Ο πρώην στρατιωτικός αναλυτής Ντάνιελ Έλσμπεργκ, που διοχέτευσε στον Τύπο τα απόρρητα «Έγγραφα του Πενταγώνου» για τον πόλεμο του Βιετνάμ αποκαλύπτοντας την εγκληματική πολιτική και τις απάτες των ΗΠΑ, άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή στο Κέσινγκτον της Καλιφόρνιας σε ηλικία 92 ετών.
Είχε διαγνωστεί τον περασμένο Φεβρουάριο με καρκίνο στο πάγκρεας που δεν επιδεχόταν χειρουργείου ή άλλης θεραπείας.
Ο Έλσμπεργκ, ως τα τελευταία χρόνια της πολυτάραχης ζωής του, υπερασπιζόταν τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος.
Η προσωπική του ιστορία καταγράφηκε και στον κινηματογράφο με την ταινία The Post το 2017.
Ο Έλσμπεργκ απευθύνθηκε στα μέσα ενημέρωσης το 1971 ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να επισπεύσει το τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ. Έγινε έτσι στόχος μιας εκστρατείας λάσπης από τον Λευκό Οίκο του τότε προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον. Ο Χένρι Κίσινγκερ, τότε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου, τον χαρακτήριζε «τον πιο επικίνδυνο άνθρωπο στην Αμερική που πρέπει να τον σταματήσουμε με κάθε τρόπο».
ατ’ εντολή του υπουργού Άμυνας Ρόμπερτ Μακναμάρα, στελέχη του Πενταγώνου συνέτασσαν κρυφά μια έκθεση 7.000 σελίδων για την ανάμιξη των ΗΠΑ στο Βιετνάμ από το 1945 μέχρι το 1967. Όταν την ολοκλήρωσαν, δύο από τα 15 αντίγραφα στάλθηκαν στο RAND Corporation, όπου είχε επιστρέψει και εργαζόταν ο Έλσμπεργκ.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στάλθηκε στη Σαϊγκόν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έχοντας προηγουμένως κατακτήσει τρία πτυχία από το Χάρβαρντ, θητεία στους Πεζοναύτες και στο Πεντάγωνο, υπηρετώντας στη συνέχεια στην «Δεξαμενή σκέψης» του συμπλέγματος πολεμικών βιομηχανιών, RAND Corporation. Ως τότε, ήταν θερμός υποστηρικτής του Ψυχρού Πολέμου και «γεράκι» του Βιετνάμ ώσπου στάλθηκε στη Σαϊγκόν του Βιετνάμ.
Όπως ανέφερε μετέπειτα στα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 2003 με τον τίτλο «Μυστικά: Αναμνήσεις από το Βιετνάμ και τα Έγγραφα του Πενταγώνου», με το που έζησε μία βδομάδα στη Σαϊγκόν αντιλήφθηκε ότι οι ΗΠΑ είχαν εμπλακεί σε έναν πόλεμο που δεν θα κέρδιζαν.
Ο Έλσμπεργκ άρχισε τότε να βγάζει κρυφά την απόρρητη μελέτη από τα γραφεία του RAND και να κάνει αντίγραφα με ένα νοικιασμένο φωτοτυπικό, με τη βοήθεια του 13χρονου γιου του και της 10χρονης κόρης του. Πήρε τα έγγραφα μαζί του όταν μετακόμισε στη Βοστόνη για να εργαστεί στο ΜΙΤ και τα φύλαξε για ενάμιση χρόνο, μέχρι που έδωσε κάποιες σελίδες στην εφημερίδα New York Times. Η εφημερίδα δημοσίευσε ένα πρώτο μέρος των Εγγράφων του Πενταγώνου στις 13 Ιουνίου 1971, αλλά δεν αποκάλυψε ποτέ ποιος διέρρευσε τα έγγραφα.
Τις επόμενες δεκαετίες, ο Έλσμπεργκ έγραψε βιβλία και έδωσε διαλέξεις υπέρ της διαφάνειας και κατά της διάδοσης των πυρηνικών όπλων.
Υπερασπίστηκε μάλιστα τον Έντουαρντ Σνόουντεν, λέγοντας ότι δεν έκανε τίποτα κακό όταν έδωσε σε δημοσιογράφους χιλιάδες απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα για τις παρακολουθήσεις πολιτών από αμερικανικές υπηρεσίες.
