H Πύρρειος Νίκη της Δεξιάς και η «αναγέννηση» των Σοσιαλιστών (PSOE) του απερχόμενου πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ στις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής στην Ισπανία, αφήνουν τη χώρα σε ένα κυβερνητικό αδιέξοδο. Με δεδομένο πως μία σύμπραξη του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) με το ακροδεξιό Vox δεν επιτυγχάνει την απόλυτη πλειοψηφία και μία πολυκομματική συμφωνία για να στηριχθούν οι Σοσιαλιστές μοιάζει δύσκολη, καθώς εξαρτάται από τις διαθέσεις του καταλανικού εθνικιστικού κόμματος Junts per Catalunya, αφήνει ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα -ακόμη και για νέες εκλογές τον Δεκέμβριο.
Οι διαδικασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης, που τυπικά ξεκινούν με τη συγκρότηση του Κοινοβουλίου σε σώματα στις 17 Αυγούστου, είναι συγκεκριμένη. Εάν στις ψηφοφορίες του Σεπτεμβρίου για να αναδειχθεί ποιος θα εξασφαλίσει τα 176 «ναι» (ή μέσω τεχνικών αποχών τα λιγότερα «όχι») δεν καρποφορήσουν, τότε δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να ξαναστηθούν κάλπες περί τον Δεκέμβριο. Εννοείται πως οι διαβουλεύσεις για να εξευρεθούν οι απαραίτητοι σύμμαχοι έχουν ξεκινήσει, τόσο από την πλευρά της Δεξιάς, όσο και από το αριστερό μπλοκ. Το τελευταίο βέβαια, τη εξαιρέσει της via crucis που πρέπει να διασχίσει ώστε να πείσει το JxC να συνεργασθεί, έχει σχετικώς μεγαλύτερα πλεονεκτήματα από το ΡΡ.
Γιατί ο ηγέτης του τελευταίου Αλβέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο για να πατήσει στο κατώφλι του Μεγάρου της Μονκλόα θα χρειασθεί εξάπαντος να συνεργασθεί με το ακροδεξιό Vox του Σαντιάγο Αμπασκάλ. Η ακροδεξιά παράταξη, που διόλου καλά δεν τα πήγε στις 23 Ιουλίου, αποτελεί πάγια το φόβητρο για τα διάφορα αυτονομιστικά κόμματα με τις «μεγαλοϊδεάτικες» ιδέες του εις βάρος της τοπικής γλώσσας και κουλτούρας και κατά της αυτονομίας των Περιφερειών κλπ. Κάτι που στοιχίζει στο ΡΡ, καθώς τόσο ο Συνασπισμός των Καναρίων, το εθνικιστικό BNG της Γαλικίας (γενέτειρας του Φεϊχόο) και τώρα το εθνικιστικό κόμμα της Ναβάρας PNV, διατράνωσαν την απροθυμία τους να στηρίξουν μία συγκυβέρνηση συντηρητικών/ακροδεξιάς. Βέβαια και να συνέπρατταν τα κόμματα τούτα, πάλι η αριθμητική δεν θα έβγαινε για το ΡΡ, καθώς αυτά δεν εξέλεξαν παρά μόνον έναν βουλευτή στην εθνική Βουλή. Δύσκολα θα μπορέσει ο Φεϊχόο να πείσει μία μεγαλύτερη δεξιά αυτονομιστική παράταξη (πχ τους JxC, τον ηγέτη των οποίων Κάρλες Πουτζδεμόν καταδίωξε και έχει προγράψει η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι και το ίδιο το ΡΡ) να του εμπιστευθεί τις ψήφους της. Πολύ περισσότερο να πείσει το αντίπαλο PSOE να απαρνηθεί την όποια κυβερνητική διεκδίκηση και ως gentleman να παραμερίσει προς όφελος του πρώτου κόμματος -κάτι που το ΡΡ δεν έπραξε ως δεύτερο κόμμα ούτε το 2019, αλλά και ούτε στις Κανάριες στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές.
Ο Φεϊχόο δεν πείθει. Όσο κι εάν τύπτει το στήθος του με καθυστέρηση, ομολογώντας πως αλαζονικά σύγχυσε τα αποτελέσματα των σφυγμομετρήσεων με την πραγματικότητα στην κοινωνία και τα αισθήματά της και νόμισε πως η «χαλαρή» ψήφος στις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές βαρύνει εξίσου με την απόφαση μπροστά στις εθνικές κάλπες. Η καθυστερημένη μεταμέλεια του Φεϊχόο δεν πείθει κανέναν, ούτε καν τους βαρόνους του κόμματός του που του πιστώνουν λάθη στην προεκλογική εκστρατεία. Ακόμη και το alter ego του μέχρι σήμερα, η Περιφερειάρχης της Μαδρίτης Ισάβελ Ντίαθ Αγιούσο μοιάζει να παίρνει αποστάσεις από τον Φεϊχόο. Η αισθητή ελάττωση των ποσοστών του ΡΡ και των ψήφων στην Περιφέρεια της Μαδρίτης, δείχνουν στην Αγιούσο πως το πολιτικό της μέλλον θα είναι πιο θαλερό όταν ξιφουλκεί ενάντια στον Σάντσεθ, παρά στηρίζοντας την πολιτική ενός άλλου ηγέτη μέσα στο κόμμα της.
Η πολιτική ομφαλοσκόπηση στο ΡΡ είναι κάτι που αντιλαμβάνεται με καθαρότητα ο Σάντσεθ, ο οποίος αποφάσισε να δράσει μετά τις διακοπές, αφήνοντας τους αντιπάλους του να φθάσουν στο σημείο βρασμού, που θα αποδυναμώσει κάθε προσπάθειά τους να βρουν συμμάχους. Άλλωστε, για τον Σάντσεθ το μεγάλο εμπόδιο είναι οι JxC και ο καταζητούμενος Πουτζδεμόν και οι βέβαιες και αλγεινές αξιώσεις –αμνηστία και δημοψήφισμα για ανεξαρτησία– που θα εγείρουν ούτως ώστε να τον συνδράμουν.
Με την (υπερσυντηρητική) ισπανική δικαιοσύνη να αναβιώνει τα εντάλματα σύλληψης εναντίον του, παρεμβαίνοντας ανοίκεια στο πολιτικό παιχνίδι, ο Πουτζδεμόν θα «πουλήσει ακριβά το πολιτικό τομάρι» του. Για αυτό τον λόγο, ο Σάντσεθ δεν βιάζεται να φθείρει τα πολιτικά πλεονεκτήματά του προτού εξαντληθούν όλα τα χρονικά περιθώρια για τον σχηματισμό μίας κυβέρνησης. Άλλωστε ποντάρει και στον φόβο των Καταλανών αυτονομιστών -που καταποντίσθηκαν σε αυτές τις εκλογές- για την επανάληψη των εκλογών. Ένα ενδεχόμενο που, ενόψει ενός νέου κυβερνητικού αδιεξόδου, θα τους στοιχίσει μέσω της επιλογής της «χρήσιμης» ψήφου και του φόβητρου για την περαιτέρω άνοδο της δεξιάς. Με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για το καταλανικό Proces για την ανεξαρτησία. Γιατί σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές το 2019, το κίνημα της ανεξαρτησίας στο σύνολό του έχασε 14,4 % -από 42,6% σε 28,2%- και 660.000 ψήφους. Παράλληλα έχασε εννέα βουλευτές. Ο Σάντσεθ έχει πάντως αφήσει να εννοηθεί πως θα παραχωρήσει στους συνεργαζόμενους σημαντικές θέσεις στα κύρια όργανα της Βουλής -ιδίως την προεδρία της- ως αντιστάθμισμα για να πεισθούν να τον συνδράμουν.
Ατύπως την εργώδη τούτη προσπάθεια για την αναβίωση της πολυκομματικής/πολευθνοτικής κυβέρνησης το έχουν αναλάβει στο Sumar της δημοφιλούς τέως υπουργού Εργασίας Γιολάνδα Ντίαθ. Μία από τις πρώτες κινήσεις της Ντίαθ ήταν να διορίσει τον καλό γνώστη του Καταλανικού Τζάουμε Άσενς -ηγετικό στέλεχος των Comuns και πρώην βουλευτή με τους Unidas Podemos-επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας με τους JxC. Τo αποτέλεσμα των εκλογών, που έφερε το Sumar στη δεύτερη θέση μετά τους Σοσιαλιστές στην Καταλονία, μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο στις διαβουλεύσεις, καθώς το κόμμα μπορεί να παίξει ρόλο σε κάποιες μελλοντικές διεργασίες στην πάντοτε απείθαρχη Περιφέρεια, που εναγωνίως για δεκαετίες επιδιώκει μεγαλύτερη αυτονομία, μην πούμε ανεξαρτησία tout court.
Βέβαια, το ίδιο το Sumar ενδέχεται να έχει εσωτερικά προβλήματα μετά τις εκλογές ή στην περίπτωση που αυτές επαναληφθούν.
Η διαμάχη της Ντίαθ με την πρώην υπουργό και συναρχηγό της στους Unidas Podemos Ιρένε Μοντέρο και την άλλη συναρχηγό Ιόνε Μπελάρα, ήδη έχει αρχίσει να αναζωπυρώνεται. Η «κομμένη» από τα ψηφοδέλτια Μοντέρο (και ο σύντροφός της Πάβλο Ιγκλέσιας), αλλά και κυρίως η Μπελάρα -που χαρακτήρισε «ανησυχητικό» το αποτέλεσμα- έχουν επικρίνει την πολιτική που ακολούθησε στην προεκλογική εκστρατεία η Ντίαθ και αποσκοπούν στο να ανακτήσουν τα ηνία στον χώρο. Μία πρωτοκαθεδρία που απώλεσαν με οικτρό τρόπο στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές, σχεδόν «εξαφανίζοντας» τους Podemos από πολλές Περιφέρειες και δήμους, αποδυναμώνοντάς το τελείως στις διαπραγματεύσεις για την συντονισμένη κάθοδο με το Sumar.
O χρόνος για τις διερευνητικές διεργασίες έχει αρχίσει να μετράει και θεσμικά, αλλά και εν τοις πράγμασιν μοιάζει να είναι αμείλικτος. Οι δύο παρατάξεις είναι βέβαιο πως θα δοκιμάσουν και θα εξαντλήσουν κάθε δυνατό μέσο και επιχείρημα για να συγκεντρώσουν τον αναγκαίο αριθμό εδρών ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση. Το ποια θα το καταφέρει, το βέβαιο είναι πως θα το δούμε εν καιρώ και μέχρι τις κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή τον Σεπτέμβριο ίσως κανείς δεν θα είναι βέβαιος εάν η Ισπανία θα κατορθώσει να βγάλει νέα κυβέρνηση ή θα ξαναβρεθεί σύντομα να ψηφίζει.
