Η Association for the Reparation of Historic Memory, μια ΜΚΟ που εκπροσωπεί τα θύματα του Φράνκο, ανέφερε στο Twitter ότι ενώ η οικογένεια του Φράνκο μπόρεσε να κρατήσει το φέρετρό του στους ώμους της, οι οικογένειες των θυμάτων του έπρεπε να μάθουν μέσω των μέσων ενημέρωσης ότι οι συγγενείς τους ήταν υπό εκταφή.

Η Ισπανία πέρασε στη δημοκρατία μετά το θάνατο του Φράνκο το 1975.